Yaygın Halk İnanışları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 542 - 585, 14.12.2021

Ethem Karaçoban

Öz

İlim erbabının, hitap ettiği insanların dini inanç ve yaşantılarını olabildiğince doğru olarak bilmesi önemlidir. Şüphesiz bunun yollarından biri de insanları bizzat kendi yaşantı ve ifadeleri yoluyla tanımaktır. Makale, bu amaçlarla çalışılan doktora tezinden üretilmiştir. Çalışmanın tamamında, dini hayatın farklı boyutları incelenmiş olmasına rağmen makalede ele alındığı şekliyle, dinî bilgi, ibadet ve davranış boyutlarını kapsayan sorularla dinî hayatın mezkûr boyutları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın uygulamalı araştırma kısmında anket (survey) metodu, temel kavramlar kısmında ise dokümantasyon metodu tercih edilmiş¬tir. Anket sonucunda elde edilen veriler tablolar halinde gösterilmiş, yüzde, frekans ve gerekli olduğu yerlerde ki-kare değerleri doğrultusunda değerlendirilmelerde bulunulmuştur. Araş¬tırmada dini konuların insanların gündemindeki yerini koruduğu ve halkın temel dini esaslara olan inancının yüksek olduğu görülmüştür. Bilgi boyutu incelemesinde ise halkın dinî bilgile¬rinde önemli yanlışlıklar olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, İnanç, Din, İbadet, Dua, Dinî Bilgi. Dinî Tecrübe

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned. 6 Cilt, İstanbul, 1992.
• Alper, Hülya. İmanın Psikolojik Yapısı. İstanbul: Rağbet, 2002.
• Altunışık, Remzi ve dğr. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi, 2002.
• Arlı, Mine – Nazik, M.Hamil. Bilimsel Araştırmaya Giriş. Ankara: Gazi Kitabevi, 2001.
• Aslantürk, Zeki. Araştırma Metod ve Teknikleri. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2001.
• Atay, Hüseyin. “Niçin Kur’an’a Gidip Kur’an’dan Başlıyoruz?”. Kitap Dergisi 75 (Şubat, 1996), 19-24.
• Attas, S. Nakip. Modern Çağ ve İslâmî Düşünüşün Problemler. çev. Mahmut Erol Kılıç. İstanbul: İnsan Yayınları, 1989.
• Ay, Mahmut. "Kelâm’da Akıl İman İlişkisi: Temel Teolojik Yaklaşımlar", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52/1 (2011), 49-68.
• Bahtiyar, Asiye - Can, Bilge. “Fen Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ile Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi”, Buca Eğitim Fakültesi dergisi 42 (2016), 47-58.
• Bilen, Mehmet. “Cami İmamlarının Hadis Bilgilerinin Mahiyeti Üzerine Tecrübî Bir Araştırma”, İslâmiyât 4/1 (2001), 73-88.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. 8 Cilt, İstanbul, 1413/1992.
• Çekin, Abdulkadir. "Mesleki Yeterlilik ve Beklenti Yönüyle Din Görevlisi Cemaat İlişkisi", Diyanet İlmi Dergi 47/1 (Mart 2011), 89-108.
• https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php?ID=12738
• Fazlur Rahman. İslâm ve Çağdaşlık. çev. Alparslan Açıkgenç - M. Hayri Kırbaşoğlu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1998.
• Günay, Ünver. Erzurum ve Çevre Köylerinde Dinî Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı, 1999.
• Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 6. Baskı, 1990.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1998.
• Hançerlioğlu, Orhan. “Boş İnanç”. Felsefe Ansiklopedisi. 1/191-192. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1977.
• Hançerlioğlu, Orhan. “Şüphecilik”. Felsefe Ansiklopedisi. 6/203. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1977.
• Hayta, Akif. “İbadetler ve Ruh Sağlığı”. Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi. Ed. Hayati Hökelekli ve dğr. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l - Arab. 15 Cilt. Beyrut, ts.
• Köktaş, M. Emin. Türkiye’de Dinî Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
• Magee, Bryan. Yeni Düşün Adamları. haz. Mete Tunçay. çev. İlkay Sunar - Hüldan Gürsel. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları, 1985.
• Mardin, Şerif. Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları, 4. Baskı, 1990.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Mahmûd. Kitâbü’t-Tevḥîd. nşr. Fethullah Huleyf. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1979.
• Meriç, Cemil. Sosyoloji Notları ve Konferansları. İstanbul: İletişim Yayınları, 1997.
• Müslim, Ebü’l Hüseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmiu’s-sahîh. 3 Cilt. İstanbul, 1992.
• Orhunbilge, Neyran. Örnekleme Yöntemleri ve Hipotez Testleri. İstanbul: 1997.
• Özafşar, Mehmet Emin. “Türkiyede Dinî Hayat Araştırması Üzerine Mehmet Emin Özafşar ile Söyleşi”, (Faruk Görgülü) Diyanet Aylık Dergi. 253 (Eylül 2014), 23.
• Özcan, Hanefi. Epistemolojik Açıdan İman. İstanbul: İFAV, 1992.
• Parladır, Selahattin. “İslâm’da Duâ”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (İstanbul: TDV Yayınları,1994), 9/ 530-535.
• Pazarlı, Osman. Din Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1982.
• Schiller, Herbert. Zihin Yönlendirenler. çev. Cevdet Cerit. İstanbul: Pınar Yayınları, 1993.
• Sencer, Muzaffer - Irmak, Yakut. Toplum Bilimlerinde Yöntem. İstanbul: 2. Baskı, 1984.
• Şeriati, Ali. Öze Dönüş. çev. Kerim Güney. İstanbul: Yedi Gece Kitapları, 1991.
• Yeşilyurt, Temel. “Seküler Dünyada İman Toplulukları”, İslâmiyât. 4/3 (2001), 119-132.
• Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 2000.
• Yozgat, Fazıl. Bilimsel Araştırma Metodları. Ankara: Yargı Yayınevi, 2001.