Determination of Some Characteristics of Rangeland of Kutlubey Demirci Village in Bartın Province

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 352 - 359, 16.08.2018

Şahin Palta Ayşe Genç Lermi

Öz

This research was achieved in Kutlubey Demirci
Village of Bartın province common rangeland that belongs to the village in
2017. The aim of this study was to investigate some characteristics of common
rangeland such as biodiversity of plants, canopy coverage, botanical
composition and range condition. A total of 54 plant taxons were determined
that they composed of 13 grasses, 12 legumes, 29 other family taxons that they
belonged to 19 plant families. Forty-two of determined plants had perennial life
forms and the others had annual. The plants were appreciated in terms of forage
value such as decreasers, increasers and invaders. The canopy coverage was
%100. Botanical composition of grasses, legumes and the other plant families were
28,5%, 18,2% and 53,3%, respectively. Range condition was poor. One of the most
important indicators of the poor range condition with reference climax
vegetation was Galega officinalis L.
with high botanical composition ratio (35%). This plant has perennial life
form, and is unpalatable for animals and is in invader group. The most
important reasons for the poor range condition were that there was no grazing
system in the rangeland that was not surrounded. Also, the critical early
spring and late autumn periods were not considered by farmers. In order to
rehabilitation of the rangeland; (1) the proportion of decreaser plants in
botanical composition should be increased, (2) invader plants should be
controlled and (3) the critical grazing periods should be considered by
surrounding the rangeland.

Anahtar Kelimeler

Rangeland condition, botanical composition, Galega officinalis, Bartın

Bartın İli Kutlubey Demirci Köyü Merasının Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma, Bartın ili Kutlubey Demirci Köyünde bulunan köy ortak
merasında 2017 yılı vejetasyon periyodunda yürütülmüştür. Bu araştırmanın
amacı, aşırı otlanan köy ortak merasının bitki tür çeşitliliğini, bitki ile
kaplı alanını, botanik kompozisyonunu ve mera durumunu belirlemektir.
Çalışmanın sonuçlarına göre, çalışma alanında 19 familyaya ait 54 bitki taksonu
teşhis edilmiştir. Belirlenen bitki taksonlarının 12 adedi tek yıllık hayat
formuna ve 42 adedi çok yıllık hayat formuna sahiptir. Tespit edilen bitkiler
azalıcılar, çoğalıcılar ve istilacılar şeklinde sınıflandırılmıştır. Araştırma
alanında tespit edilen bitkilerin 13 tanesi buğdaygiller (Poaceae) familyasına,
12 tanesi baklagiller (Fabaceae) familyasına ve 29 adedi diğer bitki
familyalarına aittir. Çalışma alanında yapılan vejetasyon analizine göre, bitki
ile kaplı alan %100 olarak belirlenmiştir. Araştırma alanındaki botanik
kompozisyonun %28.5‘ini buğdaygiller, %18.2’sini baklagiller ve % 53.3’ünü
diğer familyalara ait bitkiler oluşturmaktadır. Analiz sonuçlarına göre mera
durumu zayıf olarak belirlenmiştir. Klimaks vejetasyona göre mera durumunun
zayıf olmasının en önemli göstergelerinden birisi, botanik kompozisyonu
oluşturan en yüksek orana sahip olan bitki taksonunun, çok yıllık hayat formuna
sahip, istilacı grupta yer alan, yem değeri olmayan ve hayvanlar tarafından
tercih edilmeyen Galega officinalis
L. (%35) olmasıdır. Bunun dışında mera durumunun zayıf olmasının en önemli
nedenleri, mera alanında herhangi bir otlatma sisteminin olmaması, mera
alanının çevrili olmaması, erken ilkbahar ve geç sonbahar kritik otlatma
dönemlerine dikkat edilmemesidir. Mera alanının daha fazla tahrip olmaması ve
iyileştirilmesi için; (1) azalıcı bitkilerin botanik kompozisyondaki oranının
artırılması, (2) istilacı bitkilerin kontrol altına alınması, (3) mera alanının
etrafının çevrilerek kritik olan otlatma dönemlerine dikkat edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mera Durumu, Botanik Kompozisyon, Galega officinalis, Bartın

