İstanbul İli Emirgan Korusu’nda Belirlenen Kabuk ve Ambrosya Böcekleri ile Avcı Türler

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 304 - 314, 15.08.2022

Gürsel Çetin Pınar Hephızlı Göksel Kibar Ak Oğuzhan Sarıkaya

https://doi.org/10.24011/barofd.1091196

Öz

Dünyanın karasal yüzeyinin üçte birini oluşturan ormanlar, doğal yaşama alanı olarak pek çok canlı için hayati öneme sahiptir. Ekonomik katkısının yanında sağladığı biyolojik çeşitlilik, erozyonu önleme, kar-bon emilimi, su kaynaklarının sürdürülebilmesi, peyzaj ve estetik görünüm gibi birçok özellikler ormanla-rın hayati önemini artırmaktadır. Dünyanın geleceği için korunması gereken öncelikli alanlarından biri olan ormanlar biyotik ve abiyotik birçok faktör nedeniyle zarar görmekte ve bir bölümüde yok olma tehlikesi altındadır. Biyotik faktörlerden biri olan böceklerin ekolojik koşullara bağlı olarak bazı yıllar önemli dere-cede zarar oluşturduğu ve bazı fungal hastalık etmenlerine de vektörlük yaptığı bilinmektedir. Bu çalışma Türkiye’nin nüfus bakımından en büyük şehri olan İstanbul’un önemli mesire alanlarından Sarıyer ilçe-sindeki Emirgan Korusu’nun meşe ve yabani kiraz ağaçlarında kurumalara neden olan zararlı böcekler ile bu alanda rastlanan avcı böcek türlerini belirlemek amacıyla 2017 ve 2018 yıllarında yürütülmüştür. Ço-ğunluğunu saplı meşe (Quercus robur L.)’lerin oluşturduğu kuruyan ağaçlarının gövdesinde talaş çıkaran böcekler, yerden itibaren 2 metre yüksekliğindeki gövde kabuğu ve gövde içerisindeki galerilerden elde edilmiştir. Elde edilen böcek türlerinden Scolytus mali (Bechstein, 1805), Scolytus scolytus (Fabricius, 1775), Xyleborus monographus (Fabricius, 1792), Xyleborinus saxesenii (Ratzeburg, 1837) (Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae), Platypus cylindrus (Fabricius, 1792) (Coleoptera: Platypodidae) zararlı; Corti-ceus fasciatus (Fabricius, 1790) (Coleoptera:Tenebrionidae), Aulonium ruficorne (Olivier, 1790), Colydium elongatum (Fabricius, 1787) (Coleoptera: Colydiidae) ve Rhizophagus depressus (Fabricius, 1793) (Cole-optera: Rhizophagidae) Epuraea sp. (Coleoptera: Nitidulidae) ise avcı türler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Curculionidae, Rhizophagidae, Scolytinae, Quercus robur L., Cerasus microcarpa

Teşekkür

Çalışmanın her aşamasında yardımcı olan, materyal katkısı sağlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park Bahçeler Müdürlüğü’ne ve İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne (Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürlüğü) ve teknik elemanlarına teşekkür ederiz.

The Bark and Ambrosia Beetles and Predatory Species Determined in Emirgan Grove of Istanbul Province

Öz

Forests, which account for a third of the world's land surface, are of vital importance for plenty of living organisms as a natural habitat. In addition to economic contribution, a variety of main characteristics, such as biodiversity, erosion prevention, carbon absorption, sustainability of water resources, landscape and aesthetic appearance increase the crucial value of forests. Forests, which are one of the essential zones that need to be protected for the future of the world, are damaged by many biotic and abiotic factors, and some of them are in danger of extinction. It is known that insects, one of the biotic factors, cause significant damage for some years depending on ecological conditions, and are also vectors of some fungal disease agents. This study was conducted to determine the harmful insects that cause drying in the oak and wild cherry trees in Emirgan Grove of Sarıyer district, one of the most important recreation areas in Istanbul, Turkey's most populous metropolitan city, as well as the beneficial insect species found in this area between 2017 and 2018. Insects that make sawdust on the stems of drying trees, mostly English oak (Quercus robur L.), were obtained from the barks of trunks and galleries, which were up to 2 meters above ground level. Among the insect species obtained, Scolytus mali (Bechstein, 1805), Scolytus scolytus (Fabricius, 1775), Xyleborus monographus (Fabricius, 1792), Xyleborinus saxesenii (Ratzeburg, 1837) (Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae), Platypus cylindrus (Fabricius,1792) (Col.: Platypodidae) harmful beetle species, Corticeus fasciatus (Fabricius, 1790) (Coleoptera: Tenebrionidae), Aulonium ruficorne (Olivier, 1790), Colydium elongatum (Fabricius, 1787) (Coleoptera: Colydiidae), Rhizophagus depressus (Fabricius, 1793) (Coleoptera: Rhizophagidae) and Epuraea sp. (Coleoptera: Nitidulidae have been identified as predatory species.

