Sakarya ili sivrisinek (Diptera: Culicidae) faunasına katkılar ve invazif vektör Aedes albopictus (Skuse, 1894)’un Kocaeli ili için ilk kaydı

Yıl 2021, , 10 - 21, 29.01.2021

Zafer Şakacı

https://doi.org/10.25092/baunfbed.826097

Cited By: 4

Öz

Sivrisinekler, insan ve doğadaki birçok hayvan için hastalık taşıyıcısı olabilen, kan emen, geçici dış parazitlerdir. Bu çalışmada, Sakarya ili Adapazarı ve Söğütlü ilçeleri ile Kocaeli ili İzmit ilçesinde, Şubat 2018-Ağustos 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sonucu elde edilen materyal değerlendirilmiştir. Sakarya ilinden 9 sivrisinek türü saptanmıştır. Bu türlerden beş tanesi [Anopheles plumbeus Stephens, 1828, Aedes geniculatus (Olivier, 1791), Ae. rusticus (Rossi, 1790), Ae. vexans (Meigen, 1830), Culiseta longiareolata (Macquart, 1838)] Sakarya sivrisinek faunası için yeni türlerdir. Kocaeli’den ise invazif sivrisinek Ae. albopictus (Skuse, 1894), ilk kez kayıt edilmiş olup, bu kayıt Kocaeli Culicidae familyası için ilk kayıt niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Sivrisinek, fauna, Sakarya, Kocaeli, Aedes albopictus

Contribution to mosquito (Diptera: Culicidae) fauna of Sakarya province and the first record of the invasive vector Aedes albopictus (Skuse, 1894) for Kocaeli province

Öz

Mosquitoes are temporary external parasites that suck blood and which can be disease carriers for humans and many animals in nature. In this study, the material obtained as a result of field studies carried out in Adapazarı and Söğütlü districts of Sakarya province and İzmit district of Kocaeli province between February 2018 and August 2018 were evaluated. 9 mosquito species were identified from Sakarya province. Five of these species [Anopheles plumbeus Stephens, 1828, Aedes geniculatus (Olivier, 1791), Ae. rusticus (Rossi, 1790), Ae. vexans (Meigen, 1830), Culiseta longiareolata (Macquart, 1838)] are new species for mosquito fauna in Sakarya province. The invasive species Ae. albopictus (Skuse, 1894) has been recorded for the first time from Kocaeli province and this record is the first record for Culicidae family in Kocaeli.

