ABONELİK SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN PARA ALACAKLARININ TAKİBİNDE AVUKATLA TEMSİL ZORUNLULUĞU

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 381 - 414, 02.10.2025

İsmet Mazlum

Öz

Abonelik sözleşmeleri, tüketicilerin belirli mal veya hizmetleri sürekli ya da düzenli aralıklarla temin ettiği sözleşmelerdir ve bu sözleşmelerden kaynaklanan para alacaklarının tahsili, özel bir takip usulü gerektirir. 7155 sayılı Kanun ile getirilen Merkezi Takip Sistemi (MTS), bu tür alacakların elektronik ortamda, daha hızlı ve etkin şekilde tahsil edilmesini sağlamayı amaçlamıştır. Ancak bu sistem, sadece avukat aracılığıyla kullanılabilmekte ve böylece avukatla temsil, bu takip yöntemi bakımından fiili bir zorunluluk halini almaktadır. Çalışmada, abonelik alacaklarının takibinde avukatla temsilin hukuki dayanakları, uygulamadaki sonuçları ve olası eşitsizlik etkileri ele alınmakta; özellikle küçük ölçekli alacaklıların sisteme erişimindeki zorluklara dikkat çekilmektedir. Ayrıca Türk hukukundaki temsil zorunluluğu, Alman ve İsviçre hukuk sistemleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, sistemin hukuki güvenlik ve etkinlik hedefi doğrultusunda yapılandırıldığı, ancak hak arama özgürlüğü ve eşitlik ilkeleri gözetilerek bazı dengeleyici düzenlemelere ihtiyaç duyulduğu ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Abonelik Sözleşmesi , Merkezi Takip Sistemi (MTS) , Avukatla Temsil Zorunluluğu , İcra Takibi , Hak Arama Özgürlüğü

THE OBLIGATION OF LEGAL REPRESENTATION BY AN ATTORNEY IN THE ENFORCEMENT OF MONETARY CLAIMS ARISING FROM SUBSCRIPTION CONTRACTS

Öz

Subscription contracts allow consumers to obtain certain goods or services on a continuous or periodic basis, and the collection of receivables arising from such contracts requires a specific enforcement procedure. The Central Enforcement System (MTS), introduced by Law No. 7155, aims to facilitate faster and more efficient collection of these receivables through electronic means. However, the use of this system is restricted to applications made through attorneys, effectively making legal representation a mandatory condition for initiating proceedings under this method. This study examines the legal basis, practical implications, and potential inequities of the attorney representation requirement in the enforcement of subscription-based receivables. Particular attention is paid to the challenges faced by small-scale creditors in accessing the system. The study also provides a comparative analysis of the legal frameworks in Turkey, Germany, and Switzerland regarding the obligation of legal representation. Ultimately, while the system is structured to ensure legal security and procedural efficiency, the paper argues that it must also consider the principles of access to justice and equality before the law. Therefore, additional regulatory measures are needed to address practical disparities and ensure fair and inclusive implementation.

Anahtar Kelimeler

Subscription Contract , Central Enforcement System (MTS) , Mandatory Legal Representation , Debt Collection Proceedings , Access to Justice

