Türk Fındığı (Corylus colurna L.)’nın Peyzaj Mimarlığında Kullanım Olanakları

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 91 - 99, 15.04.2020

Elif Kaya Şahin , Makbulenur Bekar , Nilgün Güneroğlu

https://doi.org/10.24011/barofd.674206

Cited By: 4

Öz

Türkiye coğrafi konumu itibariyle ve zengin doğal kaynaklarına bağlı olarak bitki türü çeşitliliği açısından oldukça önemli bir potansiyele sahiptir. Fakat bu bitki türü çeşitliliğinin kentlerde yapılan bitkisel peyzaj tasarımlarında çok fazla değerlendirilmediği görülmektedir. Artan talep ve kolay ulaşım, egzotik türlerin kullanımını oldukça arttırmıştır. Oysa su kaynaklarının azaldığı günümüz koşullarında doğal türlerin kullanımına özen gösterilmelidir. Doğal türlerin, yaşadıkları alanların ekolojik özelliklerine egzotik türlere nispeten daha iyi adapte olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca egzotik türlerin kullanımıyla kentlerin kimliklerini bir nebze kaybettiği ve geleneksel yapılarının bozulduğu görülmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada ülkemizin doğal bir türü olan Corylus colurna’nın doğal yayılış alanları, dendrolojik özellikleri, ekolojik istekleri belirlenmiş, işlevsel ve estetik özellikleri araştırılarak bitkisel tasarımlarda kullanım olanakları örneklendirilmek suretiyle anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Corylus colurna, Türk Fındığı, Doğal bitki türleri, Sürdürülebilirlik

Usage Opportunities of the Turkish Hazelnut (Corylus colurna L.) in Landscape Architecture

Öz

Turkey has a considerable potential in terms of plant variety depending on its geographical location and rich natural resources. However, it is observed that this variety of plant species is not referred for the urban landscape planting designs. Increased demand and easy access have greatly increased the use of exotic species. However, in today's conditions where water resources are diminished, essential consideration should be given in order to use the natural species. It should not be forgotten that the natural species have adapted to the ecological characteristics of their living spaces better than the exotic species. It is also seen that the use of exotic species has to some extent led to the loss of the urban identities and the traditional structures have deteriorated. For this reason, in this study, the natural distribution areas, dendrological characteristics, ecological requirements of Corylus colurna, which is a natural species of our country have been determined and their functional and aesthetic properties have been investigated and explained referring to the planting application examples.

Anahtar Kelimeler

Corylus colurna, Turkish hazelnut, natural plant species, sustainability

Kaynakça

• Anşin R. ve Özkan Z. C. (2006). Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta), Odunsu Taksonlar, KTÜ Genel Yayın No: 167, Orman Fak. Yayın No: 19. KTÜ Basımevi. Trabzon.
• Arslan, M. (2005). Batı Karadeniz Bölgesindeki Türk Fındığı (Corylus colurna L.) Populasyonlarının Ekolojik ve Silvikültürel Yönden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Arslan, M. (2006). Geçmişle Paylaştığımız ve Geleceğe Miras Bırakmamız Gereken Doğal Türlerimizden Türk Fındığı (Corylus colurna L.). 1.Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu-Bildiriler Kitabı, 302-310, 1-4 Kasım 2006, Trabzon.
• Arslan, M. (2009). Kabukları çıkartılmış türk fındığı tohumlarına uygulanan ön işlemlerin çimlenmeye etkisi, Ormancılık Dergisi, Cilt:5, Sayı: 1.
• Çelik, S. ve Demirel, M. (2004). İnsan ve hayvan sağlığı bakımından omega yağ asitleri ve konjuge linoleik asitin önemi. YY Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 25-35.
• Davis, P. H. 1982. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Edinburg University Press, Edinburg.
• Deniz, B. ve Şirin, U. (2005). Samson dağı doğal bitki örtüsünün otsu karakterdeki bazı örneklerinden peyzaj mimarlığı uygulamalarında yararlanma olanaklarının irdelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2), 5-12.
• Erdoğan, V. ve Aygün, A. (2005). Fatty acid composition and physical properties of Turkish tree hazelnuts, Chemistry of Natural Compounds, 41(4): 378-381.
• Günal, N. (2013. Türkiye’de iklimin doğal bitki örtüsü üzerindeki etkileri. Acta Turcıca Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Online Thematic Journal of Turkic Studies, Yıl V, (1).
• Kendir, G., ve Güvenç, A. (2010). Etnobotanik ve Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmalara genel bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(1), 49-80.
• Korkut, A., Kiper, T., ve Topal, T. Ü. (2017). Kentsel peyzaj tasarımda ekolojik yaklaşımlar.Artium, 5(1);14-26.
• Palzaoğlu, Z.Ö., Arslan, M. ve Tosun, S. (2013). Batı Karadeniz Bölgesi’nde Türk Fındığı (Corylus Colurna L.)’nın Ex-Situ Yöntemiyle Korunmaya Alınması ve Populasyonlarda Genetik Çeşıtliliğin Araştırılması, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten No:18, Bolu.
• Pamay, B. (1992). Bitki Materyali 1. Ağaç ve Ağaçcıklar Bölümü, Uycan Matbaası. İstanbul.
• Polat, S. (2014). Türk Fındığı (Corylus colurna)’nın Türkiye’deki yeni bir yayılış alanı, Marmara Coğrafya Dergisi, S. 29, s. 136-149.
• Polat, S. ve Güney, Y. (2015). Türk Fındığı’nın (Corylus Colurna) Türkiye’deki yeni bir yayılış alanı, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 18, 449-460.
• Temel, F., Arslan, M. ve Çakar, D. (2017). Status of natural Turkish hazel (Corylus colurna L.) populations in Turkey. Artvin Coruh University Journal of Forestry Faculty, 18(1);1-9.
• Tosun, S. ve Arslan, M. (2007). Göreni şaşırtan görkemli türk fındığı, Çevre ve İnsan Dergisi. 2, 69.
• Tosun, S. (2012). Cadde (Yol) Ağacı olarak Amerika’da ve Avrupa’da popülerleşen türk fındığı (Corylus colurna L.). Orman ve Av Dergisi, S.3, 22-25.
• Var, M. (2010). Bitki Tanıma ve Değerlendirme II Ders Notları, Trabzon. (Basılmamış)
• Yaltırık, F. (1993). Dendroloji Ders Kitabı 2. Angiospermae. Bölüm-1. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No. 3767/420.Matbaa Teknisyenleri Koll.Şti. İstanbul.
• Yaltırık, F. (2000). Dendroloji Ders Kitabı Gymnospermae-Angiospermae. (Orman Endüstrisi Mühendisliği Bölümü Öğrencileri İçin), İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Yazgan, M. E., Korkut, A. B., Barış, E., Erkal, S., Yılmaz, R., Erken, K., Gürsan, K. ve Özyavuz, M. (2005). Süs bitkileri üretiminde gelişmeler. Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Kongresi, 3-7.
• URL 1 (2019). http://hortuscamden.com/plants/view/corylus-colurna-l (20/10/2019).
• URL-2 (2019). https://www.shutterstock.com/tr/image-vector/turkish-hazel-corylus-colurna-vintage-illustration-93544153 (20/10/2019).