Polonezköy’de Kırsal Turizme İlişkin Değerlendirmeler

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 3, 453 - 464, 15.12.2018

Pınar Bollukcu , Gökçe Zevit

Öz

Kent ortamı içerisinde kırsal niteliklerini koruyan
Polonezköy, ulaşım olanakları bakımından kentle içiçe, yaşam biçimi ve çevresel
şartları açısından ise kentin dışında kalan, turizm açısından önemli bir
yerleşim alanıdır. Polonezköy’ün geleneksel yerleşim dokusunun, doğal ve
kültürel değerlerinin korunuyor olması yörenin turistik çekiciliğini
artırmaktadır. Polonezköy, doğal bitki örtüsü, yaban hayatı, geleneksel yaşam,
yöresel ürünler, bisiklet parkurları, farklı nitelikte konaklama tesisleri,
yeme-içme mekânları ile turizm faaliyetlerinin gelişimine olanak sağlamaktadır.
Bu çalışmada, UNESCO Peyzaj Tavsiye Kararı’nın, “Kentsel mirasın etkin
korunmasının ve sürdürülebilir yönetiminin, gelişmenin ön koşulu olduğu ve
sürdürülebilir kalkınmanın temel ilkesinin mevcut kaynakların korunmasını
sağladığı” kabulü temel ilke olarak kabul edilmiştir. Bu temel ilkeden yola
çıkılarak, Polonezköy’ün sahip olduğu doğal ve kültürel peyzaj özelliklerinin
turizm gelişmeleri ile ilişkilendirilmesi, turizm etkinliklerinin
sürdürülebilirlik anlayışıyla değerlendirilmesi ve koruma-kullanma dengesi
içerisinde planlanması amaçlanmıştır. Polonezköy, İstanbul ili Beykoz ilçesine
bağlı bir yerleşim alanıdır. Bu çalışmada “Polonezköy’de kültürel kimlik
kaybedilmeden sürdürülebilir kalkınma anlayışıyla turizm nasıl
geliştirilebilir?” sorusuna yanıt aranmıştır. Alanın doğal ve kültürel peyzaj
özellikleri; ilgili haritalardan, arazi gözlemlerinden ve sözlü görüşmelerden
elde edilen bulgular ışığında analiz edilmiştir. Mekânsal veriler, yerleşim
planı üzerine işlenmiştir. Sonuç olarak, kültürel peyzajın korunmasına ilişkin
öneriler geliştirilmiştir. Artan kentleşme baskısı, yoğun turizm faaliyetleri
ile birlikte gelişen turistik tesisler, Polonezköy’ün doğal ve kültürel
peyzajını tehdit etmektedir. Özellikle kültürel mirasın gelecek nesillere
sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi için sınırlayıcı unsurlar belirlenmeli,
korunmasına yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde farkındalık sağlanmalıdır.
Ekolojik-etik temellere dayalı planlarla, peyzajların sürdürülebilirliği
desteklenmelidir. 

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, kültürel peyzaj, peyzaj planlama, kırsal turizm, Polonezköy

Evaluations Of Related To Rural Tourism In Polonezköy

Öz

Polonezköy, which preserves the rural characteristics
within the city environment, is an important residential area in terms of
tourism, which is intertwined with the city in terms of transportation
possibilities, and which is outside the city in terms of life style and
environmental conditions. The fact that the traditional settlement texture,
natural and cultural values are preserved in Polonezköy increases the
attraction of tourists. Polonezköy enable the development of tourism with
natural vegetation, wildlife, traditional life, local products, bicycle trails,
accommodation facilities of different quality, food and beverage places. In
this study, the adoption of the UNESCO resolution on landscape advice
“effective conservation and sustainable management of urban heritage, which is
the precondition for development and the basic principle of sustainable
development, which protects existing resources” was accepted as the basic
principle. Based on this basic principle, it is aimed to associate the natural
and cultural landscape characteristics of Polonezköy with tourism developments
and to evaluate the tourism activities with a sustainability approach and to
plan within the balance of conservation-use. Polonezköy is a settlement of
Beykoz district of Istanbul. In this study sought to answer the question “how
can tourism be improved with the understanding of sustainable development
without losing cultural identity in Polonezköy?". The natural and cultural
landscape characteristics of the study area were analyzed in the light of the
findings obtained from relevant maps, land observations and oral interviews.
Spatial data was denoted on the site plan. Consequently, some suggestions
relation to protection of cultural landscape were presented. The increasing
urbanization pressure and growing touristic facility areas along with intensive
touristic activities threatens the natural and cultural landscape of
Polonezköy. In particular, limiting elements should be identified in order to
ensure a healthy transfer of cultural heritage to future generations, and
awareness should be provided at national and international levels for
conservation. With plans based on ecological-ethical principles, the
sustainability of landscapes should be supported.

