A comparative analysis of achievements of the LGS science and mathematics with other subtest according to the socio-economic development index of cities in Turkey

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 426 - 447, 07.07.2023

Mehmet Yüksel , Abbas Ertürk

https://doi.org/10.25092/baunfbed.1145652

Öz

In this study LGS Science and Mathematics achievements with other subtest achievements of students was comparatively analyzed according to the socio-economic development level of cites in Turkey. In the study, secondary data obtained by document analysis method and quantitative research method were used. The data of the study were obtained from the High School Entrance Exam report (LGS) that prepared by the Ministry of National Education in 2019 and the Socio-Economic Development Ranking of Provinces and Regions Research SEGE-2017 report published by the Ministry of Industry and Technology. In the study, the effect of the socio-economic development level of the provinces on the students' LGS science and mathematics test success and the students' LGS other sub-test achievements were examined by regression analysis. In addition, in this study, discriminating the socio-economic development levels of the provinces based on students’ LGS science and mathematics test achievement and LGS other subtests' was performed to be determined by discriminant analysis. According to the findings of the study that has been determined by the regression analysis, it has been determined that the socio-economic development level of cites affects positively the LGS science and mathematics test achievements with other subtest achievements of students. The socio-economic development level of cites was discriminated by the except for science and mathematics tests of the other LGS subtest achievements. When examined in terms of the science and mathematics tests achievements, as distinctive test achievement of the cities that have high and low socio-economic development level has been found by the only mathematics test achievement in findings of discriminant analysis. This finding demonstrate that the mathematics test achievement of the students is important indicator at the discrimination of the socio-economic development level of cites. In terms of the test achievements of LGS in the verbal field, the distinctiveness of the foreign language test success was found to be higher in the discrimination of the socio-economic development level of the provinces. In future studies, by considering the results of the studies on the new socio-economic development level, the tendency of the socio-economic development level of the provinces in Turkey to affect the academic success of the courses in the basic fields of mathematics and science for secondary education can be determined.

Anahtar Kelimeler

Academic achievement, Mathematics and Science achievement, verbal field, Socio-Economic Development

Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksine göre LGS fen ve matematik testleri ile LGS diğer alt test başarılarının karşılaştırmalı analizi

Öz

Bu çalışmada Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin öğrencilerin LGS Fen Bilimleri ve Matematik testlerindeki akademik başarıları ile LGS kapsamındaki diğer alt testlerdeki akademik başarıları üzerindeki etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, doküman analizi yöntemiyle edinilen ikincil veriler ile nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler 2019 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan LGS Merkezi Sınavla Yerleşen Öğrencilerin Performansı raporu ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yayımlamış olduğu İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017 raporundan alınmıştır. Çalışmada illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin öğrencilerin LGS fen bilimleri ve matematik test başarıları ile öğrencilerin LGS diğer alt test başarıları üzerindeki etkisi regresyon analiziyle incelenmiştir. Ayrıca çalışmada öğrencilerin LGS fen bilimleri ve matematik test başarıları ile LGS diğer alt testlerdeki başarılarının illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini ayırt ediciