Evaluation of Some Shopping Avenues in Istanbul in Terms of Landscape Design

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 808 - 823, 15.12.2021

Pınar Özkan Nilüfer Seyidoğlu Akdeniz

https://doi.org/10.24011/barofd.953534

Öz

This study addresses some shopping streets that are located in the center of Istanbul, the largest metropolitan city of Turkey, and are important in commercial and socio-cultural terms. In this context, Istiklal Street, the streets of Nişantaşı Area (Rumeli Street, Teşvikiye Street, Abdi İpekçi Street, Maçka Street), Bağdat Street, General Asım Gündüz Street, Fevzipaşa Street, the streets of Bakırköy District (Fahri Korutürk Street, Ebuzziya Street), Marmara Street, and 58th Bulvar Street were determined as the study material. Along with the changes that the selected eight streets have undergone until today, the current situation in terms of structural and plant design has been determined, negativities have been ascertained and suggestions have been made. As a result, although shopping streets are heavily used and have many national and international brands, each of them was observed to have different importance in the historical process and is located on the connection points of the city. No problem was determined about transportation to the shopping streets, but there is a problem of parking due to heavy use. The study concluded that although the streets are relatively good in terms of design, equipment, and plant elements, there are also some deficiencies. Especially İstiklal and Nişantaşı District are the Avenues and it has been determined that the repairs are incomplete. To leave Nişantaşı District, Bağdat and Fevzi Avenues, you need to take a pedestrian-vehicle and leave. In addition, the designs should support the use on the streets where there are no designs. In order to design the products on the streets, it is necessary to design them in a holistic way so that they can be used effectively.

Anahtar Kelimeler

Istanbul – Turkey, Shopping Street, Landscape Design, Urban Outdoor

İstanbul Kenti Bazı Alışveriş Caddelerinin Peyzaj Tasarımı Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Türkiye’nin en büyük metropol kenti olan İstanbul’un merkezi konumunda yer alan ve ticari ve sosyo-kültürel anlamda önemli yere sahip olan bazı alışveriş caddelerinin ele alındığı bu çalışmada, İstiklal Caddesi, Nişantaşı Bölgesi Caddeleri (Rumeli Caddesi, Teşvikiye Caddesi, Abdi İpekçi Caddesi, Maçka Caddesi) Bağdat Caddesi, General Asım Gündüz Caddesi, Fevzipaşa Caddesi, Bakırköy Bölgesi Caddeleri (Fahri Korutürk Caddesi, Ebuzziya Caddesi), Marmara Caddesi ve 58. Bulvar Caddesi çalışma materyali olarak belirlenmiştir. Seçilen sekiz caddenin günümüze kadar geçirdiği değişimler ile birlikte yapısal ve bitkisel tasarımı açısından mevcut durum tespiti yapılarak olumsuzluklar belirlenmiş ve öneriler getirilmiştir. Sonuç olarak alışveriş caddelerinin yoğun kullanıma sahip, birçok ulusal ve uluslararası markaların yer aldığı caddeler olmakla birlikte her biri tarihsel süreçte ayrı bir önem taşıdığı ve kentin bağlantı noktaları üzerinde yer aldığı görülmüştür. Alışveriş caddelerine ulaşım sıkıntısının bulunmadığı fakat yoğun kullanıma bağlı olarak otopark sıkıntısının yaşandığı tespit edilmiştir. Caddelerin donatı ve bitkisel elemanlar bakımından tasarım açısından nispeten iyi olmakla birlikte birtakım eksikliklerinin de bulunduğu saptanmıştır. Özellikle İstiklal ve Nişantaşı Bölgesi Caddeleri, dar caddeler olup oturma birimlerinin eksik olduğu tespit edilmiştir. Nişantaşı Bölgesi, Bağdat ve Fevzipaşa Caddeleri’nde ise yaya araç ve trafiğinin birbirinden ayrılması gerekmektedir. Ayrıca bitkisel öğelerin olmadığı caddelerde bitki kullanımı ile tasarımların desteklenmelidir. Caddelerdeki olumsuzlukların giderilmesiyle etkili kullanımın sağlanması yanı sıra bütüncül yaklaşımlar ile tasarımlarının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

