Kalkınma Planlarında Yer Alan Orman Köylüsüne İlişkin Politikaların Zamansal Değişimi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 256 - 272, 15.04.2020

Hikmet Batuhan Günşen , Erdoğan Atmış

https://doi.org/10.24011/barofd.701096

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de toplumun farklı kesimleri arasındaki gelir dağılımı eşitsizliği uzun zamandan beri varlığını sürdürmektedir. Orman köylerinin sahip olduğu zor yaşam şartları, orman köylüsünün ülke genelinde en düşük gelire sahip kesimi olmasına da neden olmuştur. Bu nedenle zaman içinde orman köylüsünü kalkındırma iddiasını taşıyan çeşitli politikalar oluşturulmuştur. Bu politikaların önemli bir kısmını ülke kalkınma planlarında görmek mümkündür. Bu çalışma; orman köylüsüyle ilgili politikalara ülke kalkınma planlarında ne derecede yer verildiğini ortaya koymak ve ilk kalkınma planından günümüze kadar geçen sürede kalkınma planlarında yer alan orman köylüleriyle ilgili politikaların zamana göre değişimini analiz etmek amacıyla yapılmıştır. Bunun için içerik analizinden yararlanılmış, orman köylüsüyle ilgili belirlenmiş sözcük ve kavramların kalkınma planlarında ne kadar sıklıkla kullanıldığı ve orman köylüsünün kalkındırılmasıyla ilgili hangi politikaların oluşturulduğu belirlenerek bunların gerçekleştirilip gerçekleştirilmedikleri sorgulanmıştır. Sonuç olarak; orman köylüsünün kalkındırılması için kooperatifleşme, kredi ve fonlar, yasal haklar gibi araçlar kullanılmasına karşın başarılı olunamadığı görülmüştür. Bu başarısızlıktaki en büyük etmen ise; gittikçe liberalleşen ülke politikalarının ormanlar ve orman köylüsünü koruma ile kalkındırma konularındaki zamanla artan ilgisizliğidir.

Anahtar Kelimeler

İçerik analizi, kırsal kalkınma, ormancılık, planlama, yönetim

Teşekkür

Makalemizi değerlendiren değerli üç anonim hakeme teşekkür ederiz.

Temporal Changes of Policies Regarding Forest Villagers in Development Plans

Öz

Income inequality between different sections of society has been in existence for a long time in Turkey. Difficult living conditions of forest villages also caused the forest villagers to be in the segment with the lowest income across the country. For this reason, various policies that claim the development of the forest villagers have been developed over time. It is possible to see a significant part of these policies in the country’s development plans. This study was carried out to reveal to what extent the policies related to the forest villagers are included in the country’s development plans and to analyse the temporal change of policies related to the forest villagers in the development plans from the first development plan to the present day. For this purpose, content analysis was used, and how often the determined words and concepts related to the forest villagers were used in the development plans, and what policies were established for the development of forest villagers were determined and whether they were realized or not was questioned. As a result, it was observed that although tools such as cooperatives, loans and funds, and legal rights were used for the development of the forest villagers, they were not successful. The biggest factor in this failure is the gradually increasing indifference of the increasingly liberalized national policies in the fields of protection and development of forests and forest villagers.

