Orman Köyleriyle Orman Mahalleleri Arasındaki Sosyo-Ekonomik Farklılaşmanın Yarattığı Fırsatlar

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 1004 - 1013, 15.12.2020

Erdoğan Atmış

https://doi.org/10.24011/barofd.781700

Öz

Ülke kalkınması hem kentin, hem de kırsalın kalkınmasına bağlıdır. Bu nedenle, hem kalkınmayı, hem de ormancılığı, kırsal ve kentsel yerleşimler ile buralarda yaşanan değişimleri birlikte değerlendirerek planlamak ve yönetmek bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. 2012 yılında Büyükşehir Yasası’ndaki değişikliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte “orman mahallesi” kavramı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma; orman köyleriyle orman mahalleleri arasındaki sosyo ekonomik farklılaşmanın yarattığı fırsatları araştırmak ve orman mahalleleri için yeni bir kırsal kalkınma modeli önermek amacıyla yapılmıştır.

Orman köylerinde uygulamak için geç kalınmış olsa da, orman mahallerinde uygulamaya konulacak bir köykent projesi için henüz geç kalınmamıştır. Büyükşehir Yasası’yla birlikte kırsal alanlar kentsel arsalara dönüştüğü için olası imar düzenlemeleri ile arazi yapısı bozulma tehlikesi altında kalan kırsal alanlarda oluşturulacak “köy-mahalle kent” modeliyle, hem üretim ve tüketim ilişkileri desteklenecek, hem de kırsal yapının bozulma riski azaltılmış olacaktır. Büyükşehirlerde kırsal alanda tarım, ormancılık, kırsal sanayi ve hizmet sektörünün bir arada uygulamaya konulacağı böyle bir modelde en büyük sorumluluk merkezi hükümet olduğu kadar yerel yönetimlere, yani büyükşehir ve ilçe belediyelerine düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma, Kentsel kalkınma, Kırsal kalkınma, Ormancılık, Orman köylüsü

Opportunities Arising from Socio-Economic Differences between Forest Villages and Forest Neighbourhoods

Öz

The development of a country requires the development of both urban and rural areas. Therefore, it is imperative to plan and manage both the development efforts and the forestry by interpreting the changes taking place in urban and rural settlements as a whole. In 2012, through an amendment to Law on Metropolitan Municipalities, the concept of ‘forest neighbourhood’ has been introduced in Turkey. This study was conducted to explore the opportunities arising from socio-economic differences between forest villages and forest neighbourhoods, and to suggest a new rural development model for forest neighbourhoods.

Although it may be too late for forest villages, it is still possible for urban village projects to be implemented in forest neighbourhoods. Because rural areas are transformed into urban plots as a result of the abovementioned amendment, land structure in rural areas are now under the threat of disintegration due to likely zoning changes. Therefore, with the introduction of an ‘urban village-neighbourhood’ model, relations of production and consumption could be supported and the risk of deterioration of rural structures would be reduced. In such a model, where agriculture, forestry, rural industry, and services concurrently operate in a rural area, the biggest responsibility falls on the local governments, i.e. metropolitan and district municipalities, as well as the central government.

