Bartın İli Kozcağız Yöresindeki Bir Sekonder Mera Alanının Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 848 - 859, 15.12.2019

Şahin Palta , Ayşe Genç Lermi , Mustafa Yiğit

https://doi.org/10.24011/barofd.549690

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, Bartın
ili Kozcağız yöresindeki bir sekonder mera alanında yürütülmüştür. Araştırma
2018 yılı vejetasyon periyodunda yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Kozcağız
yöresindeki sekonder mera alanının bazı vejetasyon ve toprak özelliklerini
belirlemektir. Mera vejetasyonunun toprağı kaplama oranı ve botanik
kompozisyonu belirlenmiş olup vejetasyonda yer alan bitkilerin teşhisleri
yapılmıştır. Ayrıca mera alanının bazı fiziko-kimyasal toprak özellikleri
analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, sekonder mera alanında 30
familyaya ait 68 bitki taksonu teşhis edilmiştir. Bu bitki taksonlarının 19
tanesinin tek yıllık ve 49 tanesinin çok yıllık olduğu belirlenmiştir. Sekonder
mera alanında teşhis edilen bitki taksonlarının 15 tanesinin baklagillere
(Fabaceae), 11 tanesinin buğdaygillere (Poaceae) ve 42 tanesinin diğer bitki
familyalarına ait olduğu saptanmıştır. Bu bitkilerin 10 adedi azalıcı, 7 adedi
çoğalıcı ve 51 adedi istilacı bitkiler sınıfında yer almaktadır. Vejetasyonun
toprağı kaplama oranı % 100 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarından elde
edilen ortalama değerlere göre botanik kompozisyonun % 32,40’ünü baklagiller, %
38,14’ünü buğdaygiller ve % 29,46’sını diğer familyalara ait bitkilerin
oluşturduğu tespit edilmiştir. Toprak analizi sonuçlarının ortalama değerlerine
göre; sekonder mera alanı killi topraklar sınıfında, hafif alkali, orta
derecede kireçli, elektriksel iletkenliği düşük, organik madde ve toplam azot
içeriği bakımından fakir, yarayışlı potasyum içeriği orta derecede ve yarayışlı
fosfor içeriği yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bartın, Kozcağız, sekonder mera, mera ekolojisi, vejetasyon analizi

Destekleyen Kurum

Bartın Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

2018-FEN-CY-006

Teşekkür

Bu çalışmayı 2018-FEN-CY-006 proje numarasıyla destekleyen Bartın Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğüne teşekkür ederiz.

Determination of Some Characteristics of a Secondary Rangeland in Kozcağız Location in Bartın Province

Öz

This research was conducted in Kozcağız of Bartın province formed
secoder rangeland in 2018 vegetation period. The goal of this study was to
define some vegetative and ecological characteristics of the seconder
rangeland. For this purpose, all plants in the secondary pasture area were
identified. Canopy coverage and botanic composition were analyzed. In addition,
some physico-chemical soil properties of the seconder rangeland were
determined. According to results of study, a total of 68 plant taxons were
identified that they belonged to 30 plant families. They consisted of 11
grasses, 15 legumes, 42 other family taxons. Forty-nine of identified plants
had perennial and the others had annual. These plants composed of 10
decreasers, 7 increasers and 51 invaders. The canopy coverage of seconder
rangeland was 100 %. Botanical composition compsed of 38,14 % grasses, 32.40 %
legumes and 29,46% other plant families. According to the average values of
soil analysis results, the soil characteristics of the secondary pasture area
was in clayey soils, slightly alkaline, moderately calcareous, low in
electrical conductivity, poor in organic matter - total nitrogen content,
moderate available potassium content, and high available phosphorus content. In
study area, low organic matter, low total nitrogen content and clay soils are
considered to be an important problem for the growth and development of plants.
Organic matter should be added to the soil. Thus, the problem of organic matter
and total nitrogen of the plants will be solved but also the structure of the
soil will be improved.

