Hakkâri İli Ördekli Köyü Merasının Mera Durumunun Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 543 - 549, 15.08.2019

Mehmet Macit Ertuş Süleyman Mesut Pınar

Öz

Bu çalışma, 2016
yılı vejetasyon döneminde Lup yöntemi kullanılarak Hakkâri İli Ördekli köyü
merasının otlatılan ve korunan kesimlerinde verim ve botanik kompozisyonunun belirlenmesi
amacıyla yürütülmüştür. Otlatılan ve korunan mera kesimlerinde tür sayısı, bitki
ömür uzunlukları, botanik kompozisyonundaki azalıcı/çoğalıcı/istilacı türlerin
oranı, bitki ile kaplı alan ve ot verimi açısından farklılıklar belirlenmiştir.
Çalışma alanında 17 familyaya ait 70 türe rastlanmış, botanik kompozisyonuna en
yüksek ve en düşük katılma oranları %14.90 ve %0.27 oranları ile sırasıyla
Asteraceae ve Geraniaceae familyalarında görülmüştür. Merada en yaygın türler Prangos ferulacea, Poa bulbosa ve Tanacetum nitens olarak belirlenmiştir.
Ortalama %93.75 bitki ile kaplı olan merada; azalıcı, çoğalıcı ve istilacı
türlerin oranı sırasıyla %2.80, %10.95 ve %85.05 olarak tespit edilmiştir. Meranın her iki
kesiminin zayıf mera sınıfında olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, Ördekli
köyü merasında amenajman ilkelerine uyulmadığı ve meranın otlatma baskısı
altında olduğu belirlenmiştir. Merada amenajman ilkeleri doğrultusunda bir
otlatma planının yapılması tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hakkâri, mera, botanik kompozisyon

Destekleyen Kurum

Hakkâri Üniversitesi

Proje Numarası

CMYO0001

Teşekkür

Bu çalışma, Hakkâri Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından (CMYO0001) numaralı proje kapsamında) desteklenmiştir.

Determination of Pasture Status of Ordeklı Village Pasture in Hakkâri Province

Öz

This study was carried out to determine the yield and botanical
composition of grazing and protected part of Ordekli village pastures of Hakkâri
province using the Loop method in the vegetation period of 2016. Differences
were determined in the grazing and protected areas as number of species, plant
life lengths, the ratio of reducing/replicating/invasive species in botanical
composition, area covered with plant and hay yield. In the area, 70 species of
17 families were found with the highest and lowest participation rates in
botanical composition of 14.90% and 0.27% respectively in the Asteraceae and
Geraniaceae families. The most common species in the pasture were found to
be Prangos ferulacea, Poa bulbosa and Tanacetum nitens.
In the pasture, as average covered with plant is 93.75% and the rates of
decreasing, replicating and invasive species was determined 2.80%, 10.95% and
85.05% respectively. It was determined that both parts of the pasture were in
the weak pasture class. As a result, it was determined that the principles of
management were not followed and the pasture was under pressure of grazing. It
is recommended to make a grazing plan according to the principles of management
in the pasture.

Anahtar Kelimeler

Hakkari, pasture, botanical composition

Proje Numarası

CMYO0001

Kaynakça

• Alay F, İspirli K, Uzun F, Çınar S, Aydın İ, Çankaya N (2016). Uzun Süreli Serbest Otlatmanın Doğal Meralar Üzerine Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 116-124.
• Altın M, Tuna C, Gür M (2010). Tekirdağ Taban ve Kıraç Meralarının Verim ve Botanik Kompozisyonuna Gübrelemenin Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fak. Dergisi. 7(2): 191-198.
• Anonim (2017a). Hakkâri Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Kayıtları.
• Anonim (2017b). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Hakkâri Meteoroloji İstasyonu Kayıtları.
• Aydın A, Çaçan E, Başbağ M (2014). Mardin İli Derik İlçesinde Yer Alan Bir Meranın Ot Verimi ve Kalitesinin Belirlenmesi. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences Special Issue(2): 1631-1637.
• Babalık AA (2004). Çayır-Meralarda Dip Kaplama Ölçüm Yöntemleri. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı: 1, 50-72.
• Babalık AA, Sarıkaya H (2015). Isparta ili Zengi Merasında Ot Verimi ve Botanik Kompozisyonun Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Türkiye Ormancılık Dergisi.16(2): 96-101.
• Babalık AA, Fakir H (2017). Korunan ve Otlatılan Mera Alanlarında Vejetasyon Özelliklerinin Karşılaştırılması: Kocapınar Merası Örneği. Turkish Journal of Forestry, 18 (3): 207-211.
• Bakır Ö (1987). Çayır-Mera Amenajmanı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No: 992. 362s.
• Barlak C (2012). Van İli Çaldıran İlçesi Başeğmez Köyü Doğal Mera Vejetasyonunun Botanik Kompozisyonu ve Verim Potansiyeli Üzerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 22s.
• Bilgen M, Özyiğit Y (2005). Korkuteli ve Elmalı’da Bulunan Bazı Doğal Meraların Vejetasyon Durumlarının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 261-266.
• Beyiş ME (2009). Van İli Gevaş İlçesi Meralarının Botanik Kompozisyonları ve Ot Verimleri Üzerine Bir Araştırma. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 30s.
• Buzuk G, Sabancı CO, Ertuş MM (2009). Van İli Çaldıran İlçesi Meralarının Botanik Kompozisyonları ve Ot Verimleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi. 19-22 Ekim 2009. Poster Bildiriler, Hatay.
• Çaçan E, Aydın A, Başbağ M (2014). Korunan ve Otlatılan İki Farklı Doğal Alanın Botanik Kompozisyon Açısından Karşılaştırılması. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, Special Issue(2): 1734-1741.
• Çaçan E, Başbağ M (2016). Bingöl İli Merkez İlçesi Yelesen-Dikme Köylerinin Farklı Yöney ve Yükseltilerde Yer Alan Mera Kesimlerinde Botanik Kompozisyon ve Ot Veriminin Değişimi. Ege Univ. Ziraat Fak. Dergisi, 53(1): 1-9.
• Çınar S, Hatipoğlu R, Avcı M, İnal İ, Yücel C, Avağ A (2014). Hatay İli Kırıkhan İlçesi Taban Meralarının Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(2): 52-60.
• Çiplak E (2015). Van İli Gövelek Köyü Doğal Mera Vejetasyonunun Botanik Kompozisyonu ve Verim Potansiyelinin Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Y. Lisans Tezi, 27s.
• Çomaklı B, Öner T, Daşçı M (2012). Farklı Kullanım Geçmişine Sahip Mera Alanlarında Bitki Örtüsünün Değişimi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Dergisi, 2(2): 75-82. Davis PH (1978). Flora of Turkey and the east aegeon islands. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Gençkan, MS (1985). Çayır-Mera Kültürü Amenajmanı ve Islahı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No. 483. 655s.
• Genç Lermi A, Palta Ş, Öztürk H (2016). Bartın İlinde Bir Mera Islah Çalışmasının Değerlendirilmesi: Serdar Köyü Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 18(2): 65-70.
• Gökkuş A (1984). Değişik Islah Yöntemleri Uygulanan Erzurum Tabii Meralarının Kuru Ot ve Ham Protein Verimleri ile Botanik Kompozisyonları Üzerinde Araştırmalar, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Doktora Tezi, Erzurum.
• Gür M, Altın M (2015). Trakya Yöresinde Farklı Kullanım Geçmişine Sahip Meraların Florostik Kompozisyonlarının Bazı Özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi/Anadolu J. Agr Sci.30, 60-67.
• İspirli K, Alay F, Uzun F, Çankaya N (2016). Doğal Meralardaki Vejetasyon Örtüsü ve Yapısı Üzerine Otlatma ve Topografyanın Etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3, 14-22.
• Koç A, Gökkuş A (1994). Güzelyurt Köyü Mera Vejetasyonunun Botanik Kompozisyonu ve Toprağı Kaplama Alanı ile Bırakılacak En Uygun Anız Yüksekliğinin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 18(6): 495-500.
• Nadir M, İptaş S, Karadağ Y, Kır H (2012). Tokat ili Yeşilyurt köyü doğal merasının botanik kompozisyon, kuru madde verimi ve kalitesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2): 115-117.
• Palta Ş, Genç Lermi A (2018). Bartın İli Kutlubey Demirci Köyü Merasının Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Bartın Orman Fakultesi Dergisi. 20(2): 352-359.
• Serin Y, Tan M, Koç A, Zengin H (2008). Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müd. Yayınları, Ankara.
• Seydoşoğlu S, Saruhan V, Mermer A (2015). Diyarbakır ili Silvan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerinde bir araştırma. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-7.
• Şahin B, Arslan S, Ünal S, Mutlu Z, Mermer A, Urla Ö, Ünal E, Özaydın KA, Avağ A, Yıldız H, Aydoğmuş O (2015). Çankırı İli Meralarının Floristik Özellikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24(1):1-15
• Türk M, Bayram G, Budaklı E, Çelik N (2003). Sekonder Mera Vejetasyonunda Farklı Ölçüm Metodlarının Karşılaştırılması ve Mera Durumunun Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,17(1), 65-77.
• URL1 (2017). http://www.tarim.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Cayir-Mera-ve-Yem-Bitkileri. (Erişim: 19.04.2017).
• URL2 (2017). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri. (Erişim: 22.07.2017).
• URL3 (2017). http://ulusalmera-tagem.gov.tr/turler. (Erişim: 29.07.2017).
• Ünal S, Mutlu Z, Mermer A, Urla Ö, Ünal E, Aydoğdu M, Dedeoğlu F, Özaydın KA, Avağ A, Aydoğmuş O, Şahin B, Aslan S (2012). Ankara İli Meralarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.
• Yıldız A, Özyazıcı MA (2017). Karasal İklim Kuşağında Bulunan Bir Meranın Farklı Yöneylerinde Botanik Kompozisyonun, Ot Verimi ve Ot Kalitesinin Belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 4(3): 218-231.