Türkiye’deki Bazı Ağaç Türü Odunlarının Mekanik Özellikleri Üzerine Yapılan Araştırmaların Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 1, 161 - 181, 01.06.2017

Faruk Çetin , Gökhan Gündüz

Öz

Bu çalışmada, 1951-2015 yılları arasında Türkiye’deki bazı ağaç türü odunlarının, bazı mekanik özelliklerine ait
yapılmış nicel değerleri içeren çalışmalar incelenmiştir. Araştırmalarda hiçbir işleme tabi tutulmadan yalın haldeki
ahşabın Direnç Özellikleri; Liflere paralel çekme direnci (σÇ//), Liflere dik çekme direnci (σÇ┴), Liflere paralel
basınç direnci (σB//), Liflere dik basınç direnci (σB┴), Liflere paralel (σM//) ve liflere dik makaslama direnci
(σM┴), Liflere dik eğilme direnci (σE┴), Dinamik eğilme (Şok) direnci (σED), Eğilme direnci (σE12), Radyal
yönde (Yıllık Halkalara Dik) Yarılma direnci (σYR), Teğet yönde yarılma direnci (σYT) ve Elastik özellikleri;
Lifllere paralel Sertlik (H//), Eğilmede elastikiyet modülü (EEW), Elastikiyet modülü (EW), Liflere dik (Radyal
Kesit) Janka sertlik değeri (HJ┴r), Liflere dik (Teğet Kesit) Janka sertlik değeri (HJ┴), Liflere paralel (Enine
Kesit) Janka sertlik değeri(HJe),, Radyal yönde Brinell sertlik (HBr), Teğet yönde Brinell sertlik (HBt), Liflere
parelel Brinell sertlik (HB//), Liflere dik Brinell sertlik (HB┴), Yan sertlik (Radyal ve teğet sertlik Ort.) (Hr/Ht),
Spesifik kalite değeri (IS), Statik kalite değeri (I) Dinamik kalite değeri (ID) mekanik özelliklerini içeren
çalışmalar değerlendirmeye alınmıştır. Bunun için literatür taramasında Uluslararası indesksli taranan dergiler,
Sempozyum ve Kongre bildirileri, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergileri, Orman Fakültesi Dergileri,
Mühendislik Dergileri, TUBİTAK Turkish Journal Of Agriculture And Forestry, Yükseköğretim tez arşivindeki
Yüksek Lisans ve Doktora tezleri temel alınarak araştırma yapılmıştır. Yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar,
tablolar halinde, kapsamlı bir çalışmayla ortaya konulmuştur. Birimlerde birliği sağlamak için SI sistemine göre
N/mm2
kullanılarak okuyuculara kolaylık sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

ahşabın mekanik özellikleri, ahşabın basınç dayanımı, ahşabın elastikiyet modülü, Ahşabın teknolojik özellikleri

Evaluation of Research Studies about Mechanical Properties of Some Wood Species in Turkey

Öz

In this study, studies involving quantitative values of mechanical properties of some tree-type of woods in Turkey
between 1951-2015 were investigated. Strength Properties of plain wood without any treatment in research; tensile
resistance parallel to grain, pressure resistance parallel to grain, pressure resistance vertical to grain, parallel to
grain and vertical shear resistance to vertical grain, Bending strength to vertical grain, impact bending strength,
static bending strength, radial direction cleavage strength, tangential cleavage resistance and Elastic Properties;
hardness parallel to grain, modulus of elasticity, elastic modulus, Janka hardness (Radial section) to vertical grain
value, Janka hardness (Tangent section) to vertical grain value, Janka hardness (Transversal section) to parallel
grain value, radial direction Brinell hardness, tangential direction Brinell hardness, Brinell hardness parallel to
grain, Brinell hardness vertical to grain, side hardness (Radial and Tangent Hardness Rate), specific quality value,
static quality value and dynamic quality value mechanical properties were taken into consideration. For this reason,
research was conducted on the basis of the theses of Master and Doctorate theses in the thesis archive of
International Theses, International Symposium and Congress Reports, Journal of Forestry Research Institute,
Journal of Forestry, Engineering Journal, TUBİTAK Turkish Journal of Agriculture And Forestry. The results
obtained from the studies made are presented in tabled form with a comprehensive study.Readers have been
facilitated using N/mm2
according to the SI system to assemble units

