Standard Penetrasyon Deneyi (SPT) ile Aksaray İli Altınkaya Kasabası İlköğretim Okulunda Hasar Tespiti Çalışmalarının Yapılmasında Vaka Analizi

Yıl 2014, Cilt: 16 Sayı: 2, 1 - 14, 01.12.2014

Tekin Yeken Ali Ateş Ernam Öztürk Burak Yeşil

Öz

Bu çalışma, Aksaray ili Altınkaya Kasabası ilköğretim binasında gelişen hasarların nedenlerini araştırmak ve olası bir deprem etkisinde oluşabilecek hasarların önceden tahmin ve tespitine yönelik yapılan çalışma kapsamında elde edilen SPT verileri kullanılarak binada oluşan hasar tespitine yönelik vakıa analizi yapılmıştır. Bu amaçla, yapı köşelerinde yapılan 3 adet sondaj çalışmasına ait olan SPT verileri kullanılmıştır. Çalışma alanından yaklaşık 19 km yakınından geçen “Tuz Gölü Fay Zonu” yer almaktadır. Bu fay zonunun yapı alanını etkileyebileceği ve en büyük ivmeyi yaratabileceği varsayılarak, araştırmaya esas alınmıştır. Toplam 180 km uzunluğundaki bu fay zonunun, olası bir depremde 1/3’nün kırılması tahmin edilerek, moment magnitüdü 7.2 ve normal atımlı faylar ve Türkiye için geliştirilen deprem atenasyon eşitliği kullanılarak 0,4g büyüklüğünde yatay deprem ivmesi oluşabileceği hesaplanmış ve SPT verileri kullanılarak sıvılaşma analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre ilköğretim inşaatı yapılacak alanda 3 nolu sondaj kuyusu ve çevresinde düşük dereceli sıvılaşma riskinin bulunduğu ortaya konulmuştur. Ve okul inşaatında oluşan hasarların nedeni araştırılmıştır. Araştırmalar sonunda binada oluşan hasar ve çatlakların nedeninin sıvılaşmaya bağlı oturmalar olduğu kanaatine varılmıştır

Anahtar Kelimeler

SPT, sıvılaşma hasarı, Aksaray

Standard Penetration Test (SPT) and the Town of Aksaray Altınkaya Conducting Study on Damage Assessment in the Primary School Case Study

Öz

This study includes the investigating of the causes the crack developing in the structure of the elamantary school building in Aksaray Altınkaya district. In this scope, the SPT-N (Standard Penetration Test) data obtained from the field Works were used for analysing phenomena to foresee the cracks and damages to be occurred due to soil liquefaction under the effect of the probable earthquake effect. For this reason, 3 location data were evaluated applying at the corner of the building. In this area,
Tuz Lake Fault Zone was a length of 180 km in length and approximately passes
through in a distance of 19 km in the around the study area (Altınkaya District). It was
predicated to affect the region and create the biggest peak horizontal acceleration due
to earthquake. In a probable earthquake effect, it was calculated an earthquake of
moment magnitude as MW=7.2, considering that Tuz Lake Fault Zone may be cracked
1/3 of the total length. Using attenuation relationships developed for Turkey a peak
ground acceleration of 0.4g was calculated for the study site. According to the these
results, the liquefaction analysis was performed using the 3 location SPT-N data and
one location (LK.3) was determined as the low degree liquefiable. The causes of
damages of the school were investigated. In the result, ıt was concluded that the causes
of damages and cracks were created due to settlement occurred liquefaction.

Anahtar Kelimeler

Standard penetration test, Aksaray, liquefaction damage

Kaynakça

• [1]. Özaydın K, Zeminlerde sıvılaşma. Altıncı Ulusal Depem Mühendisliği Konferansı, İstanbul, 2007, 231-255.
• [2]. Iwasaki T, K., Tokida K. Tatsuoka, Watanabe, S., Yasuda, S., and Sato, H., Microzonation for soil liquefaction potential using simplified methods, Proceedings of the 13th International Conf. On Microzonation, Seattle, USA vol. 3, 1319-1330, 1982.
• [3]. Öztürk E., Aksaray ve Civarının Sismik Risk Alanlarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Niğde (2005) 102
• [4]. Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, MTA Genel Müdürlüğü, Ankara, 2007.
• [5]. İnternet: LiqIT 4.7.3 Geologismiki (2006), Sıvılaşma Analizi Yazılımı” www.geologismiki.gr (2006).
• [6]. Seed H.B, Idriss I.M. Simplified procedure for evaluating soil liquefaction potential. Journal of Geotechnical Engineering, ASCE, 1971, 97(9), 1249-1273.
• [7]. Liao S.S.C. Whitman R.V. Overburden Correction Factors For SPT In Sand. Journal of Geotechnical Engineering, ASCE, 1986, 112 (3): 373-377.
• [8]. Youd T.L et al. Liquefaction resistance of soils: summary report from the 1996 NCEER and 1998 NCEER/NSF workshops on evaluation of liquefaction resistance of Soils. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, ASCE, 2001, Vol.127, No.10, pp.817-832.
• [9]. Seed H.B, Tokimatsu K, Harder L.F, Chung R.M. The influence of SPT procedures in soil liquefaction resistance evaluations. Journal of Geotechnical Engineering, ASCE, 1985, Vol.111, No:12, pp.1425-1445.
• [10]. Türkiye Petrol Jeologları Derneği., Haymana-Tuzgölü-Ulukışla Basenleri Uygulamalı Çalışma . Workshop .(2000) 1-26.
• [11]. Şaroğlu F, Emre, Ö, Kuşçu İ. Türkiye Diri Fay Haritası, MTA Genel Müdürlüğü, Ankara, 1992.
• [12]. Mark R. K. Application Of Linear Statistical Model Of Earthquake Magnitude Versus Fault Length In Estimating Maximum Expectable Earthquakes. Geology, 1977, 5: 464- 466.
• [13]. Wells D.L., K.J. Coppersmith, New empirical relationships amoung magnitude, rupture length, rupture width, rupture area, and surface displacement. Bulletin of the Seismological Society of America, 1984, 4, 974-1002.
• [14]. Ulusay R, Tuncay E, Sonmez H, Gokceoglu C. An attenuation relationship based on Turkish strong motion data and iso-acceleration map of Turkey. Engineering Geology. 2004, 74: 265–291.