Comparison in Terms of Method of Sales Contract Sections of El-Hâvi'l-Kebîr and Nihâyetu'l-Matleb

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 65 - 84, 30.06.2020

Arş. Gör. Fethullah Atsız

Öz

The aim of this study is to find out the characteristic features of two works in terms of content and method. These two works are Nihayetu’l-matleb by Imâmu’l-harameyn el-Cüveynî and el-Hâvî’l-kebîr by Ebû’l-Hasen el-Mâverdî that made their mark on Shafi’i Islamic Law issues.
Among the early Islamic Law interpreters of Shafi’i sect, Cüveynî and Mâverdî’s effect on Shafi’i sect both in terms of their scholarly personalities and their works is an indisputable reality. They have a very important position in the sect in terms of their distinctive style, the methods they use during jurisprudence and obeying the general acceptances of the sect or not.
This study deals with the scholarly personalities of Mâverdî and Cüveynî and the comparison of related chapters in terms of content and method. By means of this study, both Mâverdî and Cüveynî’s scholarly personalities, their points of view and their position in the sect have been found out.

Anahtar Kelimeler

Ebû’l-Hasen el-Mâverdî, Imâmu’l-Harameyn el-Cüveynî, el-Hâvî’l-kebîr, Nihayetu’l-matleb, Contract of Sale

El-HÂVİ’L-KEBÎR İLE NİHÂYETU’L-MATLEB ADLI ESERLERİN SATIM AKDİ BÖLÜMLERİNİN METOT AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

Bu çalışmayla, Şâfiî furû fıkhın gelişimine damgasını vuran Ebû’l-Hasen el-Mâverdî’nin el-Hâvi’l-kebîr’i ile İmâmu’l-Harameyn el-Cüveynî’nin Nihâyetu’l-matleb adlı eserlerinin, metot açısından karakteristik özellikleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Şâfiî mezhebinin erken dönem müçtehitlerinden olan Mâverdî ve Cüveynî, gerek ilmi kişilikleri bakımından olsun gerekse eserleri açısından olsun, Şâfiî mezhebindeki tesirleri tartışılmaz bir gerçektir. Kendilerine has üslupları, içtihat ederken takip ettikleri metotlar ve mezhebin genel kabullerine riayet etmeleri açısından mezhep içinde fevkalade önemli bir konuma sahiptirler.
Bu çalışma, Mâverdî ve Cüveynî’nin ilmi kişiliklerini, ilgili bölümlerin metot açısından karşılaştırmasını ele almaktadır. Bu çalışma sayesinde, hem Mâverdî’nin hem de Cüveynî’nin fıkhi kişilikleri, bakış açıları ve mezhep içi konumları ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ebû’l-Hasen el-Mâverdî, İmâmu’l-Harameyn el-Cüveynî, el-Hâvî’l-kebîr, Nihayetu’l-matleb, Satım Akdi

Kaynakça

• AYNÎ, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmud b. Ahmed b. Musa, El-Binâye fî Şerhi’l-Hidâye, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut 2000.
• CÜVEYNÎ, Ebû’l-Meâlî Rüknüddîn Abulmelik b. Abdillah b. Yusuf Nihâyetu’l-Matleb fî Dirâyeti’l-Mezheb, Daru’l-Minhac, Cidde 2007.
• DÎB, Abdülazîm, “İmâmu’l-Harameyn el-Cüveynî”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları c.8, Ankara 1993.
• Fıkhü İmâmi’l-Haremeyn, Dâru’l-vefâ, Kahire 1988.
• Mukaddimetu’n-Nihâyetu’l-Matleb, Daru’l-Minhac, Cidde 2007.
• ERDOĞAN, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayınevi, İstanbul 2013.
• ERTURHAN, Sabri, “Mâverdî ve el-Hâvi’l-Kebîr Adlı Eseri”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi sayı 3, Sivas 1999.
• SERAHSÎ, Ebû Sehl Ahmed Mebsut, Dâru’l-Ma’rife c.13, Beyrut 1993.
• ŞÂFİÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İdris b. Abbâs b. Osman, el-Ümm, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1990.
• MÂVERDÎ, Ebu’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Hubeyb el-Basrî, el-Hâvî’l-Kebîr, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiye, Beyrut 1994.
• MÜSLİM, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccac, el-Câmiu’s-sahîh, Dâru ihyâi türâsi’l-arabî, Beyrut ty.
• MÜZENÎ, İsmâil b. Yahya b. İsmâil el-Mısrî, Muhtasaru’l-Müzenî fî furû’i’ş-şâfiî, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiye, Beyrut 1998.
• MUAVVAZ, Muhammed-ABDÜLMEVCUT, Adil Mukaddimetu’l-Hâvî’l-kebîr, Dâru’l-kütübü’l-ilmiyye, Beyrut 1994.
• NEVEVÎ, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahya b. Şeref, el-Mecmû’ Şerhi’l-Mühezzeb, Dâru’l- Fikr, yy., ty.
• SERAHSÎ, Ebû Sehl Ahmed Mebsut, Dâru’l-Ma’rife c.13, Beyrut 1993.
• ŞİRBÎNÎ, Muhammed b. Muhammed el-Hatîb, Muğnî’l-Muhtac ilâ Ma’rifeti Meânî Elfâzi’l-Minhâc, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiye, Beyrut 2000.
• ŞİRBİNÎ, Muhammed b. Ahmed, Muğni’l-Muhtâc, Çev. Soner Duman, Miraç Yayınları, İstanbul 2010.
• ÖZDEMİR, Muhittin, Şafiî Fürû’ Fıkıh Literatüründe Mezhep Görüşleriyle İlgili Kavramların Gelişimi,(Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2010).
• ÖZEL Ahmet, “Buveytî”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, c.6, Ankara 1992.
• ÖZEN, Şükrü “Müzeni”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları c.32, Ankara.
• ZEYLAÎ, Osman b. Ali, Tebyinu’l-Hakâik Şerhu Kenzi’d-Dekâik ve Hâşiyetü’ş-Şelebî, Matbeatu’l-Kübrâ el-Emîriyye, Kâhire ty.