CUMHURİYET TÜRKİYE’SİNDE KAMU POLİTİKALARININ ÜRETİLMESİNDE KADIN

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 2, 211 - 237, 30.06.2017

Hatice Altunok Fatma Gül Gedikkaya

Öz

Kadının çalışma hayatındaki yerine ilişkin istatistikler, gelişmişlik düzeyleri farklı olsa da tüm ülkeler için önemli anlamlar ifade eder. Bu konu ulusal düzeyde ve çeşitli uluslararası örgütlerin gelişmişlik göstergeleri bağlamındaki değerlendirmeleri için veri oluşturmaktadır. Şiddet, eğitim, istihdam, evlenme yaşı gibi artırılabilecek araştırma kategorilerinde kadın, başlıca politika üretilmesi gereken odaklar arasına girmiştir. Bu makale kapsamında Türkiye’de de özel olarak politikalar üretilmesi gereken konu başlıkları arasında yer alan kadının, politika üretim aktörleri arasındaki konumunun sayısal görünümü sunulmuştur. Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren yasama, yürütme ve yargı erklerinde kadının konumu, tarihsel süreç içerisinde sayısal değişimleriyle yansıtılmıştır. Yasama organında kadın milletvekili, meclis başkanı ve başkan vekilleri; Yürütme organında kadın cumhurbaşkanı, başbakan, bakan, bakan yardımcısı, müsteşar, müsteşar yardımcısı; Yargı organında yüksek yargı kurumlarının kadın başkan ve üye sayıları bu çalışmanın kapsamını oluşturmuştur. Böylece Cumhuriyet Türkiye’sinde kadının kamu politikalarının üretilmesindeki yeri yasama, yürütme ve yargı erklerinde sayıları esas alınarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Kamu Politikalarının Üretilmesi, Yasama, Yürütme, Yargı