Anahtar Kelimeler

Bartın, Kozcağız, secondary rangeland, range ecology

Proje Numarası

2018-FEN-CY-006

Kaynakça

• Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın, İ., Çankaya, N. (2016). Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri.
• Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 33 (1): 116-124.
• Alçiçek, A., Kılıç, A., Ayhan, V., Özdoğan, M. (2010). Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunlari. Working Paper. 2009. Turkish.
• Alçiçek, A., Karaayvaz, K. (2003). Sığır besisinde mısır silajı kullanımı. Animalia, 203: 68-76.
• Anonim (2008). Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Koord.: Serin Y.,468 s.
• Atalay, İ. Z. (1982). Gediz Havzası Alüviyal Topraklarının Potasyum Durumu ve Bu Topraklarda Alınabilir Potasyum Miktarlarının Tayininde Kullanılacak Yöntemler Üzerinde Bir Araştırma (Doçentlik tezi), E. Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, İzmir.
• Babalık, A. A. (2008). Isparta Yöresi Meralarının Vejetasyon Yapısı ile Toprak Özellikleri ve Topoğrafik Faktörler Arasındaki İlişkiler, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, 164s., Isparta.
• Babalık, A. A., Fakir, H. (2017). Korunan ve otlatılan mera alanlarında vejetasyon özelliklerinin karşılaştırılması: Kocapınar Merası örneği. Turkish Journal of Forestry, 18(3): 207-211.
• Bakır, Ö. (1987). Çayır-Mera Amenajmanı. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:992, Ders Kitabı No: 292.
• Bremner, J. M., Mulvaney, C. S. (1982). Nitro-gen-total. In: Page, A.L. (ed.) Methods of soil analysis, Part 2 Chemical and Microbiological Properties. SSSA Book series No: 9, Madison, pp. 595-622.
• Budak, F., Budak, F. (2014). Yem Bitkilerinde kalite ve yem bitkileri kalitesini etkileyen faktörler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1), 1-6.
• Çaçan, E., Aydın, A., Başbağ, M. (2014). Korunan ve otlatılan iki farklı doğal alanın botanik kompozisyon açısından karşılaştırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(Özel Sayı-2), 1734-1741.
• Çetiner, M., Gökkuş, A., Parlak, M. (2012). Yapay Bir Merada Otlatmanın Bitki Örtüsü Ve Toprak Özelliklerine Etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 27 (2): 80-88.
• Dyksterhuis, E. J. (1948). The Vegetation of the Western Cross Timbers. Ecological Monographs. 18:325-376.
• Ergül, M. (1997). Yemler Bilgisi ve Teknolojisi. III. Baskı. EÜ Ziraat Fak. Yayınları, (487).
• Eruz, E. (1979). Toprak tuzluluğu ve bitkiler üzerindeki genel etkileri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 112-120.
• Genç Lermi, A., Palta, Ş., Öztürk, H. (2016). Bartın İlinde Bir Mera Islah Çalışmasının Değerlendirilmesi: Serdar Köyü Örneği. Journal of Bartin Faculty of Forestry, 18(2), 65-70.
• Gökbulak, F. (2013). Meralarda Vejetasyon Analizi. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 5151, Orman Fakültesi Yayın No: 503, 157 s., İstanbul.
• Gülçur, F. (1974). Toprağın Fiziksel ve Kimyasal Analiz Metodları. Kutulmuş Matbaası, İÜ Yayın No. 1970, Orman Fakültesi Yayın No. 201, İstanbul, 225 s.
• Gür, M., Şen, C. (2016). Trakya Bölgesinde doğal bir merada tespit edilen baklagiller ve buğdaygiller familyalarına ait bitkilerin bazı özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (01): 61-69.
• Irmak, A. (1954) Arazide ve Laboratuarda Toprağın Araştırılması Metodları, İÜ Yayın No. 559, Orman Fakültesi Yayın No. 27, İstanbul, 150 s.
• İpek (Gergin), M. S. (2001). Mardin İli Çayırpınar Köyü, Doğal Meralarının Ot verimi, Kalitesi ve Botanik Kompozisyonu Üzerine Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi (Yayımlamamış). Harran Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 42 s.
• İptaş, S., Karadağ, Y. (2010). Kıraç Alanlarda Mera Islahı ve İdaresi. İklim Değişikliğinin Tarıma Etkileri ve Alınabilecek Önlemler. T.C. Kayseri Valiliği, İl Tarım Müdürlüğü Yayın No:2, Kayseri, 149-176.
• Kaçar, B. (1995). Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri, III. Toprak Analizleri. AÜ Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3, Ankara, 705 s.
• Kadıoğlu, S. (2003). Cihanlı Köyü (Tortum) Yaylası Mera Vejetasyonunun Mevcut Durumu. Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum, 45 s.
