Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 1 - 23, 28.03.2019
https://doi.org/10.11616/basbed.vi.508970

Öz

Bu çalışmada küreselleşmenin iki önemli
unsurundan birisi olan Borsa İstanbul (BİST) 100 endeksi ile bir diğer önemli
unsuru olan Türkiye’nin dış ticaretini temsilen ihracat ve ithalat arasındaki
ilişkiler araştırılmıştır. Bu çalışmada; seriler arasındaki uzun dönem
ilişkileri DOLS yöntemiyle analiz edilmiş ve faiz oranındaki artışların,
BIST100 endeksini azalttığı, ihracattaki artışların BIST100 endeksini
arttırdığı, ithalattaki artışların BIST100 endeksi üzerindeki etkilerinin ise
farklılık gösterdiği görülmüştür. Kısa dönem analizleri de DOLS yöntemiyle
gerçekleştirilmiş ve faizlerin, borsa üzerindeki etkilerinin kısa dönemde net
olmadığı, ihracatın BIST100’ü kısa dönemde de arttırdığı, ithalatın da kısa
dönemde BIST100’ü artırma yönünde etki ettiği belirlenmiştir. Seriler
arasındaki nedensellik ilişkileri Granger (1969) testiyle araştırılmış ve
faizden borsaya doğru tek yönlü ve çok güçlü bir nedensellik ilişkisi tespit
edilirken, dış ticaretten borsaya doğru herhangi bir nedensellik ilişkisi
tespit edilememiştir.

