Kriz ve Meslekten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 20, 301 - 317, 30.11.2019

Cihan Seçilmiş , Ebru Düşmezkalender , Yunus Özhasar

Öz

Bu araştırmada kriz
algısı ve meslekten ayrılma niyeti ilişkisinde algılanan örgütsel desteğin
aracılık rolünün tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırma evrenini
İstanbul’da faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı otel işletmesi çalışanları oluşturmaktadır.
Kolayda örnekleme tekniği kullanılarak gerçekleştirilen veri toplama sürecinde 233
otel çalışanına ulaşılmıştır. Çalışmanın verileri Şubat-Mayıs aylarında
bırak-topla tekniğiyle toplanmıştır. Araştırma sonuçları otel işletmeleri
çalışanlarının kriz algısı ile meslekten ayrılma niyeti arasında pozitif ve
anlamlı, kriz algısı ile örgütsel destek arasında ise negatif ve anlamlı bir
ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer taraftan algılanan örgütsel destek
ile meslekten ayrılma niyeti arasında da negatif ve anlamlı bir ilişki
bulunmuştur. Algılanan örgütsel desteğin kriz algısı ve meslekten ayrılma
niyeti ilişkisinde aracılık etkisinin olduğu da çalışmanın diğer önemli
sonucudur. 

