Context-based elements in the 2018 secondary education chemistry course curriculum

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 1, 249 - 262, 16.01.2023

Nursen Azizoğlu

https://doi.org/10.25092/baunfbed.1201995

Öz

In this study, it is aimed to determine the context-based elements in the content of the secondary education chemistry course (9th, 10th, 11th and 12th grades) curriculum published by the Ministry of National Education in 2018. The content of the curriculum (learning objectives and explanations under them) was examined by using the document analysis method. The sources of the elements of the context-based learning approach can be phenomena or concepts encountered in daily life, science/technology applications, mathematics-engineering applications, society-environment-economy interactions. As a result, while these elements were not found in some of the learning objectives in the curriculum, one or more of these elements were determined in some learning objectives. For example, while the learning objective “Explains the trend of change of periodic properties” does not include any context-based element, the learning objective “Explains the effects of chemical substances on human health and the environment” includes society-environment-economy interaction context-based element. It has been determined that the most frequently used source of context-based element in the learning objectives is daily life. It was observed that the context-based elements determined in the learning objectives were used most frequently at the 12th grade level and at least at the 11th grade level. Considering the results of this study, it can be suggested to curriculum designers to use the context-based learning approach and context-based elements more frequently in the subject learning objectives.

Anahtar Kelimeler

Chemistry course curriculum, context-based learning approach, context-based elements.

2018 ortaöğretim kimya dersi öğretim programının içeriğinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımına ait unsurlar

Öz

Bu çalışmada, 2018 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan ortaöğretim kimya dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programının içeriğinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımına ait unsurların belirlenmesi amaçlanmıştır. Doküman inceleme yöntemi kullanılarak programın içeriği (kazanımlar ve açıklamaları) incelenmiştir. Yaşam temelli öğrenme yaklaşımına ait unsurların kaynakları gündelik hayatta karşılaşılan durum ve olaylar, bilim/teknoloji uygulamaları, matematik-mühendislik uygulamaları, toplum-çevre-ekonomi etkileşimleri olabilmektedir. Analiz sonucunda programdaki kazanımların bir kısmında bu unsurlara rastlanmaz iken bazı kazanımlarda bu unsurlardan bir veya birden fazla unsur tespit edilmiştir. Örneğin, “Periyodik özelliklerin değişme eğilimlerini açıklar” kazanımı yaşam temelli unsur içermez iken, “Kimyasal maddelerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkilerini açıklar” kazanımı yaşam temelli unsurlardan toplum-çevre-ekonomi etkileşimini içermektedir. Programda yer alan kazanımlarda, en sık kullanılan yaşam temelli unsur kaynağının gündelik hayat olduğu belirlenmiştir. Kazanımlarda belirlenen yaşam temelli unsurların en sık 12. sınıf düzeyinde en az ise 11. sınıf düzeyinde kullanıldığı görülmüştür. Bu çalışmanın sonuçları dikkate alındığında, program geliştiren uzmanlara yaşam temelli öğrenme yaklaşımını ve onu yansıtan unsurlarını konu kazanımlarında daha sık kullanmaları önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kimya dersi öğretim programı, yaşam temelli öğrenme yaklaşımı, yaşam temelli unsurlar.

Teşekkür

Doküman analizi sonucunda elde edilen veriler ile ilgili kodlama ve kodlayıcılar arası güvenirlik çalışmalarına yardımlarından dolayı kimya öğretmeni Füsun Dönmez’e teşekkür ederim.