Kaynakça

• Alay F, İspirli K, Uzun F, Çınar S, Aydın İ, Çankaya N (2016). Uzun Süreli Serbest Otlatmanın Doğal Meralar Üzerine Etkileri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, , E-ISSN: 2147-8848, doi:10.13002/jafag929, 33 (1): 116-124.
• Alçiçek A., Karaayvaz K (2003). Sığır besisinde mısır silajı kullanımı. Animalia 203: 68-76.
• Altın M, Gökkuş A, Koç A (2005). Çayır Mera Islahı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Çayır Mera Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı, 468s, Ankara.
• Anonim (2001). Genel Tarım Sayımı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Atalay İ (2011). Türkiye İklim Atlası. İstanbul. İnkılap Bookstore basım.
• Babalık AA (2007). Davraz Dağı Kozağacı Yaylası Merasında Bitki İle Kaplı Alan ve Otlatma Kapasitesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1); 12-19, Isparta.
• Babalık AA (2008). Isparta Yöresi Meralarının Vejetasyon Yapısı ile Toprak Özellikleri ve Topoğrafik Faktörler Arasındaki İlişkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, 164s., Isparta.
• Bakır Ö (1987). Çayır-Mera Amenajmanı. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:992, Ders Kitabı No:292.
• Çaçan E, Aydın A, Başbağ M (2014). Korunan ve Otlatılan İki Farklı Doğal Alanın Botanik Kompozisyon Açısından Karşılaştırılması. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, Special Issue: 2. 1734-1741.
• Çınar S, Hatipoğlu R, Avcı M, İnal İ, Yücel C, Avağ A (2014). Hatay Ġli Kırıkhan Ġlçesi Taban Meralarının Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 31 (2): 52-60.
• De Vries DM, De Boer TA, Dirver JPP (1951). Evaluation of grassland by botanical research in the Netherlands. Proc. Uni. National Sci. Congr. On the Conservation and Utilization of Resources, NY, Vol. 6:522-524.
• Dyksterhuis EJ (1948). The Vegetation of the Western Cross Timbers. Ecological Monographs. 18:325-376.
• Gökbulak F (2013). Vejetasyon Analiz Metodları. İstanbul: Yazın Basın Yayın Matbaacılık.
• Gökkuş A (1989). Gübreleme, sulama ve otlatma uygulamalarının Erzurum ovasındaki çayırların kuru ot ve ham protein verimlerine etkileri. Doğa Türk Tar. ve Orm. Dergisi, 13(3b), 1002–1020.
• Gür M (2008). Yörükler Koyu doğal mera vejetasyonunun botanik kompozisyonu ve verim potansiyeli üzerinde bir araştırma. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri ABD. Yüksek Lisans Tezi.
• İpek (Gergin) MS (2001). Mardin İli Çayırpınar Köyü, Doğal Meralarının Ot verimi, Kalitesi ve Botanik Kompozisyonu Üzerine Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi (Yayımlamamış). Harran Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 42 s.
• İptaş S, Karadağ Y (2010). Kıraç Alanlarda Mera Islahı ve İdaresi. İklim Değişikliğinin Tarıma Etkileri ve Alınabilecek Önlemler. T.C. Kayseri Valiliği, İl Tarım Müdürlüğü Yayın No:2, Kayseri, 149-176.
• Kadıoğlu S (2003). Cihanlı Köyü (Tortum) Yaylası Mera Vejetasyonunun Mevcut Durumu. Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum, 45 s.
• Kara Ö, Bolat İ, Çakıroğlu K, Öztürk M (2008). Plant canopy effects on litter accumulation and soil microbial biomass in two temperate forests. Biology and Fertility of Soils, 45, 193–198.
• Karadağ Y, Çınar S, Taşyürek T, Gökalp S, Özkurt M (2016). Tokat–Kazova ekolojik koşullarında bazı çok yıllık yem bitkilerinin verim ve kalitelerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 25 (Özel Sayı–2): 206–21.
