Çok Kriterli Karar Verme Tekniğiyle Doğal Gençleştirme Alanlarının Başarısının İncelenmesi

Yıl 2022, , 376 - 385, 15.08.2022

Erol İmren , Halil Barış Özel

https://doi.org/10.24011/barofd.1123667

Öz

Doğal gençleştirme yönetiminin silvikültürel uygulamaların en önemli adımlarından birisi olup, doğal süreçlerini tamamlamış ormanların kısa vadede tekrar dönüşümü için önem arz etmektedir. Ormanların sürdürülebilirliği problemlerin doğru tespiti ve doğru planların yapılarak uygulama konması ile mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada bir orman işletme müdürlüğünün doğal sarıçam (Pinus sylvestris L.) gençleştirme sahasındaki belirlenmiş deneme alanlarından sayısal veriler alınarak, etkin bir sıralama yöntemi olan PROMETHEE yöntemi yardımıyla en başarılı alan tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Sayısal yöntemde kullanılan kriterlerde alanlardan elde edilen verilerin ortalama boy, ortalama kök boğaz çapı ve ortalama doğal gençlik sayısı dikkate alınmıştır. Bu kriterler için entropi yöntemi yardımıyla ağırlıklandırma yapılmıştır. Elde edilen bu bulgular kapsamında başka bölgelerde gerçekleştirilecek doğal sarıçam gençleştirme alanlarında başarıyı sayısal veriler karşılaştırmada kullanılabilirliği görülmüştür. Ayrıca bu sayısal yöntem ile bu çalışmalara ayrılan zaman, emek ve ekonomik çıktıların heba olmaması adına önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğal gençleştirme başarısı, PROMETHEE metot, Sarıçam (Pinus sylvestris L.)

Teşekkür

Bu çalışma kapsamında gerçekleştirilen büro ve arazi çalışmalarında bizlerden desteğini esirgemeyen Daday Orman İşletme Müdürlüğünün tüm idari ve teknik personeline teşekkürlerimizi sunarız.

Investigation of the Success of Natural Regeneration Fields by Multi-Criteria Decision Making Technique

Öz

Natural regeneration management is one of the most important steps of silvicultural practices, and it is important for the short-term regeneration of forests that have completed their natural cycles. Sustainability of forests is possible with the correct determination of the problems and the implementation of the correct plans. In this study, the most successfully assessed area has proven to be accurately determinable with the PROMETHEE method, which is an effective ranking method that works by taking numerical data from the determined trial areas in the natural Scotch pine (Pinus sylvestris L.) regeneration area of a forest management directorate. Among the criteria used in the numerical method, we can find the average height, average root neck diameter, and an average number of natural youths. For these criteria, weighting was done with the help of the entropy method. Within the scope of these findings, it has been seen that the success in natural Scotch pine regeneration areas to be realized in other regions is tangibly seen in the numerical data. In addition, this numerical method is important in terms of time efficiency, labor, and economic outputs allocated to these studies.

Anahtar Kelimeler

Success of natural regeneration, PROMETHEE method, Scotch pine (Pinus sylvestris L.)