Anahtar Kelimeler

mechanical properties of wood, The technological characteristics of the wood, pressure resistance of wood, modulus of elasticity of wood

Kaynakça

• Acar O (1972). 64 H Melez Kavak Odununun Bazı Teknolojik Odun Özellikleri ve I-214 Klonu İle Mukayeseli Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten Serisi. No: 7-1, 1 s.
• Acar O (1973). Populus Euphratica Oliv. Odununun Anatomik ve Teknolojik Özellikleri. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten Serisi. No: 8-1, 1 s.
• Acar O, Gökçe O (1971). Eucalyptus Camaldulensıs Dehn. Odununun Teknolojik Özellikleri Üzerine Bazı Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten Serisi. No: 5-6-6, 1 s.
• Akyüz M (1997). Doğu Ladini (Picea Orientalis (L.) Link.) Odununun Fiziksel ve Mekanik Özellikleri. Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Teknik Bülten Serisi. No: 3
• As N, Koç H, Doğu D, Atik C, Aksu B, Erdinler S (2001). Türkiye’de Yetişen Endüstriyel Öneme Sahip Ağaçların Anatomik, Fiziksel, Mekanik ve Kimyasal Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 51 (1): 71-88
• Aslan S, Demetçi E Y, Sözen R, İlter E, (2008). Okaliptüs (Eucalyptus camaldulensis Dehn.) Odununun Bazı Fiziksel, Kimyasal, Mekanik ve Anatomik Özellikleri. I. Ulusal Okaliptüs Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.151-161
• Ay N (1994). Duglas Odununun (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) Anatomik, Fiziksel ve Mekanik Özellikleri, Doktora Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Ay N, Şahin, H (2002). Maçka-Çatak Bölgesi Anadolu Kestanesi (Castanea Sativa Mill.) Odununun Bazı Mekanik Özellikleri. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 1 (1): 87-95
• Ay N, Topaloğlu E, Tan H, Balkız Ö D (2008). Okaliptüs (Eucalyptus camaldulensis Dehn.) Odununun Bazı Fiziksel, Mekanik Özellikleri ve Kullanım Alanları. I. Ulusal Okaliptüs Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.78-83
• Bektaş İ, Alma M H, Bal B C, Ayata Ü (2008). Okaliptüs (Eucalyptus grandis W. Hill.) Odununun Dinamik Eğilme Direncinin Belirlenmesi ve Bazı Ağaç Türleri ile Karşılaştırılması. I. Ulusal Okaliptüs Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.274-280
• Bektaş İ (1995). Pinus Radiata D.Don’un Bazı Mekanik Özellikleri ve Diğer Bazı Ağaç Türleri İle Karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 45 (2): 135-151
• Bektaş İ (1997). Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Odununun Teknolojik Özellikleri ve Yörelere Göre Değişimi, Doktora Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
• Berkel A (1957). Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’ da Teknolojik Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 7 (1): 22-68
• Berkel A, Göker Y (1974). Belgrad Ormanı Çoruh Meşesi (Quercus dshorochensis K.Koch.)’ nin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özellikleri ve Kullanım Olanakları Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 24 (1): 13-55
• Bozkurt Y, Göker Y, Erdin N (1992). Belgrad Ormanı'nda Suni Olarak Yetişmiş Duglas Göknarı (Pseudotsuga Menziesii Franco)’ nın Fiziksel ve Mekanik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 42 (2): 33-44
• Bozkurt Y, Göker Y, Erdin N (1993). Belgrad Ormanı'nda Suni Olarak Yetişmiş Doğu Ladin (Picea Orientalis L. )’ i Fiziksel ve Mekanik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 43 (1): 33- 55
• Bozkurt Y, Göker Y, Kurtoğlu A (1990). Sığla Odununun Fiziksel ve Mekanik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 40 (2): 1-18