• Koç A (1995). Topoğrafya ile Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. Doktora Tezi (Yayımlanmamış). AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum, 181 s.
• Kuşvuran A, Nazlı Rİ, Tansı V (2011). Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde Çayır-Mera Alanları, Hayvan Varlığı ve Yem Bitkileri Tarımının Bugünkü Durumu. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011, 28(2), 21-32.
• MGM (2013). Günlük meteorolojik veri. Ankara, Türkiye: MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü).
• Mut H, Geze M, Gülümser E, Başaran U, Çopur Doğrusöz M, Ayan İ (2016). Yozgat’ta yem bitkileri tarımının genel durumu. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu, 5–7 Mayıs 2016, Yozgat, Bildiri Kitabı Cilt:4, 133–139.
• Okatan A (1987). Trabzon Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Yayın No:664, Seri No:62, Ankara, 290 s.
• Öten M, Kiremitci S, Erdurmuş C, Soysal M, Kabaş Ö, Avcı M (2016). Antalya İlindeki Bazı Meraların Botanik Kompozisyonunun Belirlenmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 47 (1): 23-30.
• Öztürk M, Bolat İ, Gökyer E, Kara Ö (2016). Growth gradients of multi-aged pure oriental beech stands along the altitudinal gradients within a mesoscale watershed landscape. Applied Ecology and Environmental Research. 14(4): 101-119.
• Palta Ş (2012). Bartın yöresi çayır-mera alanlarında bulunan Gramineae familyasına ait bitkilerde Arbusküler Mikorizal Fungusların (AMF) varlığının ve ekolojik özelliklerinin belirlenmesi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın, Doktora Tezi.
• Palta Ş, Genç Lermi A, Beki R (2016). The effect of different land uses on arbuscular mycorrhizal fungi in the northwestern Black Sea Region. Environ Monit Assess 188: 350. DOI 10.1007/s10661-016-5350-z
• Palta Ş, Genç Lermi A (2018). Korunan Ve Korunmayan Doğal Mera Alanlarının Bazı Özelliklerinin Karşılaştırılması: Bartın İli Örneği. Ziraat, Orman Ve Su Ürünlerinde Akademik Araştırmalar. Gece Kitaplığı Yayın Evi. ISBN: 978-605-288-401-0. Sf: 37-57. Ankara.
• Serin Y, M Tan (2001). Yem Bitkileri Kültürüne Giriş. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 206, 217s., Erzurum.
• Şen Ç (2010). Kilis İli Bazı Köylerindeki Meralarda Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 96 s.
• Şengönül K, Kara Ö, Palta Ş Şensoy H (2009). Bartın Uluyayla yöresindeki mera vejetasyonunun bazı kantitatif özelliklerinin saptanması ve ekolojik yapının belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 11 (16): 81-94.
• Topçu GD, Özkan ŞS (2017). Türkiye ve Ege Bölgesi Çayır-Mera Alanları ile Yem Bitkileri Tarımına Genel Bir Bakış ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. (COMU J. Agric. Fac.) 5 (1): 21–28.
• Uluocak N (1978). Kırklareli Yöresi Orman içi Vejetasyonunun Nitelikleri ve Bazı Kantitatif Analizleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İÜ Yayın No: 2407, O.F. Yayın No: 253, İstanbul, 116 s.
• Uluocak N (1979). Toprak Koruması ve Yem Niteliği Bakımından Türkiye’nin Önemli Mera Bitkileri. I. Buğdaygiller. İÜ Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2638, O.F. Yayın No: 278, İstanbul, 128 s.
• Uluocak N (1980). Mera Durumu, İÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, 30(1): 52-63.
• URL-1 (2008). http://www.npwrc.usgs.gov/resource/plants/fqa/fqalist.txt 6.2.2008.
• URL-2 (2008). http://www.bhwp.org/db/BHWP_Full_List. 7.2.2008.
• Uzun F, Alay F, İspirli K (2016). Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. Turk J Agric Res. 3: 174-183. ISSN: 2148-2306.