Anahtar Kelimeler

Curculionidae, Rhizophagidae, Scolytinae, Quercus robur L., Cerasus microcarpa

Kaynakça

• Ak, K., Uysal, M. ve Tuncer, C. (2006). Karadeniz Bölgesi’nde kivilerde zararlı yazıcıböcek (Coleop-tera: Scolytidae) türleri ve mücadelesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, II. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu Bildirileri, Tokat, 365-370.
• Ak, K., Güçlü, Ş. ve Tuncer, C. (2010). Kivide yeni bir meyve zararlısı: Lymantor coryli (Perris, 1853) (Coleoptera: Scolytidae). Türkiye Entomoloji Dergisi, 34(3), 391-397.
• Akbulut, S., Keten, A., and Yüksel, B. (2008). Wood destroying insects in Düzce province. Turkish Journal of Zoology, 32(3), 343-350.
• Amini, S., Hosseini, R. and Sohani M. M. (2013). A faunal study of bark beetles (Coleopte-ra:Curculionidae: Scolytinae) in Guilan province in North of Iran. Entomofauna, 34(12),169-176.
• Amoura, M., Lurdes, M. I., Nóbrega, F., Bonıfacıo, L., Sousa, L. and Chakalı, G. (2021). Fungi associ-ated with Platypus cylindrus Fab. (Coleoptera: Curculionidae) from Quercus suber L. in North-Eastern Algeria. International Journal of Agricultural Policy and Research, 9(1),1-8.
• Bakkaloğlu, A.Ç. ve Örücü, Ö. K. (2019). Edirne kent ormanında zararlı biyotik etmenlerin belirlen-mesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 4(1), 11-33.
• Bateman, C. and Hulcr, J. (2017). A guide to Florida’s common bark and ambrosia beetles. UF/IFAS Universty of Florida. Erişim adresi: https://edis.ifas.ufl.edu/pdf%5CFR%5CFR38900.pdf
• Beaver R. A. (1989) Insect-fungus relationships in the bark and ambrosia beetles. In insect fungus interactions, 14th Symposium of the Royal Entomological Society of London, (ed): Wilding, N., Collins, N. M., Hammond, P.M., Webber, J.F., 121 pp.
• Buse, J., Levanony, T., Timm, A., Dayan, T. and Assmann, T. (2008). Saproxylic beetle assemblages of three managed oak woodlands in the Eastern Mediterranean. Zoology in the Middle East, 45, 55–66.
• Castrillo, L. A., Griggs, M. H., Ranger, C. M., Reding, M. E. and Vandenberg, J. D. (2011). Virulence of commercial strains of Beauveria bassiana and Metarhizium brunneum (Ascomycota: Hy-pocreales) against adult Xylosandrus germanus (Coleoptera: Curculionidae) and impact on brood. Biological Control, 58, 121-126.
• Cebeci, H. H. and Ayberk, H. (2010). Ambrosia beetles, hosts and distribution in Turkey with a study on the species of Istanbul province. African Journal of Agricultural Research, 5(10), 1055 - 1059.
• Cebeci, H. H. and Baydemir, M. (2018). Predators of bark beetles (Coleoptera) in the Balıkesir region of Turkey. Revista Colombiana de Entomología, 44(2), 283-287.
• Çubuk, M. (1994). Boğaziçi, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul:Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, 2: 266-281.
• Farrell, B. D., Sequeira, A. S. O., Meara, B. C., Normark, B. B., Chung, J, H. and Jordal, B. H. (2001). The evolution of agriculture in beetles (Curculionidae:Scolytinae and Platypodinae). Evolution, 55, 2011–2027.
• Göktürk, T. (2018). Artvin Şavşat ibreli ormanlarının kabuk böcekleri. Uluslararası Artvin Sempoz-yumu, 18-20 Ekim 2018, 155-172 s.
• Inácio, M. L., Henriques, J., Lima, A. and Sousa, E. (2012). Ophiostomatoid fungi associated with cork oak mortality in Portugal. IOBC/wprs Bulletin, 76, 89-92.
• Jelínek, J., Carlton, C. E., Cline, A. R. and Leschen, R. A. B. (2010). Nitidulidae Latreille, 1802. pp.390–407. In: Leschen R A B, Beutel R. G, Lawrence J F (eds): Handbook of Zoology. Cole-optera, Beetles. Volume 2: Morphology and Systematics (Elateroidea, Bostrichiformia, Cucuji-formia partim). Walter de Gruyter, Berlin – Newyork, xiii + 786 pp.
• Kart, N. (2005). Emirgan Parkı’nda Kullanıcıların Memnuniyet Derecelerinin Değerlendirilmesi. İstan-bul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 55(1), 185-208.
• Kaya, M. (2004). Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolyti-dae)'ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Yuzuncu Yıl University Journal of Agri-cultural Sciences, 14(2), 113-117.