Anahtar Kelimeler

Administration, content analysis, forestry, planning, rural development

Kaynakça

• Akesen, A., Ekizoğlu, A. (2010a). “Orman”, Akesen, A. ve Ekizoğlu, A. (Ed.), Ormancılık Politikası, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, Ankara, s. 1-18.
• Akesen, A., Ekizoğlu, A. (2010b). “Ormancılık”, Akesen, A. ve Ekizoğlu, A. (Ed.), Ormancılık Politikası, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, Ankara, s. 19-36.
• Alagöz. M., Yapar, S. (2003). Kalkınma planları çerçevesinde Türkiye’de sosyal güvenlik sorunu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10: 439-451.
• Alkan, H., Demir, E. (2013). Orman Köylerinde Kooperatifçiliğin Gelişimine Etki Eden Etmenler. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 14: 1-9. Anonim (1976). Ormancılık Ana Planı 1973-1995, T.C. Orman Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Atmiş, E., Günşen, H. B., Özden, S. (2009). “Forest Cooperatives and Its Importance in rural Poverty Reduction in Turkey”, XIII World Forestry Congress, Buenos Aires, Argentina, 18-23 October 2009, pp:1-11.
• Atmiş, E., Günşen, H. B., Özden, S. (2010). “How Can Turkey’s Forest Cooperatives Contribute To Reducing Rural Poverty?”, Unasylva, 234/235(61): 51-53.
• Atmiş, E., Günşen, H. B. (2011). 2011 Genel seçimlerinde siyasi partiler ve ormancılık ilişkileri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 11(2):191-204.
• Atmiş, E., Günşen, H. B. (2016). “Political Parties and Forestry Relations in Turkey’s General Elections in 2015”, Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66(2): 587-599.
• Bayraktaroğlu, H. (1968). “Toplum Kalkınmasında Orman İçi Köyleri”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, B-18(2): 31-42.
• Baytal, Y. (2007). Demokrat parti dönemi ekonomi politikaları (1950-1957). Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 40: 545-567.
• Bowen, G.A. (2009). “Document analysis as a qualitative research method”, Qualitive Research Journal, 9(2): 27-40.
• Büyükşalvarcı, A., Şapcılar, M.C., Bayrakçı, S. (2016). Kalkınma planları kapsamında turizm endüstrisinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 11: 186-201.
• Coşkun, A.K., Öztürk, A., Türker, M.F. (2016). “Türkiye’de Hükümetlerin Orman Kaynakları Yönetimi ve İşletmeciliğine Yönelik Bazı Uygulamaların İrdelenmesi (1961-2012 Dönemi”, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(1): 96-110.
• Çağlar, Y. (1979). Türkiye’de Ormancılık Politikası (Dün), Çağ Matbaası, Ankara.
• Çağlar, Y. (2015). Türkiye’de Kamu Arazilerinin Yönetiminde Planlı Plansızlık. Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayını, İstanbul.
• Çolakoğlu, E. (2007). “Kırsal Kalkınma Problemlerine Bir Çözüm Arayışı Olarak Köy-Kent Projesi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6): 187-202.
• Demir, O., Üzümcü, A. (2002). “Türkiye’de Yaşanan Ara Rejimlerin Sebepleri Üzerine Bir İnceleme”, G.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 1/2002, s.155-182.
• DPT(1963). Birinci Beş Yıl Kalkınma Planı (1963-1967), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1972). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (1995). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• DPT (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• Erdönmez, C. (2005). “Köykent: Olumlu ve Olumsuz Yönleriyle Bir Kırsal Kalkınma Projesinin Çözümlemesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A-2: 35-51.
• Erdönmez, C. (2013). “2B Alanlarının Satışının Türkiye Ulusal Ormancılık Programı Açısından İrdelenmesi”. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(2): 307-324.
• Geray, A. U. (1986). Planlama Ders Notları (Basılmamış), İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, İstanbul.
• Geray, A. U. (1998). Orman Kaynaklarının Yönetimi, Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
• Geray, C. (1999). “Kırsal Kalkınma Yöneltileri, İlçe Yerel Yönetimi ve İlçe Köy Birlikleri Önerisi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 8(2): 11-42.
• GTB, (2017). T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Türkiye Kooperatifçilik Raporu 2016. Ankara.
• Gül, H. (2015). “Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri”. Yasama Dergisi, 29: 5-31.
• Günay, T. (2003). Ormancılığımızın Tarihçesine Kısa Bir Bakış, Tarım Orkam-Sen Yayını, Ankara.
• Gümüş, C. (1996). Orman Köyleri Kalkınma Planlarında Çok Boyutlu Yöntemlerden Yararlanma Olanakları (Gümüşhane İli Orman Köyleri Örneği), Ekspres Ofset, İstanbul.
• Gümüş, C. (2004). Ormancılık Politikası (Cilt 1), Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası, Trabzon.
• Gümüş, C. (2018). Türk Orman Devrimi, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, Ankara.
• Günşen, H. B. (2006). Batı Karadeniz Bölgesindeki Ormancılık Kooperatiflerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri (Kastamonu Örneği), Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Bartın.
• Günşen, H. B. (2012). Orman Köylerinde İç Göçleri Etkileyen Faktörler (Bartın – Kastamonu Örneği), Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Bartın.
• Günşen, H. B., Atmiş, E. (2017). Doğa turizmi master planlarının doğa turizmini geliştirmesindeki katkı düzeyi. 1. Uluslararası Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. 23-25 Kasım 2017, Kastamonu, s:207-221.
• Günşen, H.B., Atmiş, E. (2019). Analysis of forest change and deforestation in Turkey. International Forestry Review, 21(2): 182-194. DOI: https://doi.org/10.1505/146554819826606577