Anahtar Kelimeler

Mosquito, fauna, Sakarya, Kocaeli, Aedes albopictus

Kaynakça

• Lehane, M.J., The biology of blood-sucking in insects, 336, Second Edition, Cambridge University Press, New York, (2005).
• Becker, N., Petric, D., Zgomba, M., Boase, C., Madon, M., Dahl, C. and Kaiser, A., Mosquitoes and their control, 577, Second Edition. Springer, Heidelberg, New York, (2010).
• Medlock, J.M., Hansford, K.M., Versteirt, V., Cull, B., Kampen, H., Fontenille, D., Hendrickx, G., Zeller, H., Van Bortel, W. and Schaffner, F., An entomological review of invasive mosquitoes in Europe, Bulletin of Entomological Research, 105(6), 637-663, (2015).
• Zhong, D., Lo, E., Hu, R., Metzger, M.E., Cummings, R., Bonizzoni, M., Fujioka, K.K., Sorvillo, T.E., Kluh, S., Healy, S.P., Fredregill, C., Kramer, V.L., Chen, X. and Yan, G., Genetic analysis of invasive Aedes albopictus populations in Los Angeles County, California and its potential public health impact. PLOS ONE, 8(7), e68586, (2013).
• Melaun, C., Werblow, A., Cunze, S., Zotzmann, S., Koch, L.K., Mehlhorn, H., Dörge, D.D., Huber, K., Tackenberg, O. and Klimpel, S., Modeling of the putative distribution of the arbovirus vector Ochlerotatus japonicus japonicus (Diptera: Culicidae) in Germany, Parasitology Research, 114, 1051-1061, (2015).
• Parrish, DW., The mosquitoes of Turkey. Mosquito News, 19, 264-266, (1959).
• Ramsdale, C.D., Alten, B., Çaglar, S.S., Özer, N., A revised, annotated checklist of the mosquitoes ( Diptera, Culicidae ) of Turkey, European Mosquito Bulletin, 9, 18-27, (2001).
• Günay, F., Türkiye sivrisinek faunası Üzerine DNA barkodlama yöntemiyle moleküler analizler, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2015).
• Postiglione, M., Tabanli, B. and Ramsdale, C.D., The Anopheles of Turkey, Rivista di Parassitologia, 34, 127-159, (1973).
• Öter, K., İstanbul’da görülen sivrisinek türlerinin tespiti, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, (2007).
• Sevgili, E., Türkiye’de Anopheles maculipennis Kompleksi’nin (Diptera: Culicidae) moleküler karakterizasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, (2009).
• Koçak, A.Ö. and Kemal, M., Diptera of Turkey, Priamus, (Suppl.) 28: ii+ 1-411, 186 figs. 166 maps, 3 Tables, (2013).
• Oter, K., Gunay, F., Tuzer, E., Linton, YM., Bellini, R. and Alten, B., First record of Stegomyia albopicta in Turkey determined by active ovitrap surveillance and DNA barcoding, Vector-Borne and Zoonotic Diseases, 13(10), 753-761, (2013).
• Akbay, Y., Tekirdağ’da Culex spp.’nin aylık üreme karakteristliğinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, (2016).
• İpek, E., Tekirdağ’da Culiseta spp.’nin aylık üreme karakteristliğinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal, Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, (2016).
• Yavasaoglu, S.I., Bursalı, F., Köşlüoğlu, Ç., Şimsek F.M., Distribution pattern and genetic structure of Aedes zammitii (Diptera: Culicidae) along the Mediterranean and Aegean coasts of Turkey, Journal of Vector Ecology, 41(1), 151-9, (2016).
• Öncü, C., Brinkmann, A., Günay, F., Kar, S., Öter, K., Sarıkaya, Y., Nitsche, A., Linton, YM., Alten, B. and Ergünay, K., West Nile virus, Anopheles flavivirus, a novel flavivirus as well as Merida-like rhabdovirus Turkey in field-collected mosquitoes from Thrace and Anatolia, Infection, Genetics and Evolution, 57, 36-45, (2018).
• Sarıkaya, Y., Türkiye-Suriye sınırında yer alan mülteci kampları çevresinde ve mülteci göç yolları üzerindeki sivrisinek (Diptera: Culicidae) türlerinin tespit edilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2017).
• Şakacı, Z., Edirne merkez ilçesinde vektöriyel öneme sahip sivrisinek (Diptera: Culicidae) türlerinin araştırılması, Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne, (2018).
• Kılıç, S., Taşkın, V., Doğaroğlu, T., Doğaç, E. and Taşkın, B.G., Genetic characterization of field populations of Culex pipiens Linnaeus, 1758 (Diptera: Culicidae) sampled from the Aegean region of Turkey, Türkiye Zooloji Dergisi, 43, 1-11, (2019).
