Öz
In this study an institution which appeared in Anatolia in 13th century and has been lived until 20th Century will be analyzed the place in political life. This institution is akhism. The firs question is whether akhism has a political dimension. The other question is how did this institution change in the long period. In this article the evaluation of akhism was realised as parallel to the social and institutional life in Anatolia. At the conclusion another evaluation was made relative to the current concepts and this result was found: If we think that this institution convert to the professional association, Akhism and sultanate relation resembled the relation of power and pressure group in Ottoman Empire. We must explain that Akhis, who protect themselves by means of loncas maded by them and regulate their relations o the state, interact with the state. At the beginning of the Republican era Akhis’ small dervish lodges was closed. So, in the Republican era, Akhism lost its organizational power and convert to the folkloric remains in some Anatolian villages.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anadol, Cemal (1991) Türk İslam Medeniyetinde Ahilik Kültürü ve Fütvvetnameler, Kültür Bakanlığı Yay. , Ankara.
- Ateş, Toktamış (1982) Osmanlı Toplumunun Siyasal Yapısı (Kuruluş Dönemi), Say Kitap Pazarlama, İstanbul.
- Çağatay, Neşet (1989) Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, TTK Basımevi, Ankara.
- Divitçioğlu, Sencer (1981) Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu, Ar Yay. , Kırklareli.
- Erdost, Muzaffer İlhan (1984) Osmanlı İmparatorluğunda Mülkiyet İlişkileri, Onur Yay., Ankara.
- Güllülü, Sabahattin (1992) Sosyoloji Açısından Ahi Birlikleri, Ötüken Yay. , İstanbul.
- Gülvahaboğlu, Adil (1991) Ahi Evran Veli ve Ahilik, Memleket Yay. , Ankara.
- Hassan, Ümit (1987) "Düşünce ve Bilim Tarihi" Osmanlı Devletine Kadar Türkler, Türkiye Tarihi 1, (Yayın Yön. Sina Akşin), Cem Yay. , İstanbul.
- Kunt, Metin (1988) "Siyasal Tarih", Osmanlı Devleti 1300-1600, Türkiye Tarihi 2, (Yayın Yön. Sina Akşin), Cem Yay. , İstanbul.
- Pamuk, Şevket (1988) Osmanlı-Türkiye İktisat Tarihi 1500-1914, Gerçek Yay. ,İstanbul.
- Sevim, A. ve YAŞAR, Y. (1990) Türkiye Tarihi 1, TTK Yay. , Ankara.
- Togan, Z. Velidi (1970) Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul.
- Werner, Ernst (1986) Büyük Bir Devletin Doğuşu (Osmanlı Feodalizminin Oluşma Süreci), (Çev. Öner, Y. ve Esen, O.), Alan Yay. , İstanbul.
- Wıttek, Paul (1985) Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu, (Çev. Berktay F.), Kaynak Yay. , İstanbul.
- Yerasımos, Stefanos (1980) Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, Gözlem Yay. , İstanbul.
Öz
Bu çalışmada Anadolu’da 13. yüzyıl başında ortaya çıkan ve 20. yüz yıla kadar yaşayan bir kurumun siyasal yaşam içindeki yeri değerlendirmektedir. Sözü edilen kurumun ahilik kurumudur. İlk akla gelecek soru ahiliğin siyasal bir yönü olup olmadığıdır. Bir başka önemli soru da böyle bir kurumun, var olduğu uzun dönemde nasıl değişiklikler geçirdiğidir. Bu çalışmada ahiliğin değerlendirilmesi Anadolu’da yaşanmış olan toplumsal ve kurumsal dönüşümlere paralel olarak ele alınmıştır. Ayrıca sonuçta bugünün siyasal kavramlarıyla da bir değerlendirmeye yer verilmiş ve şu sonuca ulaşılmıştır: Osmanlı Devleti'nin kuruluşu döneminde siyasal bir unsur olan Ahi örgütlenmesinin İmparatorluk döneminde tamamen bir meslek örgütü haline geldiğini düşünürsek padişahlıkla ilişkisini baskı grubu siyasal iktidar ilişkisine benzetebiliriz. Oluşturdukları loncalar aracılığıyla kendilerini koruyan ve devletle ilişkilerini düzenli hale getiren Ahilerin devletle karşılıklı bir etkileşim içinde olduklarını belirtmeliyiz. Cumhuriyet Dönemi başında Ahi Zaviyelerinin de bütün Tekke, Türbe ve Zaviyeleri kapatan bir kanunla kapatıldığını ve yasaklandığını biliyoruz. Onun için Cumhuriyet Dönemi boyunca Anadolu köylerinde "yaran odası" olarak adlandırılan köy odalarında geleneksel olarak Ahilik ilkelerinin canlı tutulduğunu görüyorsak da, Ahilik, örgütlü bir güç olmaktan çıkmış folklorik bir kalıntı haline gelmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anadol, Cemal (1991) Türk İslam Medeniyetinde Ahilik Kültürü ve Fütvvetnameler, Kültür Bakanlığı Yay. , Ankara.
- Ateş, Toktamış (1982) Osmanlı Toplumunun Siyasal Yapısı (Kuruluş Dönemi), Say Kitap Pazarlama, İstanbul.
- Çağatay, Neşet (1989) Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, TTK Basımevi, Ankara.
- Divitçioğlu, Sencer (1981) Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu, Ar Yay. , Kırklareli.
- Erdost, Muzaffer İlhan (1984) Osmanlı İmparatorluğunda Mülkiyet İlişkileri, Onur Yay., Ankara.
- Güllülü, Sabahattin (1992) Sosyoloji Açısından Ahi Birlikleri, Ötüken Yay. , İstanbul.
- Gülvahaboğlu, Adil (1991) Ahi Evran Veli ve Ahilik, Memleket Yay. , Ankara.
- Hassan, Ümit (1987) "Düşünce ve Bilim Tarihi" Osmanlı Devletine Kadar Türkler, Türkiye Tarihi 1, (Yayın Yön. Sina Akşin), Cem Yay. , İstanbul.
- Kunt, Metin (1988) "Siyasal Tarih", Osmanlı Devleti 1300-1600, Türkiye Tarihi 2, (Yayın Yön. Sina Akşin), Cem Yay. , İstanbul.
- Pamuk, Şevket (1988) Osmanlı-Türkiye İktisat Tarihi 1500-1914, Gerçek Yay. ,İstanbul.
- Sevim, A. ve YAŞAR, Y. (1990) Türkiye Tarihi 1, TTK Yay. , Ankara.
- Togan, Z. Velidi (1970) Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul.
- Werner, Ernst (1986) Büyük Bir Devletin Doğuşu (Osmanlı Feodalizminin Oluşma Süreci), (Çev. Öner, Y. ve Esen, O.), Alan Yay. , İstanbul.
- Wıttek, Paul (1985) Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu, (Çev. Berktay F.), Kaynak Yay. , İstanbul.
- Yerasımos, Stefanos (1980) Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, Gözlem Yay. , İstanbul.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Kasım 2008 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Ekim 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2008 Cilt: 16 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
Cited By
E-posta: sbedergi@ibu.edu.tr