Kaynakça

• (MEB, 2011, s.12). MEB, Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı (9, 10, 11 ve 12. sınıflar), Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, (2018).
• (MEB, 2013, s.4,26) MEB, Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı (9, 10, 11 ve 12. sınıflar), Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, (2018).
• MEB, Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı (9, 10, 11 ve 12. sınıflar), Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, (2018).
• http://ttkb.meb.gov.tr/www/yayinlarimiz/icerik/385, (16.02.2022)
• Glynn, S. ve Koballa, T. R., The contextual teaching and learning instructional approach in Yager, R. E., Exemplary Science: Best Practices in Professional Development, NSTA Press, 75-84, Arlington VA, (2005).
• Bennett, J., Lubben, F. ve Hogarth, S., Bringing science to life: A synthesis of the research evidence on the effects of context-based and STS approaches to science teaching, Science Education, 347-370, (2007).
• De Jong, O., Context-based chemical education: How to improve it? Chemical Education International, 8, 1, 2-6, (2008).
• Ramsden, J. M., How does a context-based approach influence understanding of key chemical ideas at 16 + ?, International Journal of Science Education, 19, 6, 697-710, (1997).
• Schwartz, A. T., Context-based chemistry education contextualised chemistry education: The American experience, International Journal of Science Education, 28, 9, 977-998, (2006).
• İlhan, N., Kimyasal denge konusunun öğrenilmesinde yaşam temelli (context based) öğretim yaklaşımının etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, (2010).
• İnci, T., Bağlam temelli öğrenme ortamı algısı, derse ilgi, derse katılım ve akademik güdülenme etkileşiminin ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri başarısına etkisi. Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, (2019).
• Köse, E. Ö. ve Çam, F., Biyoloji dersi için “yaşam temelli öğrenme” yaklaşımı ve içerikleri, Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, Özel Sayı, 1, 1-17, (2014).
• Mete, P. ve Yıldırım, A., Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının kimya derslerindeki uygulamaları hakkında öğretim elemanlarının görüşleri, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 1, 101-116, (2016).
• Sözbilir, M., Sadi, S., Kutu, H. ve Yıldırım, A., Kimya eğitiminde içeriğe/bağlama dayalı (context-based) öğretim yaklaşımı ve dünyadaki uygulamaları, I. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, İstanbul, (2007).
• Şensoy, Ö. ve Gökçe, B., Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin başarı ve motivasyonları üzerine etkisi, The Journal of Academic Social Science Studies, 56, 37-52, (2017).
• Yılmaz, S. S., Othan, O., ve Cantimur, E., Yaşam temelli öğrenme yaklaşımına (YTÖY) göre elektrik, madde ve ısı konularının işlenmesinin öğrenci başarısına etkisi, e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1, 3, 41-49, (2014).
• İlhan, N., Doğan, Y. ve Çiçek, Ö., Fen bilimleri öğretmen adaylarının “özel öğretim yöntemleri” dersindeki yaşam temelli öğretim uygulamaları, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 2, 666-681, (2015).
• İlhan, N., Şekerci, A. R., Sözbilir, M. ve Yıldırım, A., Eğitim araştırmalarına yönelik öğretmen tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 8, 31-56, (2013).
• Taasoobshirazi, G. ve Carr, M., A review and critique of context-based physics instruction and assessment, Educational Research Review, 3, 2, 155-167, (2008).
• http://ttkb.meb.gov.tr/, (16.02.2022)
• Kantekin, E., Ortaöğretim fizik, kimya ve biyoloji dersleri resmi öğretim programlarının bilimsel okuryazarlık boyutları açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, (2018).
• Çelikkaya, K., 2018 Ortaöğretim kimya dersi öğretim programının kazanımlarının yeni Marzano taksonomisi ile değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, (2019).
• Ayyıldız, Y., Aydın,A. ve Nakiboğlu, C., 2018 yılı ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının orijinal ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 340-376, (2019).
• Yaralı, D., Programın temel öğeleri açısından 2013 ve 2018 kimya öğretim programlarının karşılaştırılması, Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 7, 2, 153-182, (2022).
• Ağlarcı Özdemir, O., 2018 ortaöğretim kimya dersi öğretim programlarının fen liseleri ve diğer lise türleri açısından incelenmesi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 1, 84-124, (2021).
• Demir, E., 2018 ortaöğretim kimya dersi öğretim programı ve 2018 ortaöğretim fen lisesi kimya dersi öğretim programının temel öğeler açısından karşılaştırılması, Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 6, 2, 171-207, (2021).
• Creswell, J. W., Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches, Sage Publications, Thousand Oaks CA, (2007).
• Creswell, J. W., Hanson, W. E., Plano Clark, V. L. ve Morales, A., Qualitative research designs: Selection and implementation, The Counseling Psychologist, 35, 2, 236-264, (2007).
• Merriam, S. B., Qualitative research and case study applications in education, Jossey-Bass Publishers, San Francisco CA, (1998).
• Bowen, G., Document analysis as a qualitative research method, Qualitative Research Journal, 9, 2, 27-40, (2009).
• Kıral, B., Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 15, 170-189, (2020).
• Erdoğan, H. ve Azizoğlu, N., 2018 Ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programında ve ders kitaplarında yaşam temelli yaklaşımın etkileri, Ege Eğitim Dergisi, 23, 1, 18-34, (2022).
• Sadi, S., Kimyasal değişimler ünitesinin işlenmesinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. (2013).
• Bennett, J. ve Lubben, F., Context-based chemistry: The salters approach, International Journal of Science Education, 28, 9, 999-1015, (2006).
• Köroğlu, N. G., Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının, öğretmen adaylarında çevreye yönelik ilgi, tutum ve çevre bilinçli tüketici davranışlarının incelenmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2011).
• Kutu, H., Yaşam temelli ARCS öğretim modeli ile 9.sınıf kimya dersi “hayatımızda kimya” ünitesinin öğretimi, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, (2011).
• Topuz, F. G., Gençer, S., Bacanak, A. ve Karamustafaoğlu, O., Bağlam temelli yaklaşım hakkında fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri ve uygulayabilme düzeyleri, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1, 240-261, (2013).