• Darsie, R.E. and Samanidou-Voyadjoglou, A., Keys for the identification of the mosquitoes of Greece, Journal of the American Mosquito Control Association, 13, 247-254, (1997).
• Schaffner, E., Angel, G., Geoffroy, B., Hervy, J.P. Rhaiem, A. and Brunhes, J., The Mosquitoes of Europe (CD-Rom), Montpellier, France: Instut de Resherche Pour le Developpement, (2001).
• Gutsevich, A.V., Monchadskii, A.S. and Shtakel`berg, A.A., Fauna of the U.S.S.R. Insecta, Diptera, Vol. 3(4): Mosquitoes of the Family Culicidae, 384, Leningrad Akad. Nauk SSSR Zool. Inst. N S No. 100, English translation: Israel Program for Scientific Translations, Jerusalem. (Original in Russian printed in 1971), (1974).
• Doğan, F., Çukurova bölgesi sivrisinek faunasının araştırılması, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26(2), 617-623, (1987).
• Eren, H., Yağcı, Ş. and Tanyüksel, M., Ankara yöresinde bulunan sivrisinek (Diptera: Culicidae) türleri, Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 53, 25-29, (1996).
• Aldemir, A. and Boşgelmez, A., Population dynamics of adults and immature stages of mosquitoes (Diptera: Culicidae) in Gölbaşı district, Ankara, Türkiye Zooloji Dergisi, 30, 9-17, (2006).
• Kasap, H. and Kasap, M., Türkiye Anophelinae türleri, Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 40(1), 39-52, (1983).
• Şahin, İ., Antalya ve çevresindeki sivrisinekler (Diptera: Culicidae) ve filariose vektörü olarak önemleri üzerinde araştırmalar II. Sivrisinek faunasını belirlemek amacıyla yapılan çalışmalar, Doğa Bilim Dergisi, 8(3), 385-396, (1984).
• Şimşek, F.M., Şanlıurfa ili sınırları içerisinde bulunan sivrisinek türleri (Diptera: Culicidae) ve sıtma vektörlerinin biyo-ekolojisi üzerine araştırmalar, Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2004).
• Şimşek, F.M., Şanlıurfa (Siverek)'da sıtma vektörü Anopheles (Anopheles) claviger (Diptera: Culicidae)'in ekolojik özellikleri üzerine araştırmalar, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 30(2), 115-120, (2006).
• Şimşek, F.M., Seasonal frequency and relative density of larval populations of mosquito species (Diptera: Culicidae) in Şanlıurfa province, Turkey, Türkiye Zooloji Dergisi, 30, 383-392, (2006).
• Kuçlu, Ö. and Dik, B., Türkiye’nin Batı Karadeniz Bölgesi sivrisinek (Diptera: Culicidae) faunası, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 42, 138-143, (2018).
• MosKeyTool, bioinfo-web.mpl.ird.fr./identiciels/moskeytool_V2.1/html, (10.12.2019).
• Schaffner, E., Raymond, M. and Pasteur, N., Genetic differentiation of Anopheles claviger s.s. in France and neighbouring countries, Medical and Veterinary Entomology, 14, 264-271, (2000).
• Kampen, H., Sterberg, A., Proft, J., Bastian, S., Schaffner, F., Maier, WA. & Seitz, H.M., Polymerase chain reaction-based differentiation of the mosquito sibling species Anopheles claviger s.s. and Anopheles petragnani (Diptera: Culicidae). The American Journal of Tropical Medicine Hygiene, 69, 195-199, (2003).
• Cancrini, G., Pietrobelli, M., Frangipane, A. and Tampieri, M.P., Mosquito as vector of Setaria labiatopapillosa. International Journal for Parasitology, 27, 1061-1064, (1997).
• Sona, A. and Değer, M., Van Gölü Havzası’ndaki sivrisinek (Diptera: Culicidae) türleri ve aktiviteleri üzerine araştırmalar, Van Veterinary Journal, 27(2), 53-56, (2015).
• Bueno-Marí, R. and Jiménez-Peydró, R., Anopheles plumbeus Stephens, 1828: a neglected malaria vector in Europe, Malaria Reports, 1, e2, (2011).
• Snow, K., Distribution of Anopheles mosquitoes in the British Isles, Journal of the European Mosquito Control Association, 1, 9-13, (1998).
• Kruger, A., Rech, A., Su, X.Z. and Tannich, E., Two cases of autochthonous Plasmodium falciparum malaria in Germany with evidence for local transmission by indigenous Anopheles plumbeus. Tropical Medicine & International Health, 6(12), 983-5, (2001).