Kaynakça

• Akgül, E., Aksoy, C. (1984). Bolu-Şerif Yüksel Araştırma Ormanının Genel Toprak Karakterleri ve Toprak Haritalarının Yapılması, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No:95.
• Akyol, A. (2010). Sürdürülebilir Orman Yönetimi Ölçüt ve Göstergelerinin Türkiye Modeli. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta, 169 s.
• Akyol, A., Tolunay, A. (2014). Sürdürülebilir orman yönetimi ölçüt ve göstergelerinin Türkiye için modellenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15: 21-32.
• Albadvi, A., Chaharsooghi, S. K., Esfahanipour, A. (2007). Decision making in stock trading: An application of PROMETHEE. European journal of operational research, 177(2), 673-683.
• Alemdağ, Ş. (1967). Türkiye'deki Sarıçam Ormanlarının Kuruluşu, Verim Gücü ve Bu Ormanların İşletilmesinde Takip Edilecek Esaslar, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Seri No. 20.
• Ata, C. (1995). Silvikültür Tekniği, Z.K.Ü. Bartın Orman Fakültesi Yayınları, No:4/3, 453 s. Bartın.
• Atay, İ. (1988). Tabii Gençleştirmeye Önem Vermeliyiz, Orman Mühendisliği, 25(4),18-19.
• Ayçin, E., Güçlü, P. (2020). BIST Ticaret Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 287-312.
• Behzadian, M., Kazemzadeh, R. B., Albadvi, A., Aghdasi, M. (2010). PROMETHEE: A comprehensive literature review on methodologies and applications. European journal of Operational Research, 200(1), 198-215.
• Boratynskı, A. (1991). The genetics of Scots pine: Edited by Maciej Giertych and Csaba Matyas. Developments in Plant Genetics and Breeding, Vol. 3. Joint edition published by Elsevier, 1991, 280 pp.
• Boydak, M. (1977). Eskişehir-Çatacık Mıntıkası Ormanlarında Sarıçam (Pinus silvestris L.)'ın Tohum Verimi Üzerine Araştırmalar, (Doktora tezi), İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No. 2325/230, 193 sayfa.
• Boyer, W.D. (1999). Longleaf Pine: Natural Regeneration and Management. Alabama’s TREASURED Forests; Fall 1999, USDA Forest Service, Southern Research Station, Auburn University.
• Brans, J., Mareschal, B. (2005). “PROMETHEE methods”, Decision in Multicriteria Decision Analysis: State of the Art Surveys (J. Figueira, S. Greco and M. Ehrgott, Eds), (78):163-196.
• Brumelis, G., Elferts ,D., Liepina, L., Luce , I., Tabors, G., Tjarve, D. (2005). Age and spatial structure of natural Pinus sylvestris stands in Latvia, Scandinavian Journal of Forest Research, 2005; 20: 471_/480.
• Frikha, H. M., Chabchoub, H., Martel, J. M. (2017). Location of a new banking agency in Sfax: a multi-criteria approach. International Journal of Information and Decision Sciences, 9(1), 45-76.
• Genç, M. 2004. Silvikültürün Temel Esasları, SDÜ Orman Fak., Yayın No:44, Isparta.
• Gumus, H., Aydemir, D., Altuntas, E., Kurt, R., Imren, E. (2020). Cellulose nanofibrils and nanoscaled titanium dioxide-reinforced biopolymer nanocomposites: Selecting the best nanocomposites with multicriteria decision-making methods. Journal of Composite Materials, 54(7), 923-935.
• Huang, W., Zhang, Y., Yu, Y., Xu, Y., Xu, M., Zhang, R., Dieu, G.J., Yin, D. Liu, Z. (2021). Historical data-driven risk assessment of railway dangerous goods transportation system: Comparisons between Entropy Weight Method and Scatter Degree Method. Reliability Engineering & System Safety, 205, 107236.
• Ignatius, J., Behzadian, M., Malekan, H. S., Lalitha, D. (2012). Financial performance of Iran's Automotive sector based on PROMETHEE II. In 2012 IEEE International Conference on Management of Innovation & Technology (ICMIT) (pp. 35-38). IEEE.
• Imren, E., Kurt, R., Yucedag, C., Bilir, N., Ozel, H. B., Cetin, M., Sevik, H. (2021). Selection of Superior Clones by the Multi-Dimensional Decision-Making Techniques in Scots Pine Seed Orchard. Journal of Forests, 8(1), 13-22.
• Kelleci, O., Aydemir, D., Altuntas, E., Kurt, R., Oztel, A., Yorur, H., Istek, A. (2022). Wood Flour-Reinforced Green Composites: Parameter Optimization via Multi-criteria Decision-Making Methods. Journal of Polymers and the Environment, 1-16.
• Kurt, R., İmren, E., Karayılmazlar, S. (2021). Türkiye Orman Endüstri Sektörü Altında Faaliyet Gösteren Kağıt, Orman ve Mobilya Firmalarının Finansal Performanslarının Entropi Temelli PROMETHEE Yöntemiyle Analizi. Journal of Bartin Faculty of Forestry, 23(2), 545-554.
• Lhotka, J.,M. (2006). Predicting Light Transmittance and Seedling Growth Across A Gradient Of Rıparıan Forest Canopy Structures, ProQuest Information and Learning Company, Alabama, USA.
• Loftis, D.L. (1990). A shelterwood method for regenerating Scots pine in the Southern Appalachians. For. Sci. 36, 917-929.
• Ömürbek, N, Eren, H, Dağ, O. (2017). ENTROPİ-ARAS ve ENTROPİ-MOOSRA Yöntemleri İle Yaşam Kalitesi Açısından AB Ülkelerinin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2), 29-48.
• Özdağoğlu, A., Yakut, E., Bahar, S. (2017). Machine selection in a dairy product company with Entropy and SAW method integration. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), ss. 341-359.
• Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. Bell Syst. Tech. J. 27, 379-423. https://doi.org/10.1002/j.1538-7305.1948.tb01338.x
• Shannon, C. E. (2001). A mathematical theory of communication. ACM SIGMOBILE mobile computing and communications review, 5(1), 3-55.
• Vincke, J. P., and Brans, P. (1985). A preference ranking organization method. The PROMETHEE method for MCDM. Management Science, 31(6), 647-656.
• Wang, Y. J. (2009). Combining grey relation analysis with FMCGDM to evaluate financial performance of Taiwan container lines. Expert Systems with Applications, 36(2), 2424-2432.
• Wu, J., Sun, J., Lıang, L., Zha, Y. (2011). Determination of weights for ultimate cross efficiency using Shannon ENTROPY. Expert Systems With Applications, 38 (5), 5162-5165.
• Zeleny, M. (2012). Multiple criteria decision making Kyoto 1975 (Vol. 123). Springer Science & Business Media.
• Zhao, D., Li, C., Wang, Q., Yuan, J. (2020). Comprehensive evaluation of national electric power development based on cloud model and entropy method and TOPSIS: A case study in 11 countries. Journal of Cleaner Production, 277, 123190.