Kaynakça

  • Aksu, Hayati ve Emsen, Ö. Selçuk (2018). “Tüketim Malı İhracatı ile Ara ve Sermaye Malı İthalatı Arasındaki Asimetrik İlişkiler Araştırması, Türkiye Örneği (1995:01-2018:02)”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi 32 (1): 647-659.
  • Anson, Jose, Boffa, Mauro and Helbe, Matthias (2014). “A Short-Run Analysis of Exchange Rates and International Trade”. [https://www.ecb.europa.eu/events/pdf/conferences/140407/ Anson_BigDataExchangeRatesandTrade.pdf?9c7c9fe54cbee8e758ba4638efac366b, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Banerjee, Anindya, Dolado, Juan and Mestre, Ricardo (1998). “Error-Correction Mechanism Tests for Cointegration in A Single-Equation Framework”, Journal of Time Series Analysis 19(3): 267-285.
  • Bulut, Şahin, (2013). “Türkiye’de Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler ile İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Arasındaki İlişki” (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Aydın: T.C. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı.
  • Campbell, John Y. (2003). “Consumption-Based Asset Pricing”, in Handbook of the Economics of Finance, (ed. by G. Constantinides, M. Harris, and R. Stulz), North-Holland, Amsterdam.[http://faculty.som.yale.edu/alanmoreira/Asset%20Pricing/Papers/CampbellLecture2.pdf (Ağustos 2018’de erişildi)]
  • Cappuccio, Nunzio and Lubian, Diego (2016). “Unit Root Tests: The Role of the Univariate Models Implied by Multivariate Time Series”. Econometrics 4(21): 1-11.
  • Carrion-i-Silvestre, Josep L., Kim, Dukpa and Perron, Pierre (2009). “GLS-Based Unit Root Tests with Multiple Structural Breaks Under Both the Null and the Alternative Hypotheses”. Econometric Theory 25: 1754-1792.
  • Coşkun, Metin, Kiracı, Kasım ve Muhammed, Usman (2016). “Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme”. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 53 (616): 61-74.
  • Elder, John and Kennedy, Peter E. (2001). “Testing for Unit Roots: What Should Students Be Taught?”. The Journal of Economic Education [http://debis.deu.edu.tr/userweb//onder.hanedar/dosyalar/elder.pdf, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Engle, Robert and Granger, C. W. J. (1987). “Co-Integration and Error Correction: Represention, Estimation and Testing”. Econometrica 55(2): 251-276.
  • Ersungur, Ş. Mustafa ve Kızıltan, Alattin (2007). “Türkiye Ekonomisinde İthalata Bağımlılığın Girdi Çıktı Yöntemiyle Analizi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1: 267-278.
  • EVDS (2018a), (FİYAT) BİST 100 Endeks, Kapanış Fiyatlarına Göre(Ocak 1986=1)-Düzey. [https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_1/5854/DataGroup/turkish/bie_mkbrgn/, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • EVDS (2018b), Bankalarca Açılan TL Mevduatlara Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım, %), [https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_3/5871/DataGroup/turkish/bie_mt100h/. (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • EVDS (2018c), Dış Ticaret Geniş Ekonomik Kategorileri Sınıflamasına Göre (BEC) (Milyon ABD Doları) (TÜİK) (Aylık), [https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_3/5871/DataGroup/turkish/bie_mt100h/. (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Fung, H.-G. , Lo, W. C. and Leung, W. K. (1995). “Evidence on the Dynamic Relationship between International Trade and the Stock Market: The Four Asian Tigers”. The Journal of International Trade and Economic Development 4(2): 171-183.
  • Gerni, Cevat, Emsen, Ö. Selçuk ve Değer, M. Kemal (2008). “İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi”. İzmir İktisat Kongresi Anısına 2. Ulusal İktisat Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 20-22 Şubat 2008.
  • Glynn, John, Perera, Nelson and Verna, Reetu (2007). Unit Root Tests and Structural Breaks: A Survey with Applications. [https://www.researchgate.net/publication/28183463_Unit_Root_ Tests_and_Structural_Breaks_A_Survey_with_Applications, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Gregory, Allan W. and Hansen, Bruce E. (1996). “Residual-Based Tests for Cointegration in Models With Regime Shifts”. Journal of Econometrics 70(1): 99-126.
  • Harari, Yuval N., (2017). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi, (Çev. Ertuğrul Genç), İstanbul: Kollektif Kitap.
  • Hasanujzaman, Muhammad (2016). “The impact of Export Growth to Stock Market in A Managed Floating Exchange Rate Regime: A VAR Analysis”, MPRA Paper No. 77123, pp: 1-12.
  • Kundak, Sabriye ve Aydoğuş, İsmail (2018). “Türkiye’de İmalat Sanayinin İthalata Bağımlılığının Analizi”. Gaziantep University Journal of Social Sciences 17(1): 252-266.
  • Lettau, Martin, Wachter, Jesica A. and Ludgvison, Syndney C. (2004). “The Declining Equity Premium: What Role Does Macroeconomic Risk Play?”. NBER Working Paper No. 10270 [http://www.nber.org/papers/w10270.pdf (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Maki, Daiki (2012). “Tests For Cointegration Allowing for An Unknown Number of Breaks”. Economic Modelling 29(5): 2011-2015.
  • Markova, Gabriela (2016). “Granger Causality Between Exports and Growth in OECD Countries A Panel Data Approach”. [http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:948958/ FULLTEXT01.pdf, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Metes, Dan V. (2005). “Visual, Unit Root and Stationarity Tests and Their Power and Accuracy”. [http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.737.6915&rep=rep1&type=pdf, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Narayan, Paresh K. and Smyth, Russell (2004). “Temporal Causality and the Dynamics of Exports, Human Capital and Real Income in China”. International Journal of Applied Economics 1(1): 24-45.
  • Nicita, Alessandro (2013). “Exchange Rates, International Trade and Trade Policies”. United Nations Conference on Trade and Development, Policy Issues in International Trade and Commodities, Study series No. 56, pp: 1-22.
  • Nielsen, Signe, (2010). “Stock Return Predictability & Output, Export and Import”, The MSc Programme in Economics and Business Administration, Copenhagen Business School.
  • Saygılı, Ş., Cihan, C., Yalçın, C. ve Hamsici, T. (2010). “Türkiye İmalat Sanayinin İthalat Yapısı”. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Çalışma Tebliği, No: 10/02.
  • Smirnov, Sergey (2015). “Economic Fluctuations in Russia (from the late 1920s to 2015)”. Russian Journal of Economics 1: 130-153.
  • Stock, James H. and Watson, Mark W. (1993). “A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems”. Econometrica 61(4): 783-820.
  • Şen, Sedat (2016). Korelasyon. [https://sedatsen.files.wordpress.com/2016/11/7-sunum.pdf, (Ağustos 2018’de erişildi)].
  • Westerlund, Joakim and Edgerton, David L. (2006). “Simple Tests for Cointegration in Dependent Panels with Structural Breaks”. Lund University, Department of Economics, Working Papers, No. 13.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Khatereh Sadeghzadeh Bu kişi benim 0000-0001-8824-0401

Yayımlanma Tarihi 28 Mart 2019
Gönderilme Tarihi 6 Ocak 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 19 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Sadeghzadeh, K. (2019). TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 1-23. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.508970
AMA Sadeghzadeh K. TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. ASBİ. Mart 2019;19(1):1-23. doi:10.11616/basbed.vi.508970
Chicago Sadeghzadeh, Khatereh. “TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ”. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19, sy. 1 (Mart 2019): 1-23. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.508970.
EndNote Sadeghzadeh K (01 Mart 2019) TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19 1 1–23.
IEEE K. Sadeghzadeh, “TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ”, ASBİ, c. 19, sy. 1, ss. 1–23, 2019, doi: 10.11616/basbed.vi.508970.
ISNAD Sadeghzadeh, Khatereh. “TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ”. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19/1 (Mart 2019), 1-23. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.508970.
JAMA Sadeghzadeh K. TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. ASBİ. 2019;19:1–23.
MLA Sadeghzadeh, Khatereh. “TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ”. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 19, sy. 1, 2019, ss. 1-23, doi:10.11616/basbed.vi.508970.
Vancouver Sadeghzadeh K. TÜRKİYE’DE İHRACAT VE İTHALATIN BORSA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. ASBİ. 2019;19(1):1-23.

   15499    15500  15501   15502

E-posta: sbedergi@ibu.edu.tr