• XIII. Uluslararası Katılımlı Ekoloji ve Çevre Kongresi, SONUÇ BİLDİRGESİ, Edirne, (2017).
• Akıner, M.M., Demirci, B., Bedir, H., Öztürk, M., Demirtaş, R., Doğan, A.F., Gökdemir, A., Topluoğlu, S., Altuğ, Ü., Kurtcebe, Z.Ö. and Irmak, H., Surveillance and control of invasive Aedes species in the Eastern Black Sea area of Turkey, Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 75(3), 225-238, (2018).
• Türkozan, S.P., Türkiye’de Aedes (Stegomyia) albopictus (Skuse, 1894)’un populasyon genetiği ve ekolojik niş modellemesi. Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, (2019).
• Gratz, N.G., Critical review of the vector status of Aedes albopictus, Medical and Veterinary Entomology, 18(3), 215-227, (2004).
• Paupy, C., Delatte, H., Bagny, L., Corbel, V. and Fontenille, D., Aedes albopictus, an arbovirus vector: From the darkness to the light. Microbes and Infection, 11(14-15), 1177-1185, (2009).
• Vanlandingham, D.L., Higgs, S. and Huang, Y.J.S., Aedes albopictus (Diptera: Culicidae) and mosquito-borne viruses in the United States, Journal of Medical Entomology, 53(5), 1024-1028, (2016).
• Detinova, T.S. and Smelova, V.A., K voprosu o medicinskom znatcheniy komarov (Culicidae, Diptera) fauni Sovyetskogo Soyuza, Meditsinskaya Parazitologiya i Parazitarnye Bolezni, 42(4), 455-471, (1973).
• Lundström, J.O., Vector competence of western European mosquitoes for arboviruses: A review of field and experimental studies, Bulletin of the Society Vector Ecology, 19, 23-36, (1994).
• Kasap, H., Kasap, M., Mimioğlu, M.M. and Aktan, F., Çukurova ve çevresinde sivrisinek ve malaria üzerine araştırmalar, Doğa Bilim Dergisi, 5, 141-150, (1981).
• Kasap, H. and Kasap, M., Relative abundance of mosquitoes breeding in septic tanks in the campus of Çukurova University, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 4, 301-310, (1983).
• Mimioğlu, M., Aktan, F., Kasap, M. and Kasap, H., Çukurova ve çevresinde sivrisinek ve malaria üzerine araştırmalar, TÜBİTAK TBAG Proje, No: 358, Rapor No: PR-1996-3358, (1981).
• Alten, B., Bellini, R., Caglar, S.S., Simsek, F.M. and Kaynas, S., Species composition and seasonal dynamics of mosquitoes in the Belek region of Turkey, Journal of Vector Ecology, 25(2), 146-154, (2000).
• Caglar, S.S., Alten, B., Bellini, R., Simsek, F.M. and Kaynas, S., Comparison of nocturnal activities of mosquitoes (Diptera: Culicidae) sampled by New Jersey light traps and CO2 traps in Belek, Turkey, Journal of Vector Ecology, 28(1), 1-11, (2003).
• Muslu, H., Kurt, Ö. and Özbilgin, A., Manisa il ve ilçelerinde saptanan sivrisinek türlerinin (Diptera: Culicidae) yaşam alanları ve mevsimsel değişikliklere göre değerlendirilmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 35, 100-104, (2011).
• Kasap, M., Sivrsinek larvalarının habitat tiplerinin incelenmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 42(2), 269-274, (1985).
• Alptekin, D. and Kasap, H., Çukurova’da sık bulunan Culicidae (Diptera) türlerinin ergin öncesi evrelerinin bulunduğu habitatlar ve bu habitatların önemli fiziksel ve kimyasal özellikleri, Türkiye Zooloji Dergisi, 21(1), 1-6, (1997).
• Alten, B. and Boşgelmez, A., Muğla ili, Ortaca ve Dalaman yörelerinde bulunan Culex (Diptera: Culicidae) türlerinin biyo-ekolojisi üzerine araştırmalar, Turkish Journal of Zoology, 20, 27-51, (1996).
• Kilpatrick, A.M., Kramer, L.D., Campbell, S.R., Alleyne, E.O., Dobson, A.P. and Daszak, P., West Nile virus risk assessment and the bridge vector paradigm, Emerging Infectious Diseases, 11(3), 425-429, (2005).
• Cunze, S., Koch, L.K., Kochmann, J. and Klimpel, S., Aedes albopictus and Aedes japonicus – two invasive mosquito species with different temperature niches in Europe, Parasites & Vectors, 9:573, (2016).
• Cancrini, G., Pietrobelli, M., Frangipane di Regalbono, AF., Tampieri, M.P. and della Torre, A., Development of Dirofilaria and Setaria nematodes in Aedes albopictus, Parassitologia, 37(2-3), 141-145, (1995).