BIST Orman Kağıt Basım Endeksi ile Bazı Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkileri

Yıl 2022, , 133 - 144, 15.04.2022

Hüseyin Başar Önem

https://doi.org/10.24011/barofd.1024926

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı BIST Orman Kağıt Basım (XKAGT) endeksi ile Vadeli Kereste İşlemleri (LBc1), Avrupa Orman- Kağıt endekslerinden Helsinki Forestry & Paper (HX551010PI), Stockholm Forestry & Paper (SX551010PI) ve döviz kurları olarak da Dolar, Euro ve Sterlin’ in eşbütünleşme ve nedensellik ilişkilerini 2.1.2015-22.10.2021 tarih aralığında günlük veriler kullanarak Engle Granger Eşbütünleşme testi ve VAR Granger nedensellik testi ile ortaya koymaktır. Çalışma sonuçlarına göre, (XKAGT) endeksi ile (HX551010PI), (SX551010PI), Dolar, Euro ve Sterlin arasında Engle Granger eşbütünleşme ilişkisi bulunmuş olup, (LBc1) ile eşbütünleşme ilişkisi bulunamamıştır. Değişkenlerle ilgili VAR Granger nedensellik testine göre; (SX551010PI) ve HX551010PI) endeksinden (XKAGT) endeksine, (XKAGT) endeksinden (LBc1) endeksine, (SX551010PI) endeksi ve Sterlin değişkeninden (HX551010PI) endeksine, (XKAGT) endeksi ve Dolar değişkeninden Sterlin değişkenine, (XKAGT) endeksinden Dolar değişkenine, (XKAGT) endeksi ve Dolar değişkeninden Euro değişkenine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisine rastlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

BIST Orman Kağıt- Basım Endeksi, eşbütünleşme, nedensellik.

Cointegration and Causality Relations between BIST Forest Paper Print Index and Some Variables

Öz

The aim of this study is BIST Forestry Paper Printing (XKAGT) index and Futures Timber Transactions (LBc1), European Forest-Paper indices Helsinki Forestry & Paper (HX551010PI), Stockholm Forestry & Paper (SX551010PI) and exchange rates in Dollar, Euro and Sterling. The aim is to reveal the cointegration and causality relationships of Engle Granger cointegration test and VAR Granger causality test by using daily data between 2.1.2015-22.10.2021. According to the results of the study, Engle Granger cointegration relationship was found between (XKAGT) index and (HX551010PI), (SX551010PI), Dollar, Euro and Sterling, but no cointegration relationship was found with (LBc1). According to the VAR Granger causality test for the variables; (SX551010PI) and HX551010PI) index to (XKAGT) index, (XKAGT) index to (LBc1) index, (SX551010PI) index and Sterling variable to (HX551010PI) index, (XKAGT) index and Dollar to Sterling variable, (XKAGT) index to Dollar, A one-way causality relationship was found from the (XKAGT) index and the dollar variable to the Euro variable.