İstanbul-Türkiye, Alışveriş Caddeleri, Peyzaj Tasarımı, Kentsel Dış Mekanlar

Kaynakça

• Acar, G. (2006). Alışveriş Merkezlerinde Peyzaj Tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, (yayımlanmamış), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara, 138s.
• Ahmed, IFM., Kamarudin, KH., Rahman, UNSUA. (2017). Prelımınary Examınatıon Of Desıgn Characterıstıcs Of A Pedestrıan Frıendly Shoppıng Street In Kuala Lumpur. 2nd International Conference on Sustaınable Urban Desıgn For Lıveable Cıtıes, Proceedings Book, pp:17-20.
• Akdeniz, N.S., Çelik, A., Erduran Nemutlu, F. (2013). Planting design in the pedestrian walk, the symbol of kocaeli province. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(1), 725 – 732.
• Akdeniz, N.S., Tümsavaş, Z., Zencirkıran, M. (2019). A research on the soil characteristics and woody plant species of urban boulevards in Bursa, Turkey. Journal of Agricultural Science and Technology. 21(1), 129-1410.
• Akın, M. E. (2018). Study on The Development of Shopping Avenues in The Context of Spatial Characteristics: Bahariye Avanue As A Case Study. Ph.D. Thesis, (unpublished), Yeditepe University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Degree of Master of Science in Architecture, İstanbul. 170 pp.
• Aslanboğa, İ. (1986). Kentlerde Yol Ağaçlandırması. TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Yayın: Ankara. 354 s.
• Aksoy, M.İ. (2009). Günümüz Alışveriş Kavramında Değişme Olgusu ve Bu Olgunun Alışveriş Merkezi Tasarım İlkleri Üzerindeki Belirleyici Kriterlerin irdelenmesi: İstanbul Kenti Modeli. Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul, 183 s.
• Baki, E. (2014). Alışveriş Caddelerinin Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Tunalı Hilmi Caddesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara. 139s.
• Başay, S. (2017). Edible landscape. Current Trends in Science and Landscape Management. Ed. Efe R., Zenicrkıran M., Wendt J.A., Tümsavaş Z., Ünal H., Borisova B. St. klıment ohrıdskı unıversıty press, Sofıa, pp. 139-145.
• Canatan, E. (2019). Cumhuriyet Caddesi (Havuzbaşı-Tebrizkapı Arası)'nın Yaya Bölgesi Olarak Planlanması Üzerine Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Erzurum, 149 s.
• Cushman and Wakefield (2018). İstanbul Alışveriş Caddeleri, Araştırma Yayını, İstanbul. file:///C:/Users/ASUS/Downloads/Istanbul-High-Streets_2018.pdf. (18.10.2018).
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press. Volume 1-10. Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K., (1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands (Supplement). Edinburgh University Press. Volume 10. Edinburgh.
• Ercoşkun, Ö.Y., Özüduru, B. (2012). Yerel esnaf ve sürdürülebilirlik: Ankara’daki alışveriş caddeleri. Çağdaş Yerel Yönetimler, 21(3), 31–48.
• Erin, I., Gönül, T. (2015). Alışveriş mekanlarının dönüşümünün kentsel mekana ve yaşama etkisi: İstanbul Örneği, Şehir Toplum, (2), 129–142.
• Güneş Tok, B. (2019). Alışveriş Caddelerinin Tasarımı ve Kullanıcı Memnuniyeti: Antalya Atatürk Caddesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Ankara. 234 s.
• Güney, A., Erdem, Ü., Zafer, B., Hepcan, Ş. (1995). Peyzaj Konstrüksiyonu (Donatı Elemanları). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:514, İzmir, 149 s.
• Gürel, A., Gündüz, A.E. (2011). İstanbul'un ekolojik yapısı üzerine bir araştırma. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 1-12.
• IBM Corp. Released (2015). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 23.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• İlter, F., Pilehvarian, N.K. (2018). Fatih Fevzipaşa Caddesi’nin açılışı ve İstanbul’un kentsel gelişimindeki yeri. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (11), 263-291.
• Inonue, A. (2017). Changes in local communities brought by municipal mergers : from the viewpoint of tourism promotion as the main ındustry. Bulletin of the Faculty of Regional Development Studies, Otemon Gakuin University, (2), 1-32.
• Kartay, A. (2009). Peyzaj Mimarlığı Antropometri İlişkisi: İstanbul Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Tekirdağ, 149 s.
