THE MİRACLES OF PROPHET (PBUH) IN QURTUBİ'S TAFSİR

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 17 - 33, 30.06.2024

Esat Taş Mehmet Yusuf Haklı

https://doi.org/10.58657/batmanakademi.1413120

Öz

Jesus (pbuh) has been the subject of revelation in many places in the Holy Quran. In addition to being referred to as "Ruhullah", "the Word of Allah", it is emphasized that he is a "servant". Subjects such as this important person giving the good news of the prophet who will come after him, resurrecting the dead, and leaving the earth are discussed in several places in the Holy Quran. In this study, the verses about the miracles of Prophet Jesus (pbuh) in Qurtubî's work named al-Câmiʿ li-Ahkâmi'l-Kur'an, which is one of the most important works written in the field of exegesis, are discussed.. After giving general information about the concept of miracle, Kurtubi's evaluations of the verses on the subject are discussed. The originality of Kurtubi's comments has been discussed; An attempt was made to determine its different aspect. It is possible to say that the author generally follows the line of Ahl al-Sunnah. Although he is affiliated with the Maliki sect, it is seen that he also highly values the opinions of other sect scholars. While interpreting the verses, Qurtubi sometimes contented himself with stating the existing opinions on the subject, and sometimes expressed his preferred opinion by stating the reason. Since Qurtubi's Tafsir is a commentary on provisions, it is seen that it does not go into much detail on matters related to theology. Therefore, while evaluating the verses in this study, other commentaries were also consulted and Qurtubi's position was tried to be determined. At the same time, it was tried to determine the thoughts of Christians and Muslims about Prophet Jesus (pbuh) by comparing the holy books of Christians and the verses in the Holy Quran.

Anahtar Kelimeler

ruhullah, Qurtubi, jesus, Word, Tafsir

KURTUBÎ TEFSİRİ BAĞLAMINDA HZ. İSA’NIN (A.S) MUCİZELERİ

Öz

Hz. İsa (a.s), Kur’ân-ı Kerim’in birçok yerinde vahyin konusu olmuştur. “Ruhullah”, “Allah’ın Kelimesi” olarak anılmasının yanında “kul” olduğuna vurgu yapılmıştır. Bu önemli şahsiyetin kendisinden sonra gelecek olan peygamberi de müjdelemesi, ölüleri diriltmesi, yeryüzünden ayrılışı gibi konular, Kur’ân-ı Kerim’in birkaç yerinde ele alınmaktadır. Bu çalışmada tefsir alanında yazılmış en önemli eserlerden biri olan Kurtubî’nin el-Câmiʿ li-Ahkâmi’l-Kur’ân isimli eserinde Hz. İsa’nın (a.s) mucizeleri ile ilgili var olan âyetler ele alınmıştır. Mucize kavramı hakkında genel bilgilere yer verildikten sonra Kurtubî’nin konu ile ilgili âyetlere yapmış olduğu değerlendirmeler ele alınmıştır. Kurtubî’nin yapmış olduğu yorumların özgünlüğü tartışılmış; onun farklı olan yönü tespit edilmeye çalışılmıştır. Müellifin genel olarak Ehl-i Sünnet çizgisini takip ettiğini söylemek mümkündür. Kendisi Mâlikî mezhebine bağlı olmakla beraber diğer mezhep âlimlerinin görüşlerine de son derece değer verdiği görülmektedir. Kurtubî, âyetleri tefsir ederken bazen konu hakkında var olan görüşleri belirtmekle yetinirken, kimi zaman da tercih ettiği görüşü sebebini de söyleyerek ifade etmiştir. Kurtubî Tefsiri ahkâm tefsiri olduğundan dolayı kelâm ile ilgili konularda fazla ayrıntıya girmediği görülmektedir. Bundan dolayı bu çalışmada âyetlerin değerlendirilmesi yapılırken diğer tefsirlere de müracaat edilmiş, Kurtubî’nin konumu belirlenmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda Hıristiyanların kutsal kitapları ile Kur’ân-ı Kerim’deki âyetler karşılaştırılarak Hıristiyanlar ve Müslümanların Hz. İsa (a.s) hakkındaki düşünceleri belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ruhullah, Kurtubî, Hz. İsa, Kelime, Tefsir

