Kur’ân’ın Bilimsel İ’câzı

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 19 - 27, 04.07.2022

Serkan Göktaş

Öz

İlk dönemden beri Kur’ân üzerine aştırma yapan âlimler, mucize bir kitap olmasından hareketle Kur’ân’ın birçok i’câz özelliğine sahip olduğunu ortaya koymuşlardır. Âlimler, Kur’ân’ın lafız ve anlam açısından insanların benzerini getirmeye güç yetiremeyeceği bir kitap olduğunu, bu özelliğiyle de muarızlarına meydan okuduğunu ifade etmişlerdir. Bu yüzden i’câz, tehaddi ile ilişkilendirilmiştir. Kur’ân-ı Kerim’in pek çok i’câz özelliği bulunmaktadır. Bu i’câz özelliklerinden birisi olan bilimsel i’câz, bilime dair ayetlerin tehaddi bağlamında değerlendirilmesi olarak tanımlanabilir. Kur’ân’daki ilmi gerçeklerin bilimsel açıdan yorumlanması anlamında kullanılan bilimsel tefsirin, bilimsel i’câzla bağlantılı olduğu da belirtilmiştir. Bu çalışmada bilimsel i’câzın ne olduğu ve bilimsel tefsirle nasıl bir ilişki içerisinde olduğu araştırılmış ve konuya dair yaklaşımlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızdaki amacın Kur’ân’ın bilimsel i’câzı hakkındaki görüşleri ortaya koyarak bilimsel i’câz taraftarlarının ve buna karşı çıkanların gerekçelerini belirlemek olduğu söylenebilir. Çalışmada bilimsel i’câzın tanımı yapılmış, bu görüşü savunanlar ile aksi görüşte olanların argümanlarına yer verilmiş ve birkaç örnekle konu detaylandırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Tefsir, İ'câz, Bilimsel İ'câz, Yaklaşımlar

Kaynakça

• Abduh, Muhammed- Rıza, Reşit. Tefsîru’l-menâr. 12 Cilt. Kahire: Dârü’l-menâr, 1947.
• Akîl Mûsa, Muhammed bin Hasan bin. İ’câzu’l-Kur’ân’il-Kerim Beyne’l-imam es-Suyûtî ve’l-ulemâ. Cidde: Dârü’l-Endulûs el-Hadra, 1417/1997.
• Âlûsî, Ebu’l-Fadl Şihabuddin Seyyid Mahmud. Tefsîru’l-Kur’ân’il-ʿazîm ve sebaʿl-mesâni. 30 Cilt. Beyrut: İhyau’t-turasi’l-ʿarabî, ts.
• Ateş, Abdurrahman. “Geçmişten Günümüze Bilimsel Tefsir Okulu”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2/4 (2002), 117-141.
• Ateş, Süleyman. “Bâtınî ve Bilimsel Tefsir Ne Kadar Mümkün?”. Kur’ân’ı Anlama Yolunda Kuramer Konferansları 2. İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Kuramer Yayınları 23 (Ağustos 2017), 35-59.
• Aydın, Hayati. “Bilimsel tefsir ve İlmi Değeri”. Kuramer Yayınları 25 (Nisan 2019), 93-107.
• Babai, Ali Ekber Babai. “Bilimsel Tefsir Ekolü, Deliller ve Eleştiriler”. Misbah Dergisi 3/9 (Sonbahar 2014), 53-80.
• Bağış, Mehmet. ”Beydâvî’nin Envâru’t-Tenzîl’inde Bilimsel Tefsir”. Şehr-i Nuh Uluslararası Multi Disipliner Çalışmalar Kongresi. ed. Gültekin Gürçay. Şırnak: Şırnak İlahiyat Fakültesi Yayınları (2018), 8-20.
• Cevherî, Tantavî. el-Cevâhir fî tefsîri’l-Kur’ân. 25 Cilt. Kahire: 1350/1931.
• Cürcânî, Ebü’l-Hasan Seyyid Şerif Alî b. Muhammed b. Alî. Kitabu’t-taʿrifât. thk. Muhammed Sıddik el-Minşâvî. Kahire: Dârü’l-fezile, 1406/1988.
• Demir, Şehmus. “Kur’ân’ın Bilimsel Veriler Işığında Yorumlanmasına Eleştirel Bir Yaklaşım”. İlim Yayma Vakfı Kur'an ve Tefsir Akademisi Kur'ân ve Tefsir Akademisi Araştırmaları: 2. İstanbul (Haziran 2010), 401-424.
• Doğan, Mehmet Zeki. Bilimsel Tefsir Açısından Kur’ân’ın İ’câzı. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Ebû Zehre, Muhammed. En Büyük Mu’cize Kur’ân. çev. Muhammet Yılmaz. İstanbul: Okur Akademi Yayınları, 1. Baskı, 2018.
• Ekinci, Kudbettin. “Bilimsel Tefsirin Tefsir Olma Sorunu”. Bilimname Dergisi 37/1 (Nisan 2019), 169-190.
• Erdoğan, İbrahim Halil. Nübüvvetin İspatı Bağlamında Fahreddin er-Râzî’nin İ’câzu’l-Kur’ân Görüşü. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Evsen, Nezahat. Fonetik Açıdan Kur’ân’ın İ’câzı. Şırnak: Şırrnak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Ferâhidî, Halil bin Ahmed. Kitâbu’l-ʿayn. 4 Cilt. thk. Abdulhamid Hindavî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ʿilmiyye, 1423/2002.
• Halefullah, Muhammed- Selam. Muhammed Zağlul. Selasû resâile fi i’câzil’l-Kur’ân. Kahire: Dârü’l-maârif, 3. Baskı, 1119/1707.
• İsfehânî, Rağıb. el- Müfredat fî ġaribi’l-Kur’ân. Beyrut: Dârü’l-maʿrife, ts.
• Kaya, Mehmet. “Bilimsel Tefsir ve Değişim”. Müfekkir Dergisi 3/5 (Haziran 2016), 195-223.
• Kırca, Celal. “Kur’ân ve Tabiî Bilimler”. İslami İlimler Araştırma Vakfı 65 (2000), 183-206.
• Mertoğlu, M. Suat. “Kur’ân’ı Modern Bilimlerin Işığında Okumak: Tantâvî Cevherî Örneği”. Divan Disiplinler Arası Çalışmalar Dergisi 16/30 (Ocak 2011), 91-113.
• Râzî, Fahruddîn. Mefâtihu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dârü’l-fikr, 1402/1981.
• Rafiî, Mustafa Sadık. İ’câzu’l-Kur’ân. Beyrut: Mektebetu’l-ʿasriyye, 2003.
• Polat, Fethi Ahmet. “Dirayet Ağırlıklı Tefsirler”. ed. M. Akif Koç. Tefsir El Kitabı. Ankara: Grafîker Yayınları, 1. Baskı, 2012, 189-226.
• Salmazzem, Mehmet. Kur’ân’ın İ’câzı. Ankara: Araştırma Yayınları, 1. Baskı, 2019.
• Salmazzem, Mehmet. Kur’ân’ın İ’câzına Çağdaş Bir yaklaşım Menar Örneği. Ankara: Araştırma Yayınları, 1. Baskı, 2019.
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Aziz Dağıtım, ts.
• Zehebî, Muhammed Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn. 3 Cilt. Kahire: Mektebetu vehbe, 1396/1976.