Orman Ürünleri Sektöründe Risk Alma Davranışını Etkileyen Faktörlerin İrdelenmesi (TR42 Düzey 2 Bölgesi)

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 339 - 350, 15.08.2022

Tarık Gedik , Muhammet Çil , Derya Sevim Korkut , Mehmet Nurullah Kurutkan

https://doi.org/10.24011/barofd.1039991

Öz

Orman ürünleri sektörü, işgücü yoğun bir sektör olmasından dolayı iş kazası ve meslek hastalığı bu sektörde yoğun bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Orman ürünleri sektöründe çalışma ortamının mekanik, fiziksel ve çevresel faktörlerinden kaynaklı olarak iş sağlığı ve güvenliği açısından olumsuzlukların ortaya çıkma potansiyeli yüksektir. Çalışma ortamlarında iş sağlığı ve güvenliği için gerekli tedbirlerin alınması ile iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önüne geçilebilmesi mümkün olabilecektir. Bu çalışmada, TR42 Düzey 2 bölgesinde faaliyette bulunan orman ürünleri sektörlerinde mavi yakalı (işçi) ve beyaz yakalı (yönetici) çalışanların bakış açısı ile risk alma davranışını etkileyen faktörlerin irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç için çalışma bölgesinde orman ürünleri sanayisi için 10 ve daha fazla çalışanı olan 148 farklı işletme ve bu işletmelerde çalışan sayısı olan 10.835 çalışan çalışmanın evrenini oluşturmuştur. 2020 yılındaki pandemi (Covid-19) sürecinden dolayı 36’sı mobilya işletmesi, 28’i ağaç ve mantar ürünleri işletmesi olmak üzere toplam 64 farklı işletmeden 687 katılımcıya yüz yüze görüşme yöntemiyle ulaşılmıştır. Çalışmada veri elde etme aracı olarak anketlerden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda beyaz yakalılar, mavi yakalı çalışanların daha fazla risk alma eğilimi gösterdiklerini, işletme bünyesinde güvenlik ile ilgili konulara daha fazla önem verildiğini ve işletme bünyesinde çalışma koşullarının daha iyi olduğunu düşünmektedirler. Bu çalışma, hem beyaz yakalı hem de mavi yakalı çalışanların risk alma davranışına etki eden faktörlerin anlaşılmasına yönelik yol gösterici bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Risk alma davranışı, iş kazası, orman ürünleri sanayi.

Destekleyen Kurum

Düzce Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Koordinatörlüğü

Proje Numarası

2020.02.03.1126

Teşekkür

Bu çalışma, Düzce Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Koordinatörlüğü’nün BAP-2020.02.03.1126 nolu hızlı destek projesi ile desteklenmiştir

Investigation the Factors Affecting Risk-Taking Behavior in the Forest Products Sector (TR42 Level 2 Region)

Öz

Since the forest products industry is a labor-intensive that should be considered important in terms of occupational accidents and diseases. In the forest products industry sector, there is a high potential for the emergence of negativities in terms of occupational health and safety due to the working environment’s mechanical, physical, and environmental factors. It will be possible to prevent occupational accidents and diseases by taking the necessary precautions for occupational health and safety in working environments. This study is aimed to examine the factors affecting risk-taking behavior from the perspective of blue-collar (employee) and white-collar (manager) workers in forest products industry sectors operating in the TR42 Level 2 region. For this purpose, 148 different enterprises with 10 or more employees for the forest products industry in the study region and 10835 employees with the number of employees in these enterprises consisted of the universe of the study. Due to the pandemic (Covid-19) process in 2020, 687 participants from a total of 64 different businesses, 36 and 28 of them from furniture and wood & cork products businesses, respectively, were reached through face-to-face interviews. Questionnaires were used as a data collection tool in the study. As a result, white-collar workers think that blue-collar workers tend to take more risks, more importance is given to security-related issues within the enterprise, and working conditions are better within the enterprise. This study will provide guiding information to understand the factors affecting the risk-taking behavior of both white-collar and blue-collar workers. 