Anahtar Kelimeler

Sustainable development, cultural landscape, landscape planning, rural tourism, Polonezköy

Kaynakça

• Aciksoz S, Bollukcu P, Celik D (2016). Ecotourism and Ethics in Protected Areas: Bartın-Sogutlu Village. Oxidation Communications, 39, No 4-II: 3621-3636.
• Açıksöz S, Bollukcu P, Cengiz Gökçe G (2017). Amasra-Ahatlar Köyü İçin Ekoturizme İlişkin Öneriler. Bartın Orman Fakültesi Dergisi / Journal of Bartın Faculty of Forestry, 19(2): 40-49 1 Aralık, 2017, p-ISSN :1302-0943 e-ISSN :1308-5875.
• Bekdemir LF (2010). Kültürel Peyzaj Değerlendirmesi: Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Beykoz Belediyesi (2012). Polonezköy Köy Yerleşik Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Plan Açıklama Raporu. Beykoz Belediyesi Arşivi.
• Bollukcu P (2014). Peyzaj Planlama ve Kırsal Kalkınma İlişkisi: Bartın-Arıt Çayı Havzası Örneği. Doktora Tezi (Basılmamış), Bartın Üniversitesi FBE. Bartın, 417 s.
• Bollukcu P, Cesur A (2017). Kırsal Kalkınmada Turizmin Rolü: Ankara-Ayaş Örneğinde Bir Değerlendirme. XIII. Uluslararası Katılımlı Ekoloji ve Çevre Kongresi, UKECEK 2017, Bildiri Özetleri Kitabı, 12-15 Eylül, s:521, Edirne.
• Bollukcu P, Zevit G (2018). Kültürel Peyzaj Özelliklerinin Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi: Bir Göçmen Yerleşimi Polonezköy”. II. International Scientific and Vocational Studies Congress (BILMES EN-NAT 2018) Engineering and Natural Sciences, Bildiri Özetleri Kitabı, 26-29 Nisan, s: 345, Nevşehir.
• Cengiz Gökçe G, Açıksöz S (2015). Kültürel Peyzaj Bileşenleri ve Turizm İlişkisinde Görsel Peyzaj Analizi: Nallıhan-Beydili Köyü Örneği. I. Eurasia International Tourism Congress: Current Issues, Trends, and Indicators, Bildiriler Kitabı, 10 Mayıs 2017, 409-419.
• Çelik S, Coşkun E, Öztürk E (2013). Şehri Nuh’un (Şırnak) Kırsal Turizm Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi International Journal of Social and Economic Sciences 3 (2): 21-28 2013 ISSN: 1307-1149, E-ISSN: 2146-0086.
• Çelikyay HS (2017). Kent İmgelerinin Kamusal Alanı Tariflemedeki Rolü. Kamusal Alanların mekânsal Organizasyonu/Spatial Organization of Public Spaces. Editör: H. S. Çelikyay. Bartın Üniversitesi Yayınları No: 30, Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları No: 01. s:19-40, Bartın.
• Çetinkaya Karafakı F, Yazgan ME (2012). Kırsal Turizme Kavramsal Yaklaşım, Kırsal Turizmin Önemi ve Etkileri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, International Journal of Social and Economic Sciences 2 (2): 55-58, 2012 ISSN: 2146-5843, E-ISSN: 2146-0078, www.nobel.gen.tr.
• Doğan S, Özaslan Y (2017). Kırsal Alan Gelişimi Açısından Kırsal Turizm ve Kırsal Turizmin Dünyadaki Durumu. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE) ÖS-IV: 61-78.
• Edgell DL, Harbaugh L (1993). Tourism Development: An Economic Stimulus in the Heart of America. Business America, 114 (2): 17-18.
• Ekiztepe B (2012). Kırsal Turizmin Kırsal Kalkınmaya Etkileri: Teorik Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi International Journal of Social and Economic Sciences 2 (2): 85-88, 2012 ISSN: 2146-5843, E-ISSN: 2146-0078, www.nobel.gen.tr.
• Erdönmez C, Erol YS (2009). Orman Toplum İlişkileri Açısından Tarihsel Bir İnceleme: Polonezköy Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı: 15, 35-44.