• Güven, S. (1995). Türkiye’de Sosyal Planlama, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• İnal, S. (1967). “Orman ve Ormancılık Problemlerimize Toplu Bir Bakış”. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, B-17(2): 31-44.
• Kayıkçı, S. (2005). “Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Kadar Köy ve Köylüye Yönelik Olarak İzlenen Politikalar”. Türk İdare Dergisi, 448: 69-99.
• KB (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
• Koç Konu, A. (2014). “Ekonomik Kalkınma Sürecinde Beşeri Sermayenin Rolü ve Türkiye Ekonomisi”, Bekmez, S. (Ed.), Farklı Boyutlarıyla Türkiye’de Kalkınma, Efil Yayınevi, Ankara, s. 147-171.
• Korkmaz, M., Gürer, D. (2018). Financial performance evaluation of forest village cooperatives: a multi-criteria topsis approach. CERNE, 24(3): 280-287.
• Küçüker, E. (2012). Türkiye’de kalkınma planları kapsamında yapılan eğitim planlarının analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1): 9-26.
• MEB (2019). Geçmişten Günümüze Fotoğraflarla Mesleki ve Teknik Eğitim 11.YY – 21. YY. Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, Ankara.
• OGM (2020). Orman Genel Müdürlüğü Resmi İstatistikleri. http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Sayfalar/Istatistikler.aspx (05.03.2020).
• ORKOOP (2020). S.S. Türkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliği. http://www.orkoop.org.tr/kurulus4a.html (05.03.2020).
• Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A. (1989). Ormancılık Politikası, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A., Ekizoğlu, A. (1996). Ormancılık Politikası, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Özensel, E. (2015). Türkiye’de Kırsal Yapıların Dönüşümü – Kır Sosyolojisi. Çizgi Kitabevi, Konya.
• Özyurt, H. (1981). “Atatürk Dönemi Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayileşme Planları ve Türk Ekonomisindeki Yapı Değişikliğine Etkileri”. Journal of Economy Culture and Society (Önceki adı Sosyoloji Konferansları), 19: 119-148.
• Polatoğlu, M.G. (2017). “İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1938-1942)”. Atatürk Dergisi, 6(1): 55-87.
• Rega (1956). T.C. Resmi Gazete, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Sayı. 9402, Ankara.
• SBB (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Anakara, 209 s.
• Soyak, A., Eroğlu, N. (2008). “Türkiye’nin Kalkınma Anlayışının Dönüşümünde IMF-Dünya Bankası Yapısal Uyum Politikalarının Rolü”, Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu, 27-30 Mart 2008, s: 526-535.
• Takım, A. (2011). Türkiye’de 1960-1980 yılları arasında uygulanan kalkınma planlarında maliye politikaları. Maliye Dergisi, 160: 154-176.
• Takım, A. (2012). Demokrat parti döneminde uygulanan ekonomi politikaları ve sonuçları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(2): 157-187.
• Tecer, M. (2006). “Atatürk Döneminde (1923-1938) Ekonomik Örgütlenme”, Amme İdaresi Dergisi, 39(4): 75-116.
• Toksoy, D., Yenigün, M., Şen, G. (2009). Orman Köylerindeki Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Swot Analizi İle Değerlendirilmesi (Maçka İlçesi Örneği). Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9(1): 12-18.
• Tolunay, A., Korkmaz, M. (2003). “Kalkınma, Kırsal Kalkınma ve Katılımcılık”, II. Ulusal Ormancılık Kongresi, 19-20 Mart, Ankara.
• TUOP, (2004). Türkiye Ulusal Ormancılık Programı 2004-2023. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayını, Ankara.
• TÜİK, (2020). Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (05.03.2020).
• Türkdoğan, O., Gökçe, O. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• Türker, M.F., Genç, C., Aydın Yeni, F. (2006). Beş Yıllık Kalkınma Planları Yardımı İle Ülkemiz Ormancılığının Sosyo-Ekonomik Kapsamlı Sorunları ve Bu Sorunları Doğuran Kök Sorunların İrdelenmesi. Ormancılıkta Sos-Ekonomik Sorunlar Kongresi, Çankırı, S:281-289.
• Türker, M.F., Pak, M., Öztürk, A. (2000). The Review of Non-Wood Forest Products Management in Turkey as From The Five Year Development Plans and Forestry Main Plans. Harvesting of Non-Wood Forest Products Seminar Proceedings, İzmir, s: 307-313.
• Tüzünkan, D. (2015). “Türkiye’de Uygulanan Beş Yıllık Kalkınma Planlarının İstihdam Politikaları Açısından Değerlendirilmesi”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 6-31.
• Uçkaç, A. (2010). “Türkiye’de Neoliberal Ekonomi Politikaları ve Sosyo-Ekonomik Yansımaları”, Maliye Dergisi, Sayı 158, Ocak-Haziran, s. 422-430.
• Yanar, R. (2014). “Kalkınma Ekonomisinin Kapsamı, Kalkınma Sürecinin Ölçülmesi ve Kalkınma Sürecini Belirleyen Etkenler”, Bekmez, S. (Ed.), Farklı Boyutlarıyla Türkiye’de Kalkınma, Efil Yayınevi, Ankara, s. 1-18.
• Yeşilbaş, M. (2011). “Kırsal Kalkınma Politikalarının Gelişim Çizgisi ve Planlı Dönemde Kırsal Kalkınma Yaklaşımları”, Türk İdare Dergisi, 470: 153-176.
• Yurdakul Erol, S. (2018). Interactions between Forest Policy, Education and Research in Turkey: Policy Documents’ and Managers’ Perspectives. Baltic Forestry, 24(2): 320-331.
• Yurdakul Erol, S., Yıldırım, H.T. (2017). A qualitative and quantitative analysis of Turkish forest policy documents in the rural development scope. Ciencia Rural, 47(6): 1-9.
• Yücel, F. (Ed.) (2014). Cumhuriyet Türkiye’sinin Sanayileşmede İlk Önemli Adımı: Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı 1934-1938, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası, Ankara.