• Kushiyev, R., Aker, O. ve Tuncer, C. (2017). Ambrosya böcekleri (Coleoptera: Curculionidae: Scoly-tinae ve Platypodinae) ile ambrosya fungusları arasındaki simbiyotik ilişkiler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(2), 239-246.
• Mani, E., Remund, U. and Schwaller, F. (1986). Alkoholfalle zur Flugkontrolle und Befallsreduktion beim Ungleichen Holzbohrer. Schweizerische Zeitschrift fuer Obst-und Weinbau, 122(7), 203-207.
• Mani, E., Remund, U. and Schwaller, F. (1990). Der Ungleiche Holzbohrer, Xyleboryus dispar F. (Co-leoptera: Scolytidae) im Obst und Weinbau. Landwirtschaft Schweiz, 3(3), 105-112.
• Matrikainen, P. (2001) Non-target beetles (Coleoptera) in Trypodendron pheremone traps in Finland. Anzeiger für Schädlingskunde = Journal of Pest Science, 74(6), 150-154.
• Mueller, U. G., Gerardo, N. M., Aanen, D. K., Six, D. L. and Schultz, T. R. (2005). The evolution of agriculture in insects. Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics, 36, 563-595.
• Olberg, S. (2007). Agrilus cyanescens Ratzburg, 1837 (Buprestidae) and Xyleborus monographus (Fabricius, 1792) (Curculionidae) two new but probably extinct Norwegian Coleoptera. Norwegian Journal of Entomology, 54,115-116.
• Pfeffer, A. 1995. Zentral und westpaläarktische Borken und Kernkäfer. Naturhistorisches Museum Basel, 310 p.
• Podoler, H., Mendel, Z. and Livne, H. (1990). Studies on the biology of a bark beetle predator, Aulo-nium ruficorne (Coleoptera: Scolytidae). Environmental Entomology, 19, 1010–1016.
• Raulder, H. (2003). Observation on the flight dynamics of bark beetle (Xyleborus saxesenii and Xyle-borus dispar). Gesunde Pflanzen, 55(3), 53-61.
• Roeper, R. A. (1995). Patterns of mycetophagy in Michigan ambrosia beetles (Coleoptera: Scolyti-dae). Michigan Academician. March, 272, 153-161.
• Sarıkaya, O. (2008). Batı Akdeniz Bölgesi iğne yapraklı ormanlarının Scolytidae (Coleoptera) faunası. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Isparta.
• Sarıkaya, O. and Avcı, M. (2009). Predators of Scolytinae (Coleoptera: Curculionidae) species of the coniferous forests in the Western Mediterranean Region, Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 33(4), 253-264.
• Sarıkaya, O. (2013). Bark and ambrosia beetles collected from Turkey oak (Quercus cerris L.) forests in Isparta province of Turkey. Journal of Animal and Veterinary Advances, 12(11), 1038-1043.
• Sarıkaya, O. and Sayın, H. (2015). Observations on the flight activities of two ambrosia beetles Ani-sandrus dispar (Fabricius, 1792) and Xyleborinus saxesenii (Ratzeburg, 1837) in Kasnak oak forest nature protection area in the South western of Turkey. International Journal of Agricultu-re Innovations and Research, 4(2), 357-360.
• Sarıkaya, O. and İbis, H. M. (2016). Predatory species of bark beetles in the pine forests of İzmir Re-gion in Turkey with new records for Turkish Fauna. Egyptian Journal of Biological Pest Cont-rol, 26 (3).
• Sarıkaya, O. and Sayın, H. (2016). Use of the red winged sticky traps for collecting bark and ambrosia beetles [Scolytinae (Coleoptera: Curculionidae)] on deciduous trees of Kasnak oak nature pro-tection area in Isparta, Turkey. Research Journal of Biotechnology, 11(9), 79-85.
• Sarıkaya, O., Kavaklı, S. A. and Sayın, H. (2017). Diversity of bark and wood boring beetles (Coleop-tera: Bostrichidae; Curculionidae: Platypodinae and Scolytinae) on endemic and relict deciduous forest tree species in Mediterranean part of Turkey. International Scientific Conference Forest Science For Sustainable Development of Forests, 7-9 December 2017, Banja Luka, Bosnia and Herzegovina, p. 60-61.
• Sarıkaya, O. and Kavaklı, S. A. (2018). Determination to bark and ambrosia beetle species on pubes-cent oak (Quercus pubescens Willd.) in forests of Afyonkarahisar, Turkey. International Scienti-fic Conference “Forest Science for a Sustainable Forestry and Human Wellbeing in a Changing World-INCDS Marin Dracea” 85 Years of Activity, Centenary of The Great Union, 18-21 Sep-tember 2018, Bucharest, Romania, p. 83.