Anahtar Kelimeler

Risk-taking behavior, occupational accident, forest products industry

Proje Numarası

2020.02.03.1126

Kaynakça

• Abubakar, A. M., Karadal, H., Bayighomog, S. W., Merdan, E. (2020). Workplace injuries, safety climate and behaviors: application of an artificial neural network, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 26(4), 651-661.
• Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Güngör, C. (2020). Validation of a pre-existing safety climate scale for the Turkish furniture manufacturing industry, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 26(3), 450-458.
• Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Akyüz, İ., Ersen, N. (2018). Orman ürünleri sanayi sektöründe iş sağlığı ve güvenliğine yönelik çalışan algısının incelenmesi, AÇÜ Orman Fakültesi Dergisi, 19(2), 154-166.
• Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Tugay, T., Akyüz, İ. Gedik, T. (2016). İmalat sanayi içerisinde yer alan sektörlerin iş kazası istatistiklerinin küme ve ayırma analizleri ile değerlendirilmesi, DÜ Ormancılık Dergisi, 12(1), 18-29.
• Anderson, N., Smith, C., Byrd, J. (2017). Work-related injury factors and safety climate perception in truck drivers, American Journal of Industrial Medicine, 60(8), 711-723.
• Atılgan, A., Ersen, N., Peker, H., Kahraman, N. (2015). Türkiye mobilya sanayinde iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesine ilişkin tavsiyeler. Selçuk-Teknik Dergisi, (Özel sayı 1), 664-683.
• Aybek, A., Güvercin, Ö., Hurşitoğlu, Ç. (2003). Teknik personelin iş kazalarının nedenleri ve önlenmesine yönelik görüşlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 6(2), 91-100.
• Baraei, B., Mahmoodi, H., Rahmani, K., Ponnet, K., Pashaei, T. (2021). Predictors of safety behaviors among cement factory workers, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, doi: 10.1080/10803548.2021.1976482.
• Bayram, N. (2017). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi (6. Baskı) Bursa, Türkiye: Ezgi Kitapevi, 268 s.
• Bozkurt, Y., Naycı, G. (2021). Metal sektöründe meydana gelen iş kazalarında cinsiyet faktörü, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(1), 174-191.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum (28. Baskı) Ankara, Türkiye: Pegem Akademi Yayıncılık, 224 s.
• Camkurt, M. Z. (2013). Çalışanların kişisel özelliklerinin iş kazalarının meydana gelmesi üzerindeki etkisi, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24(6), 70-101.
• Cerev, G., Yıldırım, S. (2018). Çalışanların kişisel özelliklerinin iş kazası ve meslek hastalıklarına etkisi üzerine bir inceleme, FÜ İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 53-72.
• Çolak, M., Baysal, E., Özen, E., Çolak, A. (2004). Gece vardiyasının yarattığı stres (Bir mobilya fabrikası örneği). 10. Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, Bursa.
• Gedik, T., İlhan, A. (2014). Sakarya ili mobilya imalatçılarında iş sağlığı ve güvenliği üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(2), 123-129.
• Harbeck, E. L., Glendon, A. I. (2018). Driver prototypes and behavioral willingness: Young driver risk perception and reported engagement in risky driving. J. Saf. Res. 66, 195-204.
• Jafari, M. J., Barkhordari, A., Eskandari, D., Mehrabi, Y. (2019). Relationships between certain individual characteristics and occupational accidents, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 25(1), 61-65.
• Kalaycı, Ş. (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (9. baskı). Asil Yayınevi, Ankara.
• Kara, O., Şahin, Ö., Bekar, İ., Kayacan, B. (2019). Endüstriyel ağaç ve ahşap ürünleri sektörünün uluslararası rekabet gücü analizi: Türkiye örneği, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(1), 15-32.
• Leiter, M. P., Zanaletti, W., Argentero, P. (2009). Occupational risk perception, safety training, and injury prevention: Testing a model in the Italian printing industry. J. Occup. Health Psychol. 14(1), 1-10.
• Lemeshow, S., Hosmer, Jr. D. W., Janelle, K. Lwanga, S. K. (1990). Adequacy of sample size in health studies, published by world healt organization, Courier International Ltd, Tiptree, ISBN: 0 471 92517 9, Colchester.
• Low, K. L. (2018). Construction workers risk-taking behaviour model (CWRM) in Hong Kong, City University of Hong Kong, Department of Systems Engineering and Engineering Management, Doctoral Thesis.
• Low, B., Man, S., Chan, A. (2018). The Risk-taking propensity of construction workers-An application of quasi-expert interview. Int. J. Environ. Res. Public Health. 15(10), 2250.
• Low, K. L., Man, S. S., Chan, A. H. S., Alabdulkarim, S. (2019). Construction worker risk-taking behavior model with individual and organizational factors. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(8), 1335-1348.
• Man, S. S. (2019). Understanding the risk-taking behavior of hong kong construction workers, City University of Hong Kong, Department of Systems Engineering and Engineering Management, Doctoral Thesis.
• Man, S. S., Chan, H. S., Wong, H. M. (2017). Risk-taking behaviors of hong kong construction workers - A thematic study, Safety Science, 98, 25-36.
• Özdamar, K. (2010). Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi - Çok Değişkenli Analiz (7. baskı). Kaan Yayınevi, Eskişehir.
• Sana, S., Bhat, G. A., Balkhi, H. M. (2013). Health risks associated with workers in cement factories. Int J Sci Res Publ. 3(1), 2250-3153.
• Serin, H., Şahin, Y., Şimşek, A. Durgun, M. (2015). Kahramanmaraş imalat sanayiindeki iş kazazedelerinin durumu. SDÜ, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 553-557.
• Sevim Korkut, D., Gedik, T. (2010). A research on occupational safety in forest products industry in Turkey. African Journal of Business Management, 4(7), 1423-1430.
• Sosyal Güvenlik Kurumu, (2020). İstatistik yıllıkları, Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; http://www.ssk.gov.tr. (Erişim tarihi: 2021).
• SPSS, (2021). IBM SPSS Statistics 28 Core System User’s Guide.
• Tam, V. W., Fung, I. W. (2011). Tower crane safety in the construction industry: A Hong Kong study. Safety Science, 49(2), 208-215.
• URL1 (2022). http://www.marka.org.tr/uploads//Files/MarkaBolgePlani/DoguMarmaraBolgePlani.pdf
• URL2 (2020). http://sanayi.tobb.org.tr
• Yaşar, A. (2010). Sakarya’da bir inşaat sahasında çalışan işçilerin çalışma koşulları ile iş kazaları geçirme durumları ve ilişkili etmenler, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi, Ankara.
• Yaşar, M. (2014). İstatistiğe yönelik tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 59-75.
• Yıldırım, İ., Akyüz, K. C., Aydın, A., Alevli, C. (2015). Akdeniz bölgesi orman ürünleri sanayi çalışanlarının iş güvenliği algılarının belirlenmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 213-222.
• Zwerling, C., Sprince, N. L., Wallace, R. B., Davis, C. S., Whitten, P. S., Heeringa S. G. (1996). Alcohol and occupational injuries among older workers, Accident Analysis Prevention, 28(3), 371-376.