Kaynakça

• Bel’am, Miftâh es-Senûsî. el-Kurtubî Hayâtuhu ve Asâruhü’l-İlmiyye ve Menhecühü fi’t-Tefsir. Bingazi: Dârü’l-Kütübi’l-Vataniyye, 1998.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullāh b. Ömer b. Muhammed el-Beyzâvî (ö. 685/1286). Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Mura’şelî. Beurt: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1418/1997.
• Dâvûdî, Şemsüddîn Muhammed b. Alî b. Ahmed el-Mısrî ed-Dâvûdî (ö. 945/1539 [?]. Tabakâtu’l-Müfessirîn, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye ts.
• Harman, Ömer Faruk. “İsa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul 2000.
• İbn Aşûr, Muhammed et-Tahir b. Muhammed b. Muhammed et-Tahir b. Aşûr et-Tûnisî (ö.1393/1973). et-Tahrîr ve’t-Tenvîr (Tahrîru’l-Ma’na es-Sedîd ve Tenvîru’l-Akli’l-Cedid min Tefsîri’l-Kitabi’l-Mecîd). Tûnus: Daru’t-Tûnusîyye, 1984.
• İbn el-Cevzî, Cemâluddîn Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Alî b. Muhammed el-Cevzî (ö.597/1201). Zâdü’l-mesîr fî ʿilmi’t-tefsîr. thk. Abdurrezak el-Mehdî. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî, 1422/2001.
• İbn Ferhûn, Ebü’l-Vefâ (Ebû İshâk) Burhânüddîn İbrâhîm b. Alî b. Muhammed el-Ceyyânî el-Medenî (ö.799/1397). ed-Dîbâcü’l-müẕheb fî maʿrifeti aʿyâni ʿulemâʾi’l-meẕheb. thk. Me’mûn b. Muhyiddîn el-Cennân. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1996.
• İbn Hâleveyh, Ebû Abdillâh el-Hüseyn b. Ahmed b. Hâleveyh b. Hamdân el-Hemedânî en-Nahvî el-Lugavî eş-Şâfii (ö.370/980). İʿrâbü’l-kırâʾâti’s-sebʿ ve ʿilelühâ. thk. Abdurrahmân Useymîn. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1992.
• Kasabî, Mahmut Zelat. el-Kurtubî ve Menhecühufi’t-Tefsîr. Beyrut: el-Merkezü’l-Arabî li’s-Sekâfetive’l-Ulûm, ts.
• Kılıç, Ayşe. Endülüs Müslümanların Sürgünü İstanbul, Doğu Kütüphanesi:97 Tarih Serisi:28, 2015.
• Kurtubî, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh el-Kurtubî (ö.671/1273). el-Câmiʿ li-Ahkâmi’l-Kur’ân ve’l-Mübeyyinü limâ Tadammenehü mine’s-Sünneti ve Âyi’l-Furkân. thk. Ahmed el-Birdunî ve İbrahim Etfiş. Kahire: Daru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 1384/1964.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî (ö. 450/1058). en-Nüket ve’l-ʿuyûn. thk. es-Seyyid İbn Abdulmaksud b. Abdurrahîm. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, t.s.
• Nehhâs, Ebû Ca’fer, Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl b. Yûnus el-Murâdî en-Nahvî (ö.338/950). İʿrâbü’l-Ḳurʾân. thk. Abdulmün’im Halîl İbrâhim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421/2000.
• Nesefî, Ebû Hafs Necmüddîn Ömer b. Muhammed b. Ahmed en-Nesefî es-Semerkandî (ö. 537/1142). et-Teysîr fi’t-Tefsîr. thk. Mahir Edîb Habûş. İstanbul: Dâru’l-Lubabi’l li’dirasat ve tahkîkut-Turas, 2019.
• Özdemir, Mehmet. “Endülüs”. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2017.