• Saruhan, I. and Akyol, H. (2012). Monitoring population density and fluctuations of Anisandrus dis-par and Xyleborinus saxesenii (Coleoptera:Scolytinae,Curculionidae) in hazelnut orchards. Afri-can Journal of Biotechnology, 11(18), 4202 – 4207.
• Sayın, H. (2014). Kasnak meşesi tabiatı koruma alanı (Isparta-Eğirdir) geniş yapraklı orman ağaçların-da kabuk böceği türlerinin tespit edilmesi ve önemli türlerin uçuş dönemlerinin belirlenmesi. Sü-leyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 67s, Isparta.
• Selmi, E. (1985). Türkiye Scolytus türleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 35A(2), 94-105.
• Selmi, E. (1998). Türkiye kabuk böcekleri ve savaşı. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4042, Emek Matbaası, İstanbul, 196 s.
• Selmi, E. (2011). Scolytidae of Turkey. Erişim adresi: http://www.orman.istanbul.edu.tr/node/10552 Soldati, F. and Soldati, L. (2010). Corticeus Piller et Mitterpacher, 1783 of the French fauna (Coleop-tera, Tenebrionidae, Diaperinae) (in French). Bulletin Rutilans, 2010 XIII-3.
• Soulioti, N., Tsopelas, P. and Woodward, S. (2015). Platypus cylindrus, a vector of Ceratocystis pla-tani in Platanus orientalis stands in Greece. Forest Pathology, 45.
• Tosun, İ. (1975). Akdeniz Bölgesi, iğne yapraklı ormanlarda zarar yapan böcekler ve önemli türlerin parazit ve yırtıcıları üzerine araştırmalar, İstanbul, 200 s.
• Troukens, W. (2013). Colydium elongatum (Coleoptera: Zopheridae) in België en in het omliggend gebied. Phegea, 41(3), 58.
• Ünal, S. ve Yüksel, B. (2005). Doğu ladini ormanlarında zarar yapan kabuk böcekleri ile yırtıcı ve parazitleri. 278-288. Ladin Sempozyumu Bildirileri, 1. Cilt, 526 s., 20-22 Ekim 2005, Trabzon.
• Vorst, O. (1994). Colydium elongatum nieuw voor de Nederlandse fauna (Coleoptera: Colydii-dae). Entomologische Berichten, 54(2), 23-25.
• Wood, S. L. and Bright Jr, D. E. (1992). A catalog of Scolytidae and Platypodidae (Coleoptera) part 2: taxonomic index. Provo, Utah, USA. Bringham University, Great Basin Naturalist Memoir, No:13.
• Yaltırık, F., Efe, A. ve Uzun, A. (1997). Tarih boyunca İstanbul’un park bahçe ve koruları egzotik ağaç ve çalıları. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Asfalt Fabrikaları A.Ş., İsfalt Yayını:4. İstanbul.
• Yıldırım, S. (2011). Isparta-Aksu yöresi iğne yapraklı ormanlarında zararlı kabuk böceği türleri. Sü-leyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 76 s.
• Yiğit, B. (2017). Ordu ili ibreli ağaç türlerinde zarar yapan kabuk böcekleri (Curculionidae: Scolyti-nae). Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bartın, 74 s.
• Yüksel, B. (1998). Türkiye’de doğu ladini (Picea orientalis L.) ormanlarında zarar yapan böcek türleri ile bunların yırtıcı ve parazitleri. Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 4, 143 s.
• Yüksel, B., Tozlu, G. ve Şentürk, M. (2000). Sarıkamış sarıçam (Pinus sivestris L.) ormanlarında önemli düzeyde zarar yapan kabuk böcekleri ve bunlara karşı alınabilecek önlemler. T.C. Or-man Bakanlığı Doğu Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Yayın No: 107, Müdürlük Ya-yın No: 8. 67 s.
• Yüksel, B. and Akbulut, S. (2002). The predators and life cycle of Pityogenes bidentatus (Herbst) at oriental spruce forests. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, 52(2): 85-94.
• Yüksel, B. ve Akbulut, S. (2005). Doğu ladini ormanlarında Ips sexdentatus (Boern.)'un doğal düş-manlarının belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 85(2), 59-70.
• Yüksel, B., Akbulut, S., Serin, M., Erdem, M. and Baysal, İ. (2005). Relationships with main hosts of Rhizophagus depressus (Fabr.) (Coleoptera: Rhizophagidae) and its role in biological control in oriental spruce, the Scoth pine and fir forests. Karadeniz Technical University, Faculty of Fo-restry, Spruce Symposium, Turkey, 1, 195-20.