• Çetin F, Gündüz G (2016). Türkiyedeki Bazı Ağaç Türlerinin Fiziksel Özellikleri Üzerine Yapılan Araştırmaların Değerlendirilmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Yayın No: 18 (2): 175-193
• Döğdü Y C (2006). Camiyanı Karaçamı (Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana var. pallasiana)’nın Bazı Teknolojik Özellikleri ve Kurutma Cetvellerinin Oluşturulması, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Dündar T (2002). Demirköy Yöresi Istranca Meşelerinin (Quercus Hartwissiana Stev.) Mekanik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 52 (2): 159-176
• Düzkale G Bektaş İ, Tunç H H, Doğanlar Y (2015). Zeytin Ağacı (Olea europaea) Odunun Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi. Yayın No: 10 (2): 29-35
• Efe H, Çağatay K (2011). Çeşitli Masif Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Politeknik Dergisi. Yayın No: 14 (1): 55-61
• Efe H, Kasal A (2007). Çeşitli Masif ve Kompozit Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi, Politeknik Dergisi. Yayın No: 10 (3): 303-311
• Erten P, Sözen MR (1994). Fıstık Çamı (Pinus pinea), Camiyanı Karaçamı (Pinus nigra arnold) ve Çınar Yapraklı Akçaagaç (Acer Platonodies) Odununun Bazı Fiziksel ve Mekaniksel Özelliklerinin Belirlenmesi. Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Teknik Bülten Serisi. No: 266: 1-37
• Erten P, Sözen MR (1996). Halep Çamı (Pinus Halepansis Mill.) Odunun Fiziksel ve Mekaniksel Özelliklerinin Belirlenmesi. Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Teknik Bülten Serisi. No: 268: 1-40
• Erten P, Sözen R (1986). Sahil Çamının (Pinus Pinaster Ait) Bazı Fiziksel ve Mekaniksel Özellikleri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi. No: 200, 32 s.
• Göker Y (1969). Dursunbey ve Elekdağ Karaçamları (Pinus nigra var. pallasiana)’ nın Fiziksel, Mekanik Özellikleri ve Kullanış Yerleri Hakkında Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 19 (2): 91-135
• Göker Y, As N (1990). Belgrad Dallı Servi (Cupressus sempervirens var. horizontalis M.) Odununda Eğilmede Elastiklik Modülü. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 40 (1): 28-39
• Göker Y (1982). Hızlı Gelişen Türlerden Bazılarının Teknolojik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 32 (1): 202-215
• Göker Y (1982). Yalancı Akasya (Robinia Pseudoacacia L.)’ ın Teknolojik Özellikleri ve Kullanış Yerleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 32 (1): 99-104
• Göker Y, As N (1991). Toros Sediri (Cedrus Libani A. Richard) Odununun Brinell Sertlik Değeri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 41 (1): 1-11
• Güler C, Bektaş İ (2000). Andırın Doğu Kayını (Fagus orientalis L.) Odununda Elastiklik Özellikler ile Yoğunluk Arasındaki İlişki. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Dergisi. Yayın No: 3 (2): 51-57
• Güller B, Ay N (2001). Artvin Yöresi Sakallı Kızılağaç (Alnus glutinosa subsp. barbata (C.A. Mey.) Yalt.) Odununun Bazı Mekanik Özellikleri. TUBİTAK, Turkish Journal of Agriculture and Forestry. Yayın No: 25 (2): 129-138
• Gündüz G, Yıldırım N, Göksu Ş, Onat S M (2009). Ak Dut Ağacının Anatomik, Kimyasal, Fiziksel ve Mekanik Özellikleri. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi. Yayın No: 5 (1): 131-149
