Antik Yunan Tiyatrosunda Oyunculuk-Dans İlişkisi ve Troyalı Kadınlar Performansı

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 50 - 67, 27.12.2024

Hatice Görgeç

Öz

Antik Yunan tiyatrosu, dramatik geleneği, estetik değerleri ve sahne sanatlarına kattıklarıyla önemli bir mirasa sahiptir. M.Ö. VI. yüzyılda, ritüellerden dramatik yapıya evrilen tiyatro, şehir devletlerinde ortaya çıkmış ve zamanla gelişmiştir. Tiyatronun kökeni, Tanrı Dionysos adına yapılan şenlikler gibi dini inançlar ve ritüellere dayanır. Bu şenlikler ritüel, dans, müzik ve taklit kavramlarını içinde barındıran tiyatro ile anılır. Antik Yunan'da oyunculuk ve dans iç içe geçmiştir ve dans, hikâyenin anlatımında önemli bir rol oynar. Tragedya yazarları, mitolojik hikayeleri ve dini ritüelleri dramatize ederek koreografi ile harmanlar. Günümüze ulaşan kaynaklardan ve Aiskylos, Sophokles ve Euripides gibi ünlü yazarların eserlerinde, metinlerin ritmik bir yapısının olduğu, dansın oyunculukla birlikte ifade edildiği görülebilir. Makale, Antik Yunan tiyatrosunda oyunculuk ve dans ilişkisini, modern sahneleme anlayışıyla incelemeye odaklanmaktadır. Özellikle Euripides'in "Troyalı Kadınlar" eserinin yeniden yazımı ve sahnelenmesi ile bu adaptasyonun nasıl gerçekleştirildiği, oyuncuların dans ile performans sergilediği bir çalışma örnek olarak ele alınmıştır. Antik Yunan oyunculuk anlayışının modern tiyatroya nasıl uyarlandığı ve deneyimlerin nasıl yaşandığı da makalede paylaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Antik Yunan Tiyatrosu, Oyunculuk, Dans, Troyalı Kadınlar, Tragedya

Kaynakça

• Aiskhülos (2016). Oresteia, çev.: Y. Onay, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Aristoteles (1987). Poetika, çev.: İ. Tunalı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Euripides (2023). Bakkhalar, çev.: S. Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Euripides (2024). Heraklesoğulları, çev.: A. Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Euripides (2015). Hippolütos, çev.: Y. Onay, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Euripides (2023). İphigenia Aulis’te, çev.: A. Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Euripides (2023). Orestes, çev.: A. Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Euripides (2023). Troyalı Kadınlar, çev.: A. Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Görgeç, H. (2024). Antik Yunan Tiyatrosunda Oyunculuk ve Dans İlişkisinin Troyalı Kadınlar Performansı Üzerinden İncelenmesi, İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Heredot (2012). Tarih, çev.: M. Ökmen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özgüven, İ. (2023). Ritüelden Dramatiğe Antik Yunan’da Oyuncu Bedeni. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Platon (2023). Devlet, çev.: S. Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Platon (2007). Yasalar, çev.: C. Şentuna, S. Babür, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Görsel 1. Antik Yunan dans figürleri. (https://www.arkeolojidefterim.com/antik-yunan-eglenceleri-ve-dans// Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 2. Antik Yunan dans figürleri. (https://www.arkeolojidefterim.com/antik-yunan-eglenceleri-ve-dans// Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 3. Antik Yunan dans figürleri. (https://tr.pinterest.com/gulerkirsoydemi/antik-vazo-resimleri/ / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 4. Tragedya Korosu. (https://quizlet.com/gb/917210933/greek-theatre-classics-vases-bhd-flash-cards/ / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 5. Peleus, Thetis & Nereids. (https://www.theoi.com/Gallery/P12.3B.html / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 6. Soldan sağa Hedyoinos, Komos, su perisi Amyone ve diğer satirler. Erişim adresi: (https://www.researchgate.net/figure/From-left-to-right-Hedyoinos-Komos-the-nymph-Amymone-and-other-satyrs-on-side-A-of_fig2_45513589 / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 7. Isadora Duncan, Antik Yunan dans figürleriyle. (https://www.sortiraparis.com/scenes/theatre/articles/197921-jerome-bel-eclaire-isadora-duncan-au-centre-pompidou / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 8. Isadora Duncan, Antik Yunan dans figürleriyle. (https://www.loc.gov/pictures/item/2018708251 / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 9. Isadora Duncan, Antik Yunan dans figürleriyle. (https://www.acgiselle.it/index.php/isadora-duncan-pioniera-della-danza-moderna-americana/ / Erişim Tarihi: 14.12.2024).
• Görsel 10. Sahne Performansı, Hatice Görgeç, 2024.