• Eryazıcıoğlu ME (2012). Kültürel Peyzaj Alanlarının Korunmasına Yönelik İlkeler: İstanbul Boğaziçi Örneği. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), MSGSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gencoğlu S, Özmen B, Güler H (1996). Yerleşim Birimleri ve Deprem. Türkiye Deprem Vakfı, 80 sayfa, İstanbul.
• Gökalp DD, Yazgan ME (2013). Kırsal Peyzaj Planlamada Agroturizm ve Agriturizm. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştirmalar Dergi̇si, 15 (24): 25-29.
• Gülşen H (2007). Beykoz-Kadiköy-Tuzla (İstanbul) Bölgesinin Hidrojeoloji İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İOBM (2013). Polonezköy Tabiat Parkının Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Orman Amenajman Planı. İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü, 2013-2032.
• Kadanalı E, Yazgan Ş (2012). Kırsal Turizmin Ekonomik-Sosyal ve Çevresel Etkileri. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştirmalar Dergi̇si 14 (23): 97-100, 2012 ISSN: 1309-9132.
• Kan M, Gülçubuk B, Küçükkongar M (2012). Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si 14 (22): 93-101, 2012 ISSN: 1309-9132.
• Kaypak Ş (2010). Ekolojik Turizmin Sürdürülebilirliği. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2/2 (2010)93-114.
• Kıvrak ET (2011). Beykoz-Polonezköy’ün Kültürel Peyzaj Analizi ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kodaş D, Sü Eröz S (2012). Kırsal Turizm ile Kültürel Turizmin Bütünleşmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştirmalar Dergi̇si 14 (22): 169-174, 2012 ISSN: 1309-9132.
• Lynch K (2010). Kent İmgesi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN: 978-9944-88-948-3, 215 s. İstanbul.
• MacDonald R, Jolliffee L (2003). Cultural Rural Tourism Evidence from Canada. Annals of Tourism Research, Vol. 30, No. 2, pp. 307–322, Elsevier Science Ltd.
• OGM (2018). Sayısallaştırılmış Topoğrafik Haritalar. Orman Genel Müdürlüğü Harita Arşivi.
• Ongun U, Gövdere B (2014). Bölgesel Kalkınmada Kırsal Turizmin Etkisi: Ağlasun Yeşilbaşköy Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi International Journal of Social and Economic Sciences 4 (2): 51-57, 2014 ISSN: 1307-1149, E-ISSN: 2146-0086.
• Özsüle Z (2005). Geleneksel yerleşimlerin korunması açısından kültürel peyzaj değerlendirmesi: Mudanya örneği. Doktora Tezi (Basılmamış), İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Soykan F (1999). Dogal Çevre ve Kırsal Kültürle Bütünleşen Bir Turizm Türü: Kırsal Turizm. Anatolia: Turizm Arastırmaları Dergisi, Yıl: 10, 67-75.
• Şahin V (2013). Nüfus Coğrafyası Açısından Bir Değerlendirme: Beykoz’da Nüfus Artışının Seyri ve Mekânsal Dağılışı. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 28, 319-330.
• TÜİK (2018). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2017 Yılı Sonuçları. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. Erişim Tarihi: 10.09.2018.
• UNESCO (1992). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization http://whc.unesco.org/en/culturallandscape. Erişim Tarihi: 15.05.2018.
• URL-1 (2015). Polonezköy Tabiat Parkı. Tarım ve Orman Bakanlığı I. Bölge Müdürlüğü. http://www.istanbultabiatparklari.gov.tr/tabiat-parklarimiz/tum-parklar/polonezkoy-tabiat-parki Erişim Tarihi: 10.01.2018.
• URL-2 (2016). http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/cevre/567688/ Yargi__Polonezkoy_icin_kararini_ verdi. html. Erişim Tarihi: 13.08.2017.