Kaynakça

• Açıkgöz, Osman, Tüketicinin Korunması Çerçevesinde Mobil Haberleşme Abonelik Sözleşmesinde Genel İşlem Koşulları, 1. B., İstanbul 2013.
• Açıkgöz, Osman, “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un Haksız Şartlarla İlgili Getirdiği Yenilikler” Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın’a Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2015, C. 21, S. 2, s. 805-838.
• Akbal, Mehmet, “Medeni Yargılama Hukukunda Adli Yardım”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2011, S. 93, s. 147-173.
• Akkan, Mine, Medeni Usul Hukukunda Avukatla Temsil Zorunluluğu, 1. B., Ankara 2010.
• Aksu, Raziye, “Avukatlık Sözleşmesinin Unsurları ve Hukuki Niteliği”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2016, S. 27, s. 861-890.
• Altaş, Hüseyin, “Telekomünikasyon Alanındaki Abonelik Sözleşmeleri”. Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Ankara 2009, s. 157-167.
• Arslan, Ramazan/Ejder Yılmaz/Sema Taşpınar Ayvaz/Emel Hanağası, İcra ve İflas Hukuku, 10. B., Ankara 2024.
• Aslan, Ali Çetin, “Avukatlık Tekeline Genel Bir Bakış”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2014, C. 16, Özel Sayı, s. 1669-1711.
• Aşık, İbrahim/Yakup Oruç/Ozan Tok/Ömer Faruk Saçar, İcra ve İflas Hukuku, 2. B., Ankara 2023.
• Atalı, Murat/İbrahim Ermenek/Ersin Erdoğan. Medeni Usul Hukuku, 5. B., Ankara 2022.
• Atalı, Murat/İbrahim Ermenek/Ersin Erdoğan, İcra ve İflas Hukuku, 4. B., Ankara 2021.
• Ateş, Derya/Süleyman Çetin, Avukatlık ve Noterlik Hukuku, 6. B., Ankara 2024.
• Bahadır, Zeynep, “Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C. 23, S. 3, s. 129-159.
• Bal, Yakup, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Abonelik Sözleşmeleri, 1. B., Ankara 2020.
• Budak, Ali Cem/Varol Karaaslan, Medeni Usul Hukuku, 2. B., Ankara 2018.
• Budak, Ali Cem/Duygu Diker Koçak/Eylem Apaydın/Varol Karaaslan/Fatih Aydemir, Avukatlık ve Noterlik Hukuku, 3.B., İstanbul 2023.
• Dinç, Güney, “Avrupa insan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Silahların Eşitliği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2005, S. 57, s. 283-306.
• Edis, Enes, Tüketicinin Korunması Hukukunda Taahhütlü Abonelik Sözleşmesi, 1.B., Ankara 2023.
• Erdoğan, Kemal “Taahhütlü Abonelik Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Sonuçları”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, C. 26, S. 3, s. 271-330.
• Erdoğan, Mehmet Şirin, “Avukatlıkta Tekel Hakkı”, Ankara Barosu Hukuk Kurultayı 2004, Avukatlık Mesleği ve Savunma Hakkı III, Ankara 2004, s.138-155
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 29. B., Ankara 2024.
• Erzeybek, Hakan, “Hukuk Yargılamasında Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin Adli Yardımdan Yararlanması Meselesi”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2024, C. 7, S. 3, s. 697-719.
• Gören Ülkü, Nazlı, “Medeni Yargılama Hukukunda Avukatla Temsil Zorunluluğu”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2010, C. 16, S. 3-4, s. 309-325
• Güner, Semih, Avukatlık Hukuku, 6. B., Ankara 2015.
• Hanağası, Emel, Medeni Yargılama Hukukunda Silahların Eşitliği İlkesi, Ankara 2016.
• İçen, Adem, 7155 Sayılı Kanun'a Göre Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Haciz Yoluyla İlamsız Takip Usulü, 1. B., İstanbul 2023.
• İyimaya, Ahmet, “Avukatlıkta Tekel Hakkı”. Ankara Barosu Hukuk Kurultayı 2004, Avukatlık Mesleği ve Savunma Hakkı III, Ankara 2004, s.157-170.
• Kama, Musa, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Abonelik Sözleşmeleri, 1.B., İstanbul 2020.
• Karakaş, Seren, Tüketici Hukukunda Taahhütlü Abonelik Sözleşmeleri, 1. B., Ankara 2021.
• Kavasoğlu, Abdurrahman, “Medeni Usul Hukukunda avukatla Dava Takip Zorunluluğu”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 2008, S.26, s. 17-25.
• Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 28. B., Ankara 2024.
• Kılınç, Ayşe, Medeni Usul Hukukunda Adli Yardım, 1. B., Ankara 2013.
• Koca, Güneş, (Tüketicinin Korunması Açısından) Abonelik Sözleşmeleri Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2004.
• Köse, Yasin, “Abonelik Sözleşmeleri”, Adalet Dergisi, Y. 2011, S. 41, s. 149-163.
• Leuenberger, Christoph/Beatrice Uffer-Tobler, Schweizerisches Zivilprozessrecht, Bern 2010.
• Lüke, Wolfgang, Zivilprozessrechtr, Erkenntnisverfahren, Zwangsvollstreckung und Europaisches Zivilverfahrensrecht, 10. B., München 2011.
• Musielak, Hans Joachim/Wolfgang Voit, Grundkurs ZPO Erkenntnis- und Zwangsvollstreckungsverfahren, 15. B., München 2020.
• Oğuzman, Kemal/ Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. B., İstanbul 2024.
• Ozanemre Yayla, Tolunay, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. B., İstanbul 2023.
• Özçelik, Volkan, “Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun’a Göre İcra Takibi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2019, C. 7, S. 14, s. 375-395.
• Özekes, Muhammet, “Abonelik Sözleşmelerinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Yeni Takip Yolu 7155 sayılı Kanun’un Düzenlemesi”, İzmir Barosu Dergisi, Y. 2018, C. 83, S. 3, s. 225-256.
• Özkan, Ahmet Fatih, “Anonim Şirketlerin Sözleşmeli Avukat Bulundurma Zorunluluğu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 2018, C. 9, S. 33, s. 415-461.
• Paulus, Christoph, Erkenntnisverfahren, Zwangsvollstreckung und Europaisches Zivilprozessrecht, 5. B., Berlin 2013.
• Pekcanıtez, Hakan/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes, Medeni Usul Hukuku, 12. B., İstanbul 2024.
• Pekcanıtez, Hakan/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes/Meral Sungurtekin Özkan, İcra ve İflas Hukuku, 11. B., İstanbul 2024.
• Rosenberg, Leo/Karl Heinz Schwab/Peter Gottwald, Zivilprozessrecht, 17. B., München 2010.
• Spühler, Karl/Anette Dolge/Myriam Gehri, Schweizerisches Zivilprozessrecht und Grundzüge des internationalen Zivilprozessrecht, 9. B., Bern 2010.
• Sungurtekin Özkan, Meral, Avukatlık Hukuku, İzmir 2006.
• Şengül, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 1.B., İstanbul 2025.
• Taner, Fahri Gökçen, Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, 2. B., Ankara 2021.
• Topak, Süleyman, “Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartların Bağlayıcı Olmamasının Sonuçları”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y. 2016, S. 122, s. 281-313.
• Yılmaz, Ejder, “Bir Meslek Olarak Dünden Yarına Doğru Avukatlık”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 1995, C. 44, S. 1-4, s. 193-208.
• Zeiss, Walter/Klaus Schreiber, Zivilprozessrecht, 12. B., Tübingen 2014.