• Gündüz G (1999). Camiyanı Karaçamı (Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana var. Pallasiana)’nın Bazı Anatomik, Teknolojik ve Kimyasal Özellikleri, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Gürsu İ (1971). Süleymaniye Ormanı Sivri Meyveli Dişbudakları (Fraxinus oxycarpa Willd.) Odununun Bazı Fiziksel ve Mekanik Özellikleri ve Değerlendirme İmkanları Hakkında Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi. No: 47, 199 s.
• Kantay R, As N, Ünsal Ö (1999). Dişbudak Yapraklı Kanatlı Ceviz (Pterocarya Fraxinifolia (Poiret) Spach) Odununun Bazı Mekanik Özellikleri. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü (DOA) Dergisi, No:16: 151-163
• Kantay R, As N, Ünsal Ö (2000). Ceviz (Juglans regia L.) Odununun Yoğunluğu ve Bazı Mekanik Özellikleri. TUBİTAK, Turkish Journal of Agriculture and Forestry. Yayın No: 24 (2000) (6): 751-756
• Kaplan D (2008). Paulownia Ağacının Kursun Kalem Endüstrisinde Kullanım Olanakları Üzerine Arastırmalar, Y. Lisans Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Kaygın B, Aytekin A (2005). Ahşap Tekne Konstrüksiyonu. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 7 (1): 14- 23
• Kaymakçı A (2010). Paulownia (Paulownia elongata) Odununun Anatomik, Fiziksel ve Mekanik Özellikleri ile Kullanım Alanları Üzerine Araştırmalar, Y. Lisans Tezi, Ağaçişleri Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Kısacık İF (2012). Paulownia (Paulownia elongata) Odununun Fiziksel ve Mekanik Özellikleri Üzerine Araştırmalar, Y. Lisans Tezi, Ağaçişleri Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Malkoçoğlu A (1994). Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) Odununun Teknolojik Özellikleri, Doktora Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• OAE (1985). Kayın. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Muhtelif Yayınlar Serisi, El Kitabı Dizisi. Yayın No: 1 - 88 s.
• Öner N, Aslan S (2002). Titrek Kavak (Populus tremula L.) Odununun Teknolojik Özellikleri ve Kullanım Yerleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 1 (1): 135-146
• Örs Y, Keskin H (2001). Ağaç Malzeme Bilgisi. Atlas Yayın Dağıtım Ltd. Şti, ISBN 975- 6574 – 01-1, İstanbul
• Sancak Ş (2010). Kızılcık (Cornus Mas L.) Odununun Bazı Fiziksel, Mekanik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Y. Lisans Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu Üniversitesi.
• Sertmehmetoğlu Z, Acar O, Birler A S (1967). Balsam Kavaklarında Bazı İncelemeler. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten Serisi. No: 2-19, 1 s.
• Soydan V (1993). Dişbudak Yapraklı Kanatlı Ceviz (Pterocarya fraxini folia (Lam.) spach.) Odununun Anatomik Yapısı Fiziksel ve Mekaniksel Özellikleri ile Kullanım Alanları Üzerine Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Ağaçişleri Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Şirin G, Aydemir D (2016). Sonlu Elemanlar Metodunun Ahşap Malzemelerde Kullanımına İlşkin Bir Araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 18 (2): 205-2012
• Topaloğlu E, Ay N (2007). Trabzon-Yeşilbük Yöresinde Yetiştirilmiş Monteri Çamı (Pinus Radiata D. Don) Odununun Bazı Mekanik Özellikleri. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi. Yayın No: 8 (2): 33-46
• Türkyılmaz E, Vurdu H (2005). Anadolu Şimşir (Buxus sempervirens L.)’i Odununun Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. Gazi Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Yayın No: 5 (2): 227-238
• Yılmaz T (2011). Sandalye Çerçevelerinin Sonlu Elemanlar Analizi, Y. Lisans Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Süleyman Demirel Üniversitesi