Otomotiv sektöründe bütünleşik ergonomik risk değerlendirme uygulaması

Yıl 2019, , 378 - 396, 15.03.2019

Seren Özmehmet Taşan , Burcu Felekoğlu

https://doi.org/10.25092/baunfbed.548546

Cited By: 3

Öz

Günümüzde birçok ülkede iş ile ilgili kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları oluşumunun ergonomik risklere maruziyet ile ilişkili olduğu kanıtlanmıştır. Bu sebeple dünyada ve ülkemizde ergonomiye verilen önem giderek artmaktadır. Buna rağmen ergonominin işletmelerdeki uygulamaları ve bunların yapacağı etkiler tam olarak anlaşılamamış durumdadır. Bütünleşik ergonomik risk değerlendirme yaklaşımının uygulanması ve bu konunun önemini incelemek üzere yapılan bu çalışmada, bir otomotiv yan sanayii fabrikasında ana montaj hattı ve taşıma hattında ergonomik risk değerlendirme çalışması yapılmıştır. Çalışmada fabrikanın ergonomik yönergelerine uygun olacak şekilde ve kullanılacak yöntemlerin kısıtlarını göz önünde bulundurup, ele alınan hatlarda reaktif yöntemlerden Cornell Kas İskelet Rahatsızlık Anketi (CKİRA) ve proaktif yöntemlerden işletmeye özgü ergonomik kontrol listeleri (EKL) ve ergonomik hareket alanı (EHA) hesaplaması birlikte kullanılmıştır. Bu yöntemlerle ergonomik risk faktörleri değerlendirilmiştir ve bu risklerin azaltılması amacıyla iyileştirme önerilerinde bulunulmuştur. Kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına sebep olabilecek risklerin sistematik ve bütünleşik bir ergonomik çalışma ile meydana gelmeden tespit edilmesinin, doğru bir iş planı yapılmasının, hem maliyetler hem de kişi ve şirket bazında yaşanabilecek problemleri önlemek için gerekli olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, risk değerlendirme, reaktif yaklaşım, proaktif yaklaşım, kas iskelet sistemi rahatsızlıkları

Application of integrated ergonomic risk assessment in the automotive sector

Öz

It has been proven in many countries today that occupational musculoskeletal disorders are associated with exposure to ergonomic risks. For this reason, the importance given to ergonomics in the world and in our country is increasing steadily. Nevertheless, the applications of ergonomics in the business and their effects are not fully understood. In this study, in an effort to investigate the importance of the integrated ergonomic risk assessment approach and its implications, an ergonomic risk assessment is performed on the main assembly line and transport line in an automotive subsidiary factory. Considering the limitations of the methods to be used and in accordance with the ergonomic guidelines of the factory, ergonomic risk factors are assessed by using Cornell musculoskeletal discomfort questionnaire  (CMDQ) as a reactive method and company specific ergonomic control list (ECL) and ergonomic motion area (EMA) calculations as proactive methods. Ergonomic risk factors were evaluated with these methods and suggestions for improvement were made in order to reduce these risks. It has been determined that pursuing a systematic and integrated ergonomic risk assessment approach by which work related musculoskeletal disorder risks can be detected and making a robust business plan is needed to prevent both costs and problems that can be experienced on a person and company basis.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, risk assessment, reactive approach, proactive approach, musculoskeletal systems disorders