Anahtar Kelimeler

BIST Forest Paper-Printing Index, cointegration, causality

Kaynakça

• Akyüz F., Yeşil T., Kara İ. ve Ersoy G., (2018). BIST’de işlem gören Kağıt ve Kağıt Ürünleri Basım ve Yayın işletme-lerinin Topsis, Promethee ve Copras yöntemleriyle finansal performanslarının belirlenmesi, Business & Ma-nagement Studies: An International Journal, (2018), 6(3): 293-314.
• Apan, M, ve Öztel, A. (2020). Bütünleşik Entropi-EDAS yöntemi ile nakit akım odaklı finansal performans analizi: BIST Orman, Kâğıt, Basım Endeksi’nde işlem gören firmaların 2011-2018 dönem verisinden kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2020, 22 (1), 170-184.
• Alevli, C. ve Yıldırım, İ. (2016). Türkiye’deki bazı orman ürünleri dış ticaretinin karşılaştırmalı analizi. Ormancılık Dergisi, 12(1), 83-95.
• Altunel, T. A. (2012).Odun dışı orman ürünlerinin toplayıcı/üretici açısından sosyoekonomik önemi. Journal of the Faculty of Forestry, 62(1), 85-99.
• Çütçü, İ. ve Kan, E. (2018). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını etkileyen faktörler: Türkiye örneği. Sakarya İktisat Dergisi, 7(3), 1-21.
• Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root, Jo-urnal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Dilber, İ. ve Kılıç, J. (2018). Türkiye’de turizm gelirleri ile ekonomik büyüme ilişkisi: ENGLE GRANGER eşbütünleşme testi ve VAR model. TESAM Akademi Dergisi, 5(2), 95-118.
• Engle, R. F. and Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods, Economet-rica, 37 (3) 424-438.
• Kurt, R., İmren E. ve Karayılmazlar, S. (2021). Türkiye orman endüstri sektörü altında faaliyet gösteren kağıt, orman ve mobilya firmalarının finansal performanslarının Entropi Temelli PROMETHEE yöntemiyle analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2021, 23 (2), 545-554.
• Karadeniz, E., İskenderoğlu, Ö. ve Öcek, C. (2021). Kağıt ve kağıt ürünleri imalat sektörünün finansal performansının ölçek temelinde analizi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası sektör bilançolarında bir araştırma. Bartın Or-man Fakültesi Dergisi, 23 (1), 160-171.
• Koç, K. H., Dilik, T. ve Kurtoğlu, A. (2017). Türkiye orman ürünler endüstrisine stratejik bir bakış, IV. Ulusal Ormancı-lık Kongresi, 483-495.
• Kuştepeli, Y. ve Bilman, M. (2009). Türkiye’de vergiler ve büyüme arasındaki uzun dönem ilişkisi. Dokuz Eylül Üniver-sitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(1), 119-130
• Önder, K. ve Önder, E. (2009). Ormancılık sektörünün ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. II. Ormancılık-ta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 444-450.
• Öztürk, S. ve Sezen, S. (2018). Ekonomik büyüme ile işsizlik arasındaki ilişkinin analizi: Türkiye örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 1-14.
• Smyth, R. and Nandha, M. (2003). Bivariate causality between exchange rates and stock prices in South Asia. Applied Economics Letters, 10(11), 698-704.
• Tarım Orman Şurası (2019). Orman kaynaklarından faydalanma grubu çalışma belgesi, Ankara, 1-31. https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/330/DosyaGaleri/956/21%20Orman%20Kaynaklar%C4%B1ndan%20Faydalanma%20Grubu%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20Belgesi.pdf
• Tripathi, V. and Sethi, S. (2010). Integration of Indian stock market with world stock markets. Asian Journal of Busi-ness and Accounting, 3(1), 117-134.
• T. C. Kalkınma Bakanlığı On Birinci Kalkınma Planı. (2019-2023). Ormancılık ve orman ürünleri çalışma grubu rapo-ru. ANKARA, 1-87. https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/Ormancilik_ve_Orman_UrunleriCalismaGrubuRaporu.pdf
• Türkiye İhracatçılar Meclisi. (2021). İhracat 2021 Raporu, 1-145. https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/TIM_Ihracat_2021_Raporu.pdf URL 1. www.investing.com, (Erişim Tarihi: 2021)
• Üçüncü, T., Akyüz , K. C., Akyüz , İ., Bayram , B. Ç. and Ersen, N. (2018). Evaluation of financial performance of paper companies traded at BIST with TOPSIS method. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18 (1): 92-98.
• Yılancı, V. (2009). Fisher hipotezinin Türkiye için sınanması: Doğrusal olmayan eşbütünleşme analizi. Atatürk Üniver-sitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C23(4), 205-213.
• Yıldız, B. ve Erdoğan, M. (2020). Orman, kâğıt ve basım sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal perfor-manslarının ölçülmesi: Borsa İstanbul’da bir TOPSİS uygulaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (1 ), 938-954.