Zonguldak-Gökgöl Mağarası Yakınındaki Porsuk Ağaçlarının (Taxus baccata L.) Anıtsal Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 32 - 41, 15.04.2022

Barbaros Yaman , Engin Zaman

https://doi.org/10.24011/barofd.1017071

Öz

Bu çalışmada, Zonguldak Gökgöl Mağarası yakınlarında Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky), Anadolu kestanesi (Castanea sativa Mill.) ve Adi gürgen (Carpinus betulus L.) türlerinden oluşan karışık meşcerede münferit halde bulunan 4 adet yaşlı Taxus baccata L. bireyinin anıtsal özellikleri incelenmiştir. Tahmini yaşları 915 ila 1180 arasında değişen bu ağaçların Şimdiki Anıtsal Değerleri (ŞAD) 71 ila 94 puan arasında bulunmaktadır. Bu değerler Adi porsuk için verilen Asgari Anıtsal Değer (AAD) olan 40’tan büyük olduğu için incelenen ağaçların tamamı boyutsal anıt ağaçtır. Sonuç olarak, Gökgöl mağarasını da içerisine alan söz konusu anıt porsuk ağaçlarının bulunduğu bu tabiat parçası “tabiat anıtı” olarak ayrılmalı ve tescil edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Adi porsuk, anıt ağaç, Gökgöl mağarası.

Teşekkür

Çalışma için gerekli izinleri veren Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne teşekkürlerimizi sunarız.

Monumental Traits of European Yew Trees near to Gökgöl Cave in Zonguldak

Öz

In this study, the monumental traits of 4 old Taxus baccata L. individuals found in a mixed stand consisting of Eastern beech (Fagus orientalis Lipsky), Anatolian chestnut (Castanea sativa Mill.) and Common hornbeam (Carpinus betulus L.) species near Gökgöl Cave in Zonguldak were investigated. The Present Monumental Point of these yew trees (PMP), whose estimated ages range from 915 to 1180, are determined as between 71 and 94. Since these points are greater than 40, which is the Minimum Monumental Point (MMP) given for European yew, all the trees studied are dimensional monumental trees. As a result, this part of nature, including the Gökgöl cave, with the monumental yew trees in question, should be designated and registered as a "natural monument".

Anahtar Kelimeler

European yew, monumental tree, Gökgöl cave.

Kaynakça

• Akkemik, Ü. (2004). Dendrokronoloji: İlkeleri-Biyolojik Temelleri-Yöntemleri-Uygulama Alanları. İ.Ü. yayın no: 4484, O.F. yayın no: 479, İstanbul.
• Akkemik, Ü., Demirtaş, A., Köse, N., Usta, S., Güner, H.T. (2018). Zonguldak Alaplı’daki Anıt Porsuk (Taxus baccata L.) Ağacı Gerçekten 4112 yaşında mı? Orman ve Av, 961 (2), 11-19.
• Anşin, R., Özkan, Z. C. (1993). Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta), Odunsu Taksonlar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, 167/19, Trabzon, 512 s.
• Asan, Ü. (1992). Anıt Ağaçların Birey ve Toplum Psikolojisi Üzerine Etkileri. Yeşile Çerçeve Dergisi 18.
• Asan, Ü. (1992). Mystical Values of Monumental Trees and the Cult of Tree in Pagan Belief: Yggdra-sil. Proceedings of the 1th International Yew Workshop, Yew 2015, Düzce University, Turkey, Edit. Aksoy, N., Aslan, S., pp.114-127.
• Asan, Ü. (2018) Anıt Ağaçların Yaş Tespitinde Uygulanan Yöntemler, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Orman ve Av Dergisi, 5: 16-26.
• Garland, T., Barr, A. C. (1998). Toxic plants and other natural toxicants. International Symposium on Poisonous Plants (5th : 1997 : Texas). Wallingford, England: CAB International.
• Genç, M., Güner, Ş.T. (2003). Göller Bölgesi’nin Anıt Ağaçları. Isparta Valiliği İl Özel İdare Müdürlü-ğü Yayını, 322 s., Isparta.
• Geniş, M., Çolak, B. (2015). Stability Assessment of the Gökgöl Karstic Cave (Zonguldak, Turkey) by Analytical and Numerical Methods. Rock Mechanics and Rock Engineering, 48(6), 2383-2403.
• Grayson, C.E., French, M., O’Brien, M.J. (2007). Traditional Archery from Six Continents. Columbia and London: University of Missouri Press.
• Gündüz, G., Yaman, B., Özden, S., Dönmez, S.C. (2013). Anatomy of Wooden Core of Ottoman Composite Archery Bows. Sains Malaysiana, 42(5), 547–552.
• Junkmanns, J., Klügl, J., Schoch, W., Pietro, G.D., Hafner, A. (2019). Neolithic and Bronze Age Arc-hery Equipment from Alpine Ice-Patches: A Review on Components, Construction Tech-niques and Functionality. JNA 21, 283–314.
• Kaya, Z. (1998). Anıt Ağacın Hatıra Defteri. Kasnak Meşesi ve Türkiye Florası Sempozyumu, Edit. Eliçin, G., İ.Ü. Orman Fakültesi Orman Botaniği ABD, s. 622-636.
• Kaya, Z., Yaman, B. (2017). Bartın İlinin Karasal ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi (Flora Bölümü). Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Park-lar (DKMP) 10. Bölge Müdürlüğü Bartın İl Şube Müdürlüğü. Ankara. 526 p.
• Moliński, W., Mania, P., Tomczuk, G. (2016). The usefulness of different wood species for bow ma-nufacturing. Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry, 58 (4), 183–187.
• Nicolaou, K.C., Guy, R.K. & Potier, P. (1996). Taxoids: new weapons against cancer. Scientific Ame-rican, 274, 84–88.
• Resmi Gazete (2020). Tabiat Varlığı Olarak Belirlenecek Anıt Ağaçların Tespitine İlişkin İlke Kararı, 24.10.2020 tarih ve 31284 sayılı Resmi Gazete.
• Sarıbaş, M. (2015). Batı Karadeniz Bölgesi’nin Kayda Girmemiş Anıt Ağaçları. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 52(1), 13-21.
• Şengönül, S., Yılmaz, H. (2008). Atatürk Arboretumu Ağaç ve Çalıları. Atatürk Arboretumu Yayını, Yayın No. 1, İstanbul, 486 s.
• URL-1.https://en.wikipedia.org/wiki/Taxus_baccata
• URL-2.https://www.monumentaltrees.com/en/trees/europeanyew/records/
• URL-3.https://www.trthaber.com/haber/yasam/dunyanin-en-yasli-porsuk-agaci-zonguldakta-421932.html
• URL-4.https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/zonguldak/gezilecekyer/gokgol-magarasi
• URL-5.https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Menu/29/Tabiat-Anitlari
• Yaltırık, F., Akkemik, Ü. (2011). Türkiye’nin Doğal Gymnospermleri (Açık Tohumlular). T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 214 s.
• Yaman, B., Sarıbaş, M. (2007). Zonguldak-Dirgine Ormanlarında Yeni Bir Anıt Ağaç: Elemen Kara-çamı. Ekoloji, 63, 62-68.
• Yaman, B. (2018). Kızılkum'da (Bartın) bulunan iki yaşlı doğu çınarının anıtsal özellikleri. Düzce Üni-versitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 14(2), 71-79.
• Yaman, B., Köktürk, R. (2021). Beycuma Korucuk Köyü’ndeki (Zonguldak) Servi Ağacının Anıtsal Özellikleri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23(2), 606-613.