Anahtar Kelimeler

Kriz, algılanan örgütsel destek, meslekten ayrılma niyeti, otel işletmeleri

Kaynakça

• Afacan Fındıklı, M. (2014). Algılanan lider desteği ve algılanan örgütsel destek ile işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel özdeşlemenin aracılık rolü: İstanbul’da kamu çalışanları üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25 (77), 136-157.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi, 19 (1), 105-135.
• Allen, D. G., Shore, L. M. ve Griffeth R. W. (2003). The role of perceived organizational support and supportive human resource practices in the turnover process. Journal of Management, 29 (1), 99-118.
• Atay, H. ve Tanrısevdi, A. (2008). İç kaynaklı krizlerde kriz öncesi aşamaların yönetilmesi. F. Okumuş ve U. Avcı (Ed.), Turizm İşletmelerinde Çağdaş Yönetim Teknikleri içinde (s.427-455) Ankara: Detay Yayıncılık.
• Asunakutlu, T., Safran, B. ve Tosun, E. (2003). Kriz Yönetimi Üzerine Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1), 141-163.
• Avcı, N. ve Küçükusta, D. (2013). Küresel ekonomik krizin seyahat acentelerine etkileri ve Türkiye’de kriz yönetimi uygulamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (4), 571-587.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayınları.
• Carmeli, A. ve Weisberg, J.(2007). Exploring turnover intentions among three professional groups of employees. Human Resource Devolopment İnternational. 2 (9), 191-206.
• Çiftçioğlu, A. (2011). Investigating occupational commitment and turnover intention relationship with burnout syndrome. Business and Economics Research Journal. 2 (3), 109-119.
• Dawley, D., Houghton, J. D. ve Bucklew, N. S. (2010). Perceived organizational support and turnover intention: The mediating effects of personal sacrifice and job fit. The Journal of Social Psychology, 150 (3), 238-257.
• Demir, M. (2012). Örgütsel destek, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi ilişkisi: havalimanı yer hizmetleri işletmelerine yönelik bir araştırma. "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14 (1), 47-64.
• Eisenberger, R., Cummings, J., Armeli, S. ve Lynch, P. (1997). Perceived organizational support, discretionary treatment, and job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 82 (5), 812-820.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71 (3), 500-507.
• Emiroğlu, B.D., Akova, O. ve Tanrıverdi, H.(2015). The relationship between turnover intention and demografik factors in hotel business: A study at five star hotels in İstanbul. Social and Behaviral Sciences, 207, 358-397.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18 (1), 39-50.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Boston: Pearson.
• Griffeth, R. W., Hom, P. W. ve Gaertner, S. (2000). A meta-analysis of antecedents and correlates of employee turnover: update, moderator test, and research implications for the next millennium. Journal of Management, 26 (3), 463-88.
• Güney, S., Akalın, Ç. ve İlsev, A. (2007). Duygusal örgütsel bağlılık gelişiminde algılanan örgütsel destek ve örgüt temelli öz-saygı. Hacettepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25 (2), 189-211.
• Halawi, A. H. (2014). Stimuli and effect of the intention to leave the organization. European Scientific Journal, 1, 184-197.
• Healy C. M., ve McKay M. F. (2000). Nursing stress: The effects of coping strategies and job satisfaction in a sample of Australian nurses. Journal of Advanced Nursing, 31, 681-688.
• Hui, C., Wong, A. ve Tjosvold, D. (2007). Turnover intention and performance in China: The role of positive affectivity, Chinese values, perceived organizational support and constructive controversy. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80, 735-751.
• Hussain, W. S., Siddique, A., Ali, A. A., Ali, R. M. ve Akbar, M.(2015). Causes of employee turnover intention: A study on banking industry of Pakistan. International Interdisciplinary Journal of Scholarly Research, 1 (2), 6-19.
• Itzick, M. ve Kagan, M. (2016). Intention to leave the profession: Welfare social workers compared to health care and community social workers in Israel. Journal of Social Service Research, 3 (43), 346-357.
• Kim, Y., Kim, S. ve Yoo, J. (2012). Travel agency employees’ career commitment and turnover intention during the recent global economic crisis. The Service Industries Journal, 32 (8), 1247-1264.
• Lee, C. C., Huang, S. H. ve Zhao, C. Y. (2012). A study on factors affecting turnover intention of hotel employees. Asian Economic and Financial Review, 2 (7), 866-875.
• Lee, B. V., Wang, L. L. ve Ip, D.F. (2011). Global financial crisis and job satisfaction of atypical workers: The case of Taiwan. Journal of Asian Public Policy, 4 (1), 103-120.
• Mansour, S. ve Tremblay D. G. (2016). How the need for “leisure benefit systems” as a “resource passageways” moderates the effect of work-leisure conflict on job burnout and intention to leave: A study in the hotel industry in quebec. Journal of Hospitality and Tourism Management, 27, 4-11
• Manzano-García, G., Montañés, P. ve Megías, J. L. (2017). Perception of economic crisis among Spanish nursing students: Its relation to burnout and engagement. Nurse Education Today, 52, 116-120.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (2), 113-130.
• Psailla, G. ve Wagner, R. (2007). E-commerce and web technologies. Linz: Springer.
• Rhoades, L. ve Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: A review of the literature. Journal of Applied Psychology, 87 (4), 698-714.
• Saltık, A., Avcı, U. ve Kaya, U. (2016). Mesleki bağlılık ve mesleği bırakma niyeti üzerinde etken faktörler olarak birey-meslek uyumu ve mesleğin sosyal statüsü: Turizm sektöründe görgül bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8 (3). 42-63.
• Seeger, M. W., Sellnow, T. L. ve Ulmer, R. R. (1998). Communication, Organization, and Crisis. Annals of the International Communication Association, 21 (1), 231-276.
• Settoon, R. P., Bennett, N. ve Liden, R. C. (1996). Social exchange in organizations: Perceived organizational support, leader-member exchange, and employee reciprocity. Journal of Applied Psychology, 81 (3), 219-227.
• Seyrek, İ. H. ve İnal, O. (2017). İşten ayrılma niyeti ile ilişkili faktörler: bilgi teknolojisi çalışanları üzerine bir araştırma. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1 (1), 63-74.
• Şahin Perçin, N. ve Özgül, E. (2013). Turizm işletmelerinde kriz yönetimi. Ş. Aydın Tükeltürk ve M. Boz (Ed.), Turizmde Güncel Konu ve Eğilimler içinde (s.431-451), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Tett, R. P., ve Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention: Path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46, 259-293.
• Tham, P. (2007). Why are they leaving? Factors affecting intention to leave among social workers in child welfare. British Journal of Social Work, 37, 1225-1246.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel sinizm, örgütsel destek ve örgütsel adalet ilişkisi: Elektrik dağıtım işletmesi çalışanları örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (2), 363‐387.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi 17(2), 183-206.
• Wayne, S. J., Shore, L. M. ve Liden, R.C. (1997). Perceived organizational support and leader-member exchange: A social exchange perspective. Academy of Management Journal, 40 (1), 82-111.
• Wynen, J. ve Beeck, S. O. D. (2014). The impact of the financial and economic crisis on turnover intention in the U.S. federal government. Public Personnel Management, 43 (4), 565-585.
• van der Heijden, B., Dam, K. V. ve Hasselhorn H.M. (2009). Intention to leave nursing: The importance of interpersonal work context, work‐home interference, and job satisfaction beyond the effect of occupational commitment. Career Development International, 14 (7), 616-635.
• Yüksel, S. (2013). Muhasebecilerde duygusal tükenmenin mesleki memnuniyet ve meslekten ayrılma niyeti üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Yüksel, İ. (2006). Örgütsel destek algısı ve belirleyicilerinin işten ayrılma eğilimi ile ilişkisi. İstanbul üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 35, 7-32.