• Özdemir, Mehmet. “Muvahhidler”. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2020.
• Râzî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. el-Hasan b. Hüseyin et-Teymî er-Râzî el-Mulekkab bi Fahreddîn Hatîbur-Rey (ö.606/1210). Mefâtîhu’l-Ğayb/et-Tefsîru’l-Kebîr. Beyrut: Daru İhyait-Türasi’l-Arabî, 1420/1999.
• Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm es-Sa‘lebî en-Nîsâbûrî (ö. 427/1035). el-Keşf ve’l-beyân ʿan tefsîri’l-Ḳurʾân (et-Tefsîrü’l-kebîr, Tefsîrü’s̱-S̱aʿlebî). thk. el-İmam Ebî Muhammed b. Aşûr. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabî, 2002.
• Safedî, Selâhaddîn Halil b. Aybek (ö.764/1363). el-Vafî bi’l-Vefeyât thk. Ahmed Arnavud, Türkî Mustafa. Beyrut: Daru İhyai’t-Türasi’l-‘Arabî, 2000.
• Selmân, Meşhûr Hasan Mahmûd. el-İmâm el-Kurtubî Şeyhu Eimmeti’t-Tefsîr. Dimaşk: Dâru’l-Kalem, 1993.
• Sıddîk Hasan Han, Ebü’t-Tayyîb Muhammed Sıddîk Han b. Hasan b. Alî b. Lutfullah el-Hüseynî el-Buhârî el-Kınnevcî (ö.1307/1890). Fethu’l-Beyân fî Mekâsidi’l-Kur’ân. Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye li’Tabaa ve’n-Neşr-Sayda, 1992.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Süyûtî eş-Şâfiî (ö. 911/1505). Cem’ul-Cevâmi’. thk. Muhtâr İbrâhîm el-Hâic- Abdulhamid Muhammed Nida-Hasan İsa Abduzzâhir. nşr. Ezher, Kahire: 2005.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Süyûtî eş-Şâfiî (ö. 911/1505). Tabakâtu’l-Müfessirîn. thk. Alî Muhammed Ömer. Kahire: Mektebetu’l-Vehbe, 1397/1976.
• Şeşen, Ramazan. “Eyyûbîler”. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
• Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed eş-Şevkânî es-San‘ânî el-Yemenî (ö. 1250/1834). Fethu’l-Kadîr. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1414/1993.
• Tûfî, Ebü’r-Rebî‘ Necmüddîn Süleymân b. Abdilkavî b. Abdilkerîm b. Saîd et-Tûfî es-Sarsarî el-Hanbelî (ö.716/1316). el-İşârâtu’l-İlâhiyye ilâ Mebâhisi’l-Ulûhiyye. thk. Muhammed Hasan Muhammed Hasan İsmail. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye 2005.
• Vâhidî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed en-Nîsâbûrî (ö. 468/1076). el-Vesît fi Tefsiri’l-Kur’âni’l-Mecîd. thk. eş-Şeyh ‘Adil Ahmed ‘Abdülmevcûd, eş-Şeyh ‘Ali Muhammed Mu’avviz, v.d. Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1415/1994.
• Yagır, Mehmet Yusuf. Fahreddîn er-Râzî Tefsiri’nde Hıristiyanlık ve Hıristiyanlar. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı Tefsir Bilim Dalı, 2013.
• Yiğit, İsmail. “Memlükler”. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2004.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez-Zehebî et-Türkmânî el-Fârikī ed-Dımaşkī (ö. 748/1348). Târîḫu’l-İslâm ve vefeyâtü’l-(ṭabaḳātü’l-)meşâhîr ve’l-aʿlâm. nşr. Ömer Abdusselâm Tedmûrî v.d, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1987.