• Kayacık, H. (1981). Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, II. Cilt, Angiospermae (Kapalı Tohumlar). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın No: 766/287, İstanbul.
• Kayacık, H. (1982). Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, III. Cilt, Angiospermae (Kapalı Tohumlar). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın No: 3013/321, İstanbul.
• Krussmann, G. (1984). Manual of Cultivated Broad-Leaved Trees & Shrubs, Volume I, A-D, Timber Press, Oregon, ISBN: 0-917304-78-0
• Krussmann, G. (1986). Manual of Cultivated Broad-Leaved Trees & Shrubs, Volume III, PRUZ, Timber Press, Oregon, ISBN: 0-88192-006-1
• Krussmann, G. (1985 a). Manual of Cultivated Broad-Leaved Trees & Shrubs, Volume II, EPRO, Timber Press, Oregon, ISBN: 0-88192-005-3
• Krussmann, G. (1985 b). Manual of Cultivated Conifers, Timber Press, Oregon, ISBN: 0-88192-007-X
• Kuter, N., Kaya, Z. (2019). Kentsel donatı elemanlarının peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi: Çankırı örneği. Bartın Orman Fakultesi Dergisi. 21 (1), 81-96.
• Ortaç, G. (2019). Kentsel Tasarım Kapsamında Yaya Bölgelerinin İncelenmesi: Malatya Kanal Boyu Caddesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Malatya, 114 s.
• Özdemir, E. (2007). İstanbul Kıyı Mekanında Dolgu Alanların Rekreasyonel Kullanımının Planlama Açısından İrdelenmesi İstanbul Avcılar Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul, 175 s.
• Shamsuddin, S., Bilyamin, N., Ilani, S. (2012). Walkable environment in ıncreasing the liveability of a city. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (50), 167-178.
• Southworth, M. (2005). Reinventing main street: from mall to townscape mall. Journal of Urban Design, 10(2), 151-70.
• Şahin, E. (2017). Yaya Bölgelerinin İzmit kent Merkezi Örneğinde İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmit Namık Kemal Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Tekirdağ.125 s.
• Tarakçı, E. E., Düzenli, T., Akyol, D. (2018). Kent merkezinde caddelerin yayalaştırılması: Trabzon Kahramanmaraş Caddesi Örneği. Megaron, 13 (3), 480-491
• Toksözlü, Z. (2011). Açık Hava Alışveriş Merkezlerinin Peyzaj Planlama ve Tasarım Kriterlerinin Oluşturulması Açısından Türkiye Koşullarının İrdelenmesi ve İzmir Forum Bornova Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İzmir, 202 s.
• Tüfekçi, G. N. (2019). İstanbul’daki Ana Alışveriş Caddelerinin Alışveriş Caddesi Yönetimi Bağlamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• URL-1. https:// www.wikizeroo.org/index.php?q= aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvxLBzdGFuYnVsX0JvxJ9hesSx., İstanbul Boğazı. (05.10.2019).
• URL-2. https://www.iett.istanbul/tr/main/pages/nostaljik-tramvay-hakkinda/92. Nostaljik tramvay hakkında (4.11.2021).
• URL -3. https://www.degisti.com/index.php/archives/11166. Nişantaşı, (31.01.2019).
• URL -4. https://www.degisti.com/index.php/archives/3887- Bağdat Caddesi, (13.04.2019).
• Uzun, A. (2007). Kent İçi Ağaçlandırmaları, İstanbul Kent İçi ve Yol Ağaçlandırmalarının Kritiği. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayını, İstanbul, 20 s.
• Yener, Ş.D., Ayaşlıgil, Y. (2016). İstanbul Marmara kıyılarının odunsu bitki varlığı açısından değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 66(1): 1-15.
• Yener, Ş.D., Akdeniz, N.S. Zencirkiran, M. (2020). Ecological tolerance and woody landscape plants. Trends in Landscape, Agriculture, Forest and Natural Science. Ed. Zencirkiran, M. Cambridge Scholars Publishing. p: 1-21.
• Yener, Ş.D. (2020). Sustainable use of plants in coastal areas of Istanbul. Turkish Journal of Forestry, 21(2): 123-130.
• Zencirkıran, M. (2009). Determination of native woody lanscape plants in Bursa and Uludağ. African Journal of Biotechnology. 8, 5737-5746.
• Zencirkıran, M. (2013). Peyzaj Bitkileri I. (Açık Tohumlu Bitkiler- Gymnospermae) Nobel Yayınevi. 475 s.
• Zukin, S. (2012). The social production of urban cultural heritage: ıdentity and ecosystem on a Amsterdam shopping street. city, Culture and Society, 3 (4), 281-291