Kaynakça

• Felekoğlu, B. ve Özmehmet Taşan, S., İş ile ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına yönelik ergonomik risk değerlendirme: Reaktif/proaktif bütünleşik bir sistematik yaklaşım, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32, 3, 777-793, (2017).
• Podniece, Z.. Work-related musculoskeletal disorders: prevention report, European Agency for Safety and Health at Work, Belgium, (2008).
• European Agency for Safety & Health at Work (EU-OSHA), Second European survey of enterprises on new and emerging risks (ESENER-2), 2014. https://osha.europa.eu/sites/default/files/publications/documents/esener-ii-summary-en.PDF, (01.04.2018).
• Budakoğlu, İ. ve Akgün, H. S., Kas İskelet Sistemi Hastalıklarının Dünyadaki ve Ülkemizdeki Hastalık Yükü, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 34, 20-23, (2007).
• İSG., İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Kanun No. 6331, T. C. Resmi Gazete, 28339, 30.06.2012. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf, (01.04.2018).
• İSG-RDY., İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği, T. C. Resmi Gazete, 28512, 29.12.2012. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.16925&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch, (01.04.2018).
• Hermans, V. ve Peteghem, J. V., The Relation Between OSH and Ergonomics: A 'Mother-Daughter' or “Sister-Sister” Relation, Applied Ergonomics, 37, 4, 451-459, (2006).
• Ayan, B., Montaj hattında ergonomik risk unsurlarının incelenmesi: Otomotiv sektörüne yönelik bir uygulama, Uzmanlık Tezi, TC Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara, (2015).
• Pascual, S. A. ve Naqvi, S., An investigation of ergonomics analysis tools used in industry in the identification of work-related musculoskeletal disorders, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 14, 2, 237–245, (2008).
• David, C. G., Ergonomic Methods for Assessing Exposure to Risk Factors for Work-Related Musculoskeletal Disorders, Occupational Medicine, 55, 190-199, (2005).
• Özel, E. ve Çetik, O., Mesleki Görevlerin Ergonomik Analizinde Kullanılan Araçlar ve Bir Uygulama Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 122, 41-56, (2010).
• Takala, E-P., Pehkonen, I., Forsman, M., Hansson, G-Å., Mathiassen, S. E., Neumann, W. P., Sjøgaard, G., Veiersted, K. B., Westgaard, R. H. ve Winkel, J., Systematic evaluation of observational methods assessing biomechanical exposures at work, Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 36, 1, 3–24, (2010).
• MacLeod, D., The ergonomics kit for general industry, CRC Press, Boca Raton FL, (2006).
• Easterby, R. S., Ergonomics Checklists: An Appraisal, Ergonomics, 10, 5, 549-556, (1967).
• ÇSGB-Kontrol Listeleri, https://www.csgb.gov.tr/isggm/contents/hizlierisim/yayinlar/ (01.04.2018).
• Munck-Ulfsfält, U., Falck, A., Forsberg, A., Dahlin, C. ve Eriksson, A. Corporate ergonomics programme at Volvo car corporation. Applied Ergonomics, 34, 1, 17-22, (2003).
• Ayoğlu, F. N., Kıran, S. ve Güler, Ç., Ergonomide denetim listeleri in Güler Ç., Sağlık Boyutuyla Ergonomi, Palme Yayıncılık, Ankara, (2004).
• Higgnet, S. ve Mcatamney, L., Technical Note, Rapid Entire Body Assessment. Applied Ergonomics, 31, 2, 201-205, (2000).
• Occhipinti, E., OCRA: A concise index for the assessment of exposure to repetitive movements of the upper limbs, Ergonomics, 41, 9, 1290-1311, (1998).
• David, G., Woods, V., Li, G. ve Buckle, P., The development of the Quick Exposure Check (QEC) for assessing exposure to risk factors for work-related musculoskeletal disorders, Applied Ergonomics, 39, 1, 57-69, (2008).
• Hildebrandt, V. H., Bongers, P. M., Van Dijk, F. J. H., Kemper, H. C. G. ve Dul, J., Dutch Musculoskeletal Questionnaire: description and basic qualities, Ergonomics, 44, 12, 1038-1055, (2001).
• Hedge, A., Morimoto, S. ve McCrobie, D. Effects of keyboard tray geometry on upper body posture and comfort, Ergonomics, 42, 10, 1333-1349, (1999).
• Kuorinka, I., Jonsson, B., Kilbom, A., Vinterberg, H., Biering-Sørensen, F., Andersson, G. ve Jørgensen, K., Standardised Nordic questionnaires for the analysis of musculoskeletal symptoms, Applied ergonomics, 18, 3, 233-237, (1987).
• Sevimli, M., Ulusu, H. A., ve Gündüz, T., Pirinç paketleme işinde çalışanların çalışma koşullarının ergonomik risk analizleri ile geliştirilmesi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20, 1, 38-54, (2018).
• Plantard, P., Shum, H. P., Le Pierres, A. S., ve Multon, F., Validation of an ergonomic assessment method using Kinect data in real workplace conditions, Applied ergonomics, 65, 562-569, (2017).
• Gönen, D., Oral, A., Ocaktan, M. B., Karaoğlan, A. D., ve Cicibaş, A., Bir transformatör işletmesinde montaj ünitesinin ergonomik analizi, Sakarya University Journal of Science, 21, 5, 1067-1080, (2017).
• Chowdhury, N., Aghazadeh, F., ve Amini, M., Ergonomic assessment of working postures for the design of university computer workstations, Occupational Ergonomics, 13, 1, 37-46, (2017).
• Erdinç, O., Hot, K. ve Özkaya, M., Turkish version of the Cornell Musculoskeletal Discomfort Questionnaire: Cross-cultural adaptation and validation, Work, 39, 3, 251-260, (2011).