TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE BELIEFS INVENTORY IN ADULTS: A METHODOLOGICAL STUDY

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 17 - 29, 30.04.2024

Edanur Çak Üçler , Şeyma Zehra Altunkürek

https://doi.org/10.53445/batd.1423969

Öz

Aims: This study was conducted to establish the Turkish validity and reliability of the Complementary and Alternative Medicine Beliefs Inventory (CAMBI) used to measure adults' beliefs about complementary and alternative medicine practices.
Methods: The study was designed as a methodological study. The population of the study consisted of individuals receiving services from a family health center in Ankara. The sample consisted of 354 individuals who agreed to participate in the study and met the inclusion criteria. Descriptive statistics (number, percentage, mean, standard deviation, minimum, and maximum) of the data obtained in the study were calculated. Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were conducted to test validity. The reliability of the scale was assessed through item-total correlation, item analysis, Cronbach α, and test-retest correlation.
Results: The results of the Exploratory Factor Analysis revealed that there is only one factor with an eigenvalue above 1, explaining 73.11% of the total variance. Additionally, fit indices obtained from the results of the Confirmatory Factor Analysis yielded a χ2/df fit index of 3.214, a Root Mean Square Error of Approximation (RMSEA) of 0.079, a Comparative Fit Index (CFI) of 0.901, and an Adjusted Goodness-of-Fit Index (AGFI) of 0.854. The Cronbach’s α value of the scale in our study was 0.97.
Conclusion: The adapted Turkish version of the 16-item scale has been determined to be a measurement tool that adheres to validity and reliability criteria. It serves as an assessment instrument usable by healthcare professionals to evaluate adult individuals' beliefs regarding complementary and alternative medicine (CAM) methods.