• Kantarcı, M. D. (2000). Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı, İÜ Yayın No. 4261, Orman Fakültesi Yayın No. 462, İstanbul, 420 s.
• Kara, Ö., Bolat, İ., Çakıroğlu, K., Öztürk, M. (2008). Plant canopy effects on litter accumulation and soil microbial biomass in two temperate forests. Biology and Fertility of Soils, 45, 193–198.
• Koç, A. (1995). Topoğrafya ile Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. Doktora Tezi (Yayımlanmamış). AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum, 181 s.
• Koç, A., Gökkuş, A., Altın, M. (2003). Mera durumu tespitinde dünyada yaygın olarak kullanılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s.36-42.
• Lemus, R. (2009). Utilization of annual ryegrass. Forage News. Coop. Ext. Service, Mississippi State University. http://msucares. com/crops/forages/newsletters/09/1. pdf (accessed 18 Feb. 2012), 1-5.
• MGM (2013). Günlük meteorolojik veri. Ankara, Türkiye: MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü).
• Oğuz, İ., Acar, M. (2011). Tokat Kazova Koşullarında Farklı Arazi Kullanım Türlerinin Bazı Toprak Özellikleri Üzerine Etkisinin Araştırılması. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2), 171-178.
• Okatan, A. (1987). Trabzon Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Yayın No:664, Seri No:62, Ankara, 290 s.
• Olsen, S. R., Cole, C. V., Watanabe, F. S., Dean, L. A. (1954). Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction with Sodium Bicarbonate. U. S. Department of Agriculture Circular No. 939.
• Özaslan Parlak, A., Parlak, M., Gökkuş, A., Demiray, H. C. (2015). Akdeniz (Çanakkale) meralarının ot verimi ve kalitesi ile botanik kompozisyonu ve bazı toprak özellikleri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(1), 99-108.
• Özkan, U., Şahin Demirbağ, N. (2016). Türkiyede kaliteli kaba yem kaynaklarının mevcut durumu. Türkiye Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9(1), 23-27.
• Öztürk, M., Bolat, İ., Gökyer, E., Kara, Ö. (2016). Growth gradients of multi-aged pure oriental beech stands along the altitudinal gradients within a mesoscale watershed landscape. Applied Ecology and Environmental Research. 14(4): 101-119.
• Palta, Ş., Kara, Ö., Demir, S., Şengönül, K., Şensoy, H. (2013). Effects of soil properties and botanic composition on arbuscular mycorrhizal fungus (AMF) from Gramineae family plants. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 15(1), 22-31.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A., Beki, R. (2016). The effect of different land uses on arbuscular mycorrhizal fungi in the northwestern Black Sea Region. Environmental monitoring and assessment, 188(6): 350.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A. (2018). Korunan ve Korunmayan Doğal Mera Alanlarının Bazı Özelliklerinin Karşılaştırılması: Bartın İli Örneği. Ziraat, Orman ve Su Ürünlerinde Akademik Araştırmalar Kitabı, Orman Mühendisliği Çalışmaları.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A. (2017). Bartın ili kent ormanı alt florasındaki otsu bitkilerin bazı özelliklerinin belirlenmesi. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg., ISSN, 2147-8384.
• Uluocak, N. (1978). Kırklareli Yöresi Orman içi Vejetasyonunun Nitelikleri ve Bazı Kantitatif Analizleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İÜ Yayın No: 2407, O.F. Yayın No: 253, İstanbul, 116 s.
• Uluocak, N. (1979). Toprak Koruması ve Yem Niteliği Bakımından Türkiye’nin Önemli Mera Bitkileri. I. Buğdaygiller. İÜ Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2638, O.F. Yayın No: 278, İstanbul, 128 s.
• Uluocak, N. (1980). Mera Durumu, İÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, 30(1): 52-63.
• URL-1 (2008). http://www.npwrc.usgs.gov/resource/plants/fqa/fqalist.txt 6.2.2008
• URL-2 (2008). http://www.bhwp.org/db/BHWP_Full_List. 7.2.2008
• Uzun. F., Alay, F., İspirli, K. (2016). Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. Turk J Agric Res. 3: 174-183. ISSN: 2148-2306.
• Yalçın, M., Çimrin, K. M., Tutuş, Y. (2018). Hatay İli Kırıkhan–Reyhanlı Bölgesi çayır-mera topraklarının besin elementi durumları ve bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Tarım ve Doğa Dergisi, 21(3): 385-396.