Öz
Doğada az bulunan ve duraysız elementlerden birisi olan bor, yerkabuğunda ortalama 10 ppm’den az olarak bulunmaktadır. Bor elementinin yerkabuğundaki genel dağılımı çok az olmasına karşın, belli ortamlardaki bor konsantrasyonlarının çok fazla orandaki artışı, ekonomik bor yataklarının oluşumunu sonuçlar. Endüstride ise boratlar, borik asit içeren veya temin eden herhangi bir bileşik olarak tanımlanırlar. Çok sayıda mineral borik asit içerir, fakat tüm dünya’da ekonomik olarak bilinen üç önemli mineral vardır: boraks, üleksit ve kolemanit. Bu üç mineral, dünya borat ihtiyacınıın yaklaşık % 90’ını karşılayan başta Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere çok sınırlı sayıdaki ülkelerde üretilmektedir. Bor ve bor ürünlerinin katma değerleri çok yüksektir. Kullanım alanları bakımından stratejik öneme sahiptirler. Örneğin, Ortadoğu için petrol ne ise Türkiye içinde bor aynı nitelik ve önemdedir. Türkiye borat üretiminde önder ülke olabilmek amacıyla son yıllarda ABD ile rekabet etmede büyük adımlar atmıştır. Bor ve borat mineralleri, bugünün modern endüstrisinde geniş kullanım alanları bulmaktadır. Ekonomik ve ticari boyuttaki üleksit ve kolemanitin büyük bir kesimi Bigadiç ve Emet bölgelerinden ve bunlara ek olarak boraks, Kırka’daki büyük boyuttaki yataktan üretilmektedir. Boratlar, olağan olarak borik asit veya B içeriği ile tanımlanır ve satılırlar ve en önemli istatistiksel veriler B2O3 ton olarak listelenirler. Endüstride satılan ürünlerden en önemlisi boraks pentahidrat veya borik asit olup pazarlanan en önemli üründür. Türkiye, dünya’nın en büyük boraks, üleksit ve kolemanit yataklarına sahiptir. Tüm dünya ülkeleri, kolemanit üretimi yönünden tamamen, üleksit üretimi yönünden ise kısmen Türkiye’ye bağımlıdır. Bor madenlerinin üretimi ve pazarlanması, ham veya yarı mamül ürünlerin yerine mutlaka uç ürünlere doğru yönlendirilmeli ve bu amaç için gerekli yatırımlar acilen yapılmalıdır. Günümüzde çok değişik sanayi dalında kullanım alanı bulan bor ürünleri, teknolojinin gelişimine paralel olarak orantılı artış göstermektedir. Türkiye bor üretimini elinde bulunduran Etibank A.Ş., ekonomik ve siyasal baskılardan ve etkilerden korunmak için bağımsız ve özerk bir yapıya acilen kavuşturulmalıdır. Böylece daha etkin üretim ve yapılanma içine girebilecek ve rekabet gücünü artıracaktır
Anahtar Kelimeler
Öz
The boron, which is one of infrequent and unstable elements, is found less than 10 pmm in the
earth crust. Although the minor distribution of the boron element in the crust, increasing
contentration of boron in the specific environments results in economical borate deposits.
The known borate deposits of the Turkey were deposited in the lacustrine environment during
Miocene when the volcanic activity occurred since Tertiary to Quaternary. All of the Turkish borate deposits are classified as volcanic related deposits. The borate deposits in Bigadiç,
Sultançayır (Balıkesir), Kestelek (Bursa), Emet (Kütahya) and Kırka (Eskişehir) were deposited in
the playa-lake sediments during Miocene volcanism. The borate minerals are formed within the
sequence consisting of conglomerate, sandstone, claystone, shale, marl, limestone and tuff
intercalation. However, the geometry of the deposits within the volcano-sedimentary sequence is
usually lenticular in shape, they may display intercalation with sediments as fine beds and laterally
continuous wedges. The limestone sedimentation extensively occurred before and after boratebearing
units in the Turkish borate deposits. The Turkish borate deposits contain largest reserve
and grade (30, 29 and 25 % B2O3, respectively) in colemanite, ulexite and borax (tincal), which
can largely meet world’s need for many years.
Although colemanite, calcium borate mineral, is dominant in whole borate deposits of Turkey
except that of Kırka, detailed mineralogy of the deposits exhibit considerable differences. Ulexite
(sodium-calcium borate) and borax (sodium borate) are economically important minerals. Borax is
only found in the Kırka deposit. The countries all over the world is dependent upon Turkey with
respect to colemanite and ulexite reserves which are widely used in the industry.
The borate in industry is defined as compounds having or producing boric acid. Many of the
minerals contain boric acid but three of them are economic: borax, colemanite and ulexite. About
90 % of the world’s need to borate minerals are produced in Turkey and USA, and other countries
have limited production. Boron and their products are of high added value and have strategic
importance with respect to field of use.
In recent years, Turkey has improvements to be a leader and to compete with USA in the world
production. Boron and borate minerals are largely used in today’s industry. The economic and
commercial reserves of ulexite and colemanite are largely produced from Bigadiç and Emet,
additionally borax from the large deposits of Kırka. Borates are typically defined and sold in terms
of boric acid or B2O3 content. The statistical data regarding boron content are listed as tons of
B2O3. The most important commercial matter in industry is borax pentahydrite or boric acid for
marketing.
Turkey has largest borax, ulexite and colemanite reserves in the world. All the countries are
dependent upon colemanite and ulexite reserves of Turkey. Boron production and marketing
policy should be directed to the end products instead of raw materials and necessary investments must urgently be made. The boron products are increasingly used in different industrial fields due
to the technological developments. The ETİ BOR A.Ş., which holds the boron production in
Turkey, must be configured as independent to resolve the economic and political constraints.
Therefore, the ETİ BOR A.Ş. will commit the effective production to increase the strength of
competetion.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA22DS34DK |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2003 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2003 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2003 Cilt: 5 Sayı: 1 |