Anahtar Kelimeler

Alternative Medicine, Complementary Medicine, Belief, Reliability, Validity

YETİŞKİNLERDE GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP İNANÇLARI ÖLÇEĞİ: METODOLOJİK BİR ÇALIŞMA

Öz

Amaç: Bu çalışma yetişkinlerin tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamalarına yönelik inançlarını ölçmek için kullanılan Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp İnançları Ölçeğinin (TATİÖ) Türkçe geçerlik ve güvenirliğini sağlamak amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma metodolojik bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Çalışmanın evrenini Ankara ilinde bulunan bir aile sağlığı merkezine kayıtlı yetişkin bireyler oluşturmuştur. Örneklemini ise çalışmaya katılmayı kabul eden ve çalışma kriterlerini sağlayan 354 birey oluşturmaktadır. Çalışmada elde edilen verilerin tanımlayıcı istatistikleri (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum) hesaplanmıştır. Geçerlik için açıklayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliği ise madde-toplam korelasyonu, madde analizi, Cronbach α ve Test-tekrar test korelasyonu ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Bu çalışmada, TATİÖ’ nün açıklayıcı faktör analizi sonucuna göre özdeğeri 1'in üzerinde olan ve toplam varyansın %73,11'ini açıklayan tek faktör olduğu bulunmuştur. Ayrıca doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarından elde edilen uyum indekslerinden χ2 /df Uyum indeksi 3.214, Yaklaşık Hataların Ortalama Karekökü 0.079, İyilik Uyum İndeksi 0.901 ve Düzeltilmiş Uyum İyiliği İndeksi 0.854 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin çalışmamızdaki Cronbach α değeri de 0,97'dir.
Sonuç: Ölçeğin 16 maddelik Türkçeye uyarlanan versiyonunun geçerlik ve güvenirlik kriterlerine uygun bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Yetişkin bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tıp (TAT) yöntemlerine karşı olan inançları değerlendirirken hemşireler tarafından kullanılabilecek bir ölçüm aracıdır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Tıp, Tamamlayıcı Tıp, İnanç, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Adeniyi, O., Washington, L., Glenn, C. J., Franklin, S. G., Scott, A., Aung, M., ... & Jolly, P. E. (2021). The use of complementary and alternative medicine among hypertensive and type 2 diabetic patients in Western Jamaica: A mixed methods study. PloS One, 16(2), e0245163.
• Aktaş, B. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumları. Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 3(2), 55-59.
• Biçer, İ., & Balçık, P. Y. (2019). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp: Türkiye ve seçilen ülkelerinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(1), 245-257.
• Bilge, A., Uğuryol, M., Dülgerler, Ş., & Yıldız, M. (2018). Tamamlayıcı tedavileri kullanmaya yönelik tutum ölçeği’nin geliştirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(2), 55-63.
• Bishop, F. L., Yardley, L., & Lewith, G. (2005). Developing a measure of treatment beliefs: the complementary and alternative medicine beliefs inventory. Complementary Therapies in Medicine, 13(2), 144-149.
• Bishop, F. L., Yardley, L., & Lewith, G. T. (2007). A systematic review of beliefs involved in the use of complementary and alternative medicine. Journal of Health Psychology, 12(6), 851-867.
• Bolarinwa, O. A. (2015). Principles and methods of validity and reliability testing of questionnaires used in social and health science researches. Nigerian postgraduate medical journal, 22(4), 195-201.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
• Cortina, J. M. (1993). What is coefficient alpha? An examination of theory and application. Journal of Applied Psychology, 78, 98–104.
• Çakmak, S., & Nural, N. (2017). Kronik hastalıklarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulamaları. Turkiye Klinikleri J Intern Med Nurs-Special Topics, 3(2), 57-64.
• Cevik, C., & Tari Selcuk, K. (2019). Prevalence and correlates of the use of complementary and alternative medicine in adults living in a rural area. Holistic Nursing Practice, 33(1), 36-44.
• Demirağ, S. (2019). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları dünden bugüne, nereden nereye? Ankara, Hipokrat Yayınevi.
• Eardley, S., Bishop, F. L., Cardini, F., Santos-Rey, K., Jong, M. C., Ursoniu, S., ... & Jupaneant, O. (2012). CAM use in Europe–The patients’ perspective. Part II: A pilot feasibility study of a questionnaire to determine EU wide CAM use. The Roadmap for European CAM Research, 4(241951), 112.
• Erci, B. (2007). Attitudes towards holistic complementary and alternative medicine: a sample of healthy people in Turkey, Complementary and alternative medicines. Journal of Clinical Nursing, 16, 761–768.
• Erdoğan, S., Nahcivan, N., & Esin, M. N. (Eds.). (2017). Hemşirelikte araştırma: süreç, uygulama ve kritik. Nobel Tıp Kitabevi.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
• Gedük, E. A. (2018). Hemşirelik mesleğinin gelişen rolleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(2), 253-258.
• Green, S. B., Lissitz, R. W., & Mulaik, S. A. (1977). Limitations of coefficient alpha as an index of test unidimensionality. Educational and Psychological Measurement, 37, 827–838.
• Hair, J. F. Jr., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (2010). Multivariate data analysis, (7th Ed). Pearson Prentice Hall.
• Hyland ME, Lewith GT & Westoby C. (2003). Developing a measure of attitudes: the holistic complementary and alternative medicine questionnaire. Complementary Therapies in Medicine, 11, 33–38.
• International Test Commission (ITC). (2018). Guidelines for translating and adapting tests. International Journal of Testing, 18(2), 101–134.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Chicago: SSI Scientific Software International Inc.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39, 31-36. doi: 10.1007/BF02291575.Karahancı, O. N., Öztoprak, Ü. Y., Ersoy, M., Ünsal, Ç. Z., Hayırlıdağ, M., & Büken, N. Ö. (2015). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliği ile yönetmelik taslağı’nın karşılaştırılması. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2(2), 117-26.
• Karakoç, F. Y. & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.
• Karaman, H., Atar, B. & Çobanoğlu Aktan, D. (2017). Açımlayıcı faktör analizinde kullanılan faktör çıkartma yöntemlerinin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 1173-1193.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge. London, 1st Publishing. Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2nd ed.). New York: Guilford Press.
• Kökten, G. (2017). Bir Üniversite Hastanesinde Polikliniğe Başvuran Cildiye Hastalarında Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemlerinin Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Köse, E., Ekerbiçer, H. Ç., & Erkorkmaz, Ü. (2018). Complementary, alternative and conventional medicine attitude scale: Turkish validity reliability study. Sakarya Tıp Dergisi, 8(4), 726-736.
• Lewith, G. T., Hyland, M. E., & Shaw, S. (2002). Do attitudes toward and beliefs about complementary medicine affect treatment outcomes? American Journal of Public Health, 92(10), 1604-1606.
• McFadden, K. L., Hernández, T. D., & Ito, T. A. (2010). Attitudes toward complementary and alternative medicine influence its use. Explore, 6(6), 380-388.
• Miller, M. (1995). Coefficient alpha: A basic introduction from the perspectives of classical test theory and structural equation modeling. Structural Equation Modeling, 2, 255–273.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric testing. New York: McGraw-Hill.
• Olgun, N. (2019). Multidisipliner ekip içinde hemşirenin rolü / The role of a nurse in a multidisciplinary team. Maltepe Üniversitesi Uluslararası Öğrenci Kongresi. s. 16- 19. https://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/3486.
• Öner N. (2009). Türkiye’de kullanılan psikolojik testler. 2nd ed. İstanbul: Boğaziçi Matbaası; p. 520–5. Akt.
• Öztürk, R., Şatır, D. G., & Sevil, Ü. (2016). Jinekolojik kanserli hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım durumları ve tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Medical Journal, 22(3), 141-147.
• Polit, D. F., Beck, C. T., & Owen, S. V. (2007). Is the CVI an acceptable indicator of content validity? Appraisal and recommendations. Research in nursing & health, 30(4), 459-467.
• Sağkal, T., Demiral, S., Odabaş, H., & Altunok, E. (2013). Kırsal kesimde yaşayan yaşlı bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 27(1), 19-26.
• Schneider, C. D., Meek, P. M., & Bell, I. R. (2003). Development and validation of IMAQ: integrative medicine attitude questionnaire. BMC Medical Education, 3, 1-7.
• Souza, A. C. D., Alexandre, N. M. C. & Guirardello, E. D. B. (2017). Psychometric properties in instruments evaluation of reliability and validity. Epidemiologia e Serviços de Saúde, 26(3), 649-659. https://doi.org/10.5123/S1679-49742017000300022
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Pearson/Allyn & Bacon. Tabac
• Taylan, S., Alan, S., & Kadıoğlu, S. (2012). Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 14(3).
• Ünal, M., & Dağdeviren, H. N. (2019). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri. Eurasian Journal of Family Medicine, 8(1), 1-9.
• Vaske, J. J., Beaman, J., & Sponarski, C. C. (2017). Rethinking internal consistency in Cronbach's alpha. Leisure sciences, 39(2), 163-173.
• Yavaş Çelik, M., & Ciğdem, Z. (2020). Kırılgan bebek algısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 11(3), 188-194.
• World Health Organization Global Report on Traditional and Complementary Medicine 2019. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/312342/9789241515436-eng.pdf?sequence=1 Erişim Tarihi: 26.02.2024.