Anahtar Kelimeler

Development, Forestry, Forest villager, Rural development, Urban development

Kaynakça

• Acun, E. ve Geray, A.U., 1980. Orman Köylülerinin Kentleşmesi ve Orman-Köy İlişkileri (Safranbolu Örneği). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2640, O.F. Yayın No: 279, İstanbul.
• Akesen, A. ve Ekizoğlu, A., 2010. Ormancılık. Ormancılık Politikası. Ed. Aytuğ Akesen ve Abdi Ekizoğlu, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, TOD Eğitim Dizisi Yayını No:6, Ankara. S: 19-36.
• Alkan, S. 2014. Kırsal nüfus değişiminin, ormanlar ve ormancılık üzerine etkileri (Trabzon ili örneği). Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1): 69-78.
• Alkan, S. ve Toksoy, D. 2008. Orman köylerinde sosyo-ekonomik yapı: Trabzon ili örneği. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8(1): 37-46.
• Anonim, 2013. 1. Ormancılık ve Su Şurası Çalışma Grubu Raporları. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Yayını. 656 Sayfa, Ankara.
• Anonim, 2017. 2. Ormancılık ve Su Şurası Kararları. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Yayını. 39 S. Ankara.
• Anonim, 2018. Orman Köylülerinin Sosyo-Ekonomik Yapısının Araştırması-Algılar, İhtiyaçlar, İmkanlar ve Stratejiler. Yaşama Dair Vakıf Yayını. 85 S. Ankara.
• Anonim, 2019. On Birinci Kalkınma Planı. T. C. Cumhurbaşkanlığı Yayını. 2019 S. Ankara.
• Atmiş, E., 2004. Ormanlar Üzerindeki Kent Kökenli Baskılar ve Kentli Duyarlılığı (Urban pressures on forests and urbanite sensitiveness). I. Ulusal Kent Ormancılığı Kongresi (9-11 Nisan 2004) Sonuç Kitabı. S:401-413. Ankara.
• Atmiş, E, Özden, S., Lise, W., 2007. Urbanization pressures on the natural forests in Turkey: an overview. Urban Forestry and Urban Greening, 6(2): 83-92.
• Atmiş, E., Günşen, H. B., Lise, B. B., Lise, W., 2009. Factors affecting forest cooperative’s participation in forestry in Turkey. Forest Policy and Economics, 11(2): 102-108.
• Atmiş, E., Günşen, H. B., Özden, S., 2010. How can Turkey’s forest cooperatives contribute to reducing rural poverty? Unasylva 234/235(61): 51-53.
• Atmiş, E. ve Günşen, H.B., 2016. Effect of urbanization on transformation of forestry in Turkey (Period of 1990-2010). Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66 (1): 16-29.
• Bakırcı, M. 2007. Türkiye’de Kırsal Kalkınma Kavramlar-Politikalar-Uygulamalar. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Cengiz, S., Atmiş, E., Görmüş, S., 2019. The impact of economic growth oriented development policies on landscape changes in Istanbul Province in Turkey. Land Use Policy 87: 104086.
• Chigbu, U., E., 2012. Village renewal as an instrument of rural development: evidence from Weyarn, Germany. Community Development, 43 (2): 209-224.
• Çolakoğlu, E., 2007. Kırsal Kalkınma Problemine Bir Çözüm Arayışı Olarak Köy-Kent Projesi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6): 187–202.
• Demiroğlu, D., Karadağ, A.A. ve Cengiz, A.E., 2019. Türkiye’de yeşil alt yapı sisteminin uygulanabilirliği üzerine bir değerlendirme. Peyzaj – Eğitim, Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi, 2: 12-21.
• DPT, 1967. İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). Devlet Planlama Teşkilatı. Ankara.
• EBB, 2020. Üretici Market Tepebaşı’nda. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi. WEB Sitesi. https://www.eskisehir.bel.tr/icerik_dvm.php?icerik_id=5650&cat_icerik=1&menu_id=24 (16.07.2020).
• Erdönmez, C., 2005. Köykent: Olumlu ve Olumsuz yönleriyle Bir Kırsal kalkınma Projesi’nin Çözümlemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, 2 : 35-51.
• Günşen, H.B., 2012. Orman Köylerinde İç Göçleri Etkileyen Faktörler (Bartın - Kastamonu Örneği). Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 187 S. Bartın.
• Günşen, H.B. ve Atmiş, E., 2015. İç Göçlerin Orman Köylerinde ve Ormancılık Çalışmaları Üzerindeki Etkileri (Effects of Internal Migrations on Forest Villages and Forestry Activities). IV. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi Bildiriler Kitabı. 15-17 Ekim 2015. Trabzon. s:177-190.
• Günşen, H.B. ve Atmiş, E., 2018. Türkiye’de Odun Dışı Orman Ürünleri Üretimi Üzerine Analizler. 4. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Bursa. S:191-202.
• Günşen H. B. ve Atmiş, E., 2019. Analysis of forest change and deforestration in Turkey. International Forestry Review, 21(2): 182-194.
• İzmir BB, 2020. Bayındır Çiçek Açtı. İzmir Büyükşehir Belediyesi WEB sitesi. https://www.izmir.bel.tr/tr/Haberler/bayindir-cicek-acti/14333/156 (16.07.2020).
• Kantarcı, D. 1999. Ayasağa’daki (İstanbul) Taşocaklarının Toprak Suyu Kaybına ve Orman Ağaçlarının Gelişmesine Etkisi. 2. Ulusal Kırmataş Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul, s: 277-288.
• KBB, 2020. Tarımsal Destekler. Konya Büyükşehir Belediyesi WEB sitesi. https://www.konya.bel.tr/sayfadetay.php?sayfaID=1552 (16.07.2020).
• OECD, 2006. OECD Rural Policy Reviews, The New Rural Paradigm Policies and Governance, OECD Publishing. 164 S.
• OGM, 2020. Orman Genel Müdürlüğü Resmi Ormancılık İstatistikleri. https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Sayfalar/Istatistikler.aspx (16.07.2020).
• Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A. ve Ekizoğlu, A., 1996. Ormancılık Politikası. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 3968, Orman Fakültesi Yayın No: 435, İstanbul.
• Özensel, E., 2015. Türkiye’de Kırsal Yapıların Dönüşümü – Kır Sosyolojisi. Çizgi Kitapevi, Konya.
• Sağlam, S., 2006. Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5: 33-44.
• Sözcü Gazetesi, 2020. İBB’den çiftçiye büyük destek. Sözcü Gazetesi. 14.05.2020. https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/ibbden-ciftiye-buyuk-destek-5814409/
• TOD, 2019. Türkiye Ormancılığı: 2019. Türkiye Ormancılar Derneği Yayını. Ankara.
• TUOP, 2004. Türkiye Ulusal Ormancılık Programı (2004-2023). Çevre ve Orman Bakanlığı. Ankara.
• TÜİK, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verileri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (16.07.2020).
• Ulusoy, Y. ve Ayaşlıgil, T., 2012. Açık maden ocaklarının rehabilitasyonu ve doğaya yeniden kazandırılmasının “Şile-Avcıkoru” örneğinde irdelenmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 62(2): 21-36.
• Yenigül, S. B., 2017. Kırsal Kalkınma Politikalarında Yeni Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Türkiye’nin Kırsal Kalkınma Politikalarına Etkisi. Planlama 27 (1):16–25.
• Yurt, İ., Ergil, G. ve Sevil, H.T., 1971. Türk Köyünde Modernleşme Eğilimleri Araştırması Rapor-III: Orman Köylerinin Sosyo-Ekonomik Durumu. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Sosyal Planlama Dairesi, DPT: 1071 – SPD:233, Ankara, 253 s.