Kaynakça

• Abadan, Nermin (1968). “Türk Kadın Nüfusunun Toplumdaki Yeri”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 23 (4): 145-158.
• Acuner, Selma ve Sallan, Songül (1993). “Türk Kamu Yönetiminde Yönetici Kadınlar”. Amme İdaresi Dergisi 26 (3): 77-92.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, (3 Haziran 2011). Resmi Gazete, 27958/633.
• Akdoğan, Hatice (2001). Medyada Kadın. İstanbul: Ceylan Yayınları.
• Akgündüz, Ahmet (2012). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Sayıştay. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
• Altunok, Hatice ve Gedikkaya, Fatma Gül (2016). “Kamu Politikası Öğrenim ve Öğretim Araçları Olarak Sözlük ve Ansiklopediler Üzerine İçerik Analizi”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (2): 53-68.
• Altunok, Hatice ve Gedikkaya, Fatma Gül (2014). “Etik Komisyonlarında Kadın”. II. Kadın Araştırmaları Sempozyumu, Eskişehir: ESKAM.
• Aslan, Onur Ender (2006). “Cumhuriyet ve Kadın Memurlar”. Amme İdaresi Dergisi 39 (4): 117-149.
• Aydemir, Şevket Süreyya (1999). Tek Adam Cilt: III. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun, (23/4/1981). Resmi Gazete, 2451/1732.
• Bakırcı, Fahri (2016). “Türkiye Büyük Millet Meclisi”. Kamu Politikaları Ansiklopedisi. Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayınları. 345-348.
• Belli, Aziz (2016). “Yürütme”. Kamu Politikaları Ansiklopedisi. Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayınları. 391-393.
• Burrell, Barbara (2004). Women and Political Participation, California: Abc-Clıo.
• Berk Kalem, Seda (2013). “Toplumsal Cinsiyet ve Profesyonelleşme: Hukuk Mesleğinde Kadın Örneği”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 16 (1): 74-103.
• Berktay, Fatmagül (1995). “Türkiye’de “Kadınlık Durumu”. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: 13. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Berktay, Fatmagül (1998). Kadın Olmak Yaşamak Yazmak. İstanbul: Pencere Yayınları.
• Berktay, Fatmagül (2014). “Felsefenin Kadına Bakışı”. Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Eşitsizlikler Mücadeleler Kazanımlar. H. Durukan, F. Gökçen, B. E. Oder, D. Yükseker (drl.), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bhasin, Kamla (2003). Toplumsal Cinsiyet “Bize Yüklenen Roller”. Çev. K. Ay. İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı.
• Canman, Doğan (1995). Çağdaş Personel Yönetimi, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Chakrabarty, Bidyut Ve Chand, Prakash (2012). Public Administration in a Globalizing World Theories and Practies, India: SAGE Publications.
• Civelek, Sezen (2011). Parlamentolarda Cinsiyet Eşitliği Kurumları: TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Örneği. Uzmanlık Tezi. TBMM Başkanlığı Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı.
• Coşar, Hasan (2013). Tarihte ve Günümüzde Kadın. Ankara: Sınırsız Kitap ve Yayıncılık.
• Çevik, H. Hüseyin (2016). “Kamu Politikası, Kamu Politikaları Ansiklopedisi. Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayınları. 142-143.
• Çevik, H. Hüseyin (2016). “Politika” Kamu Politikaları Ansiklopedisi. Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayınları. 244-245.
• Çitçi, Oya (1982). Kadın Sorunu ve Türkiye’de Kamu Görevlisi Kadınları, Ankara: TODAİE.
• Danıştay (2000). Danıştay 2000, Ankara.
• Daver, Bülent (1968). “Kadınların Siyasal Hakları”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 23 (4): 121-130.
• Direk, Zeynep (2016). Cinsiyeti Yazmak, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dura, Cihan ve Atik, Hayriye (2002). Bilgi Toplumu Bilgi Ekonomisi ve Türkiye. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Fidan, Fatma (2000). “Kapitalizmin Gelişme Sürecinde Kadının Çok Yönlü Konumu (Medya Örneği)”. Bilgi 2(1): 117-133.
• Findley, Carter V. (2015). Modern Türkiye Tarihi, Çev. G. Ayas, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gedikkaya, Fatma Gül (2016). “Kamu Politikası Aktörleri”, Kamu Politikaları Ansiklopedisi. Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayınları. 144.
• Galligan, Yvonne (2010). Gender Democracy: The Legacy of the 20th Century, (http://epubs.surrey.ac.uk/2541/1/Galligan1_PIDOP_ Barret.pdf, 2.09.2016’da erişildi)
• Gülmez, Mesut (1972). “Kamu Yönetiminde Feminizasyon Olayı”. Amme İdaresi Dergisi 5 (3): 51-71.
• Gürkan, Ülker (1978). “Türk Kadınının Hukuki Statüsü ve Sorunları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 35 (1): 381-396.
• Hakyemez, Yusuf Şevki (2010). “2010 Anayasa Değişiklikleri ve Demokratik Hukuk Devleti”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XIV (2): 387-406.
• Harari, Yuval Noah (2017). Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi, Çev. E. Genç, İstanbul: Kolektif Kitap.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (27.10.2004). Resmi Gazete, 5251.
• Kalkınma Bakanlığı (2014). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018).
• Kapani, Münci (1970). Kamu Hürriyetleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No: 264, Ankara: Sevinç Matbaası.
• Kaptı, Alican (2016). “Politika Uygulama Aşaması”, Kamu Politikaları Ansiklopedisi. Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayınları. 268-272.
• Kandiyoti, Deniz (1997). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kırkpınar, Leyla (1999). “Cumhuriyet ve Kadın”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları, Dergisi, 3(8): 93-114.
• Kili, Suna (2002). Türk Devrim Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Konan, Belkıs (2011). “Türk Kadınının Siyasi Hakları Kazanma Süreci”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 60 (1): 157-174.
• Koray, Meryem (1990). ““Kadın” Adına Gündem Oluşturmak”. Amme İdaresi Dergisi 23 (3): 79-89.
• Koray, Meryem (1995). Türkiye’de Kadınlar. İstanbul: Yeni Yüzyıl Kitaplığı.
• KSGM (2008). Women In Power And Decision-Making Mechanisms, (http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542a8e0b369dc31550b3ac30/kararalma_ing.pdf) 2.09.2016’da erişildi).
• Lewis, Bernard (2009). Modern Türkiye’nin Doğuşu. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Marshall, Gordon (2005). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. O. Akınhay, D. Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Michell, Juliet (1985). Kadınlık Durumu. İstanbul: Yaprak Yayınevi.
• Negiz, Nilüfer ve Yemen, Aysun (2011). “Kamu Örgütlerinde Kadın Yöneticiler: yönetici ve Çalışan Açısından Yönetimde Kadın Sorunsalı”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi 24: 195- 214.
• Neziroğlu, İrfan (2016). “Yasama” Kamu Politikaları Ansiklopedisi, Ed. H. Altunok, F. G. Gedikkaya, Ankara: Nobel Yayınları. 370-373. Radikal Gazetesi. (http://www.radikal.com.tr/turkiye/bizde-cuppe-rutbeyi-1185619/, 9.09.2016’da erişildi).
• Sallan, Songül (1993). "8 Mart Dünya Kadınlar Günü ve Kamu Hayatında Türk Kadının Konumu". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fakülte Dergisi 1(2): 159-168.
• Sancar, Serpil (2012). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Sayıştay Kanunu, (3/12/ 2010). Resmi Gazete, 6085 / 27790.
• T.C. Askeri Yargıtay (2002). Kuruluşundan Günümüze Askeri Yargıtay. Ankara.
• Taşkıran, Tezer (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Kadın Hakları. Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayınları.
• TBMM İçtüzüğü, (https://www.tbmm.gov.tr/ictuzuk/ictuzuk.htm 28.09.2016’da erişildi)
• TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (2012). Faaliyet Raporu 24. Dönem 1. ve 2. Yasama Yılları, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları No:11, Ankara: TBMM Basımevi.
• TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KFEK) (2013). Her Alandaki Kadın İstihdamının Artırılması ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları No:12, Ankara: TBMM Basımevi.
• Terzioğlu, Zübeyde (2010). Türk Kadını Siyaset Sahnesinde. İstanbul: Giza Yayınları.
• Tokuroğlu, Belma (2004). Özgürleşemeyen Kadın. Ankara: Odak Yayınevi.
• Topuz, Hıfzı (2016). Atatürk Sesleniyor. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tutum, Cahit (1979). Personel Yönetimi, TODAİE Yayını, Ankara.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). (20/10/1982). Resmi Gazete, 2809/ 17844.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Geçmiş Dönem Hükümetler, (https://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Global/_Government/pg_CabinetHistory.aspx 15.09.2016’da erişildi)
• UNIDO (2008). Promote gender equality and empower women UNIDO’s Contribution: Women Economic Empowerment, (https://www.unido.org/fileadmin/user_media/MDGs/MDG%203_UNIDO%20contribution_FINAL.pdf 2.09.2016’da erişildi).
• Yargıtay. (2003). (1868-2003). Ankara: Yargıtay Yayın İşleri Müdürlüğü.
• 3046 Sayılı Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname, (3/07/ 2011). Resmi Gazete, 27958, KHK 643.
• 6216 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, ( 3/04/2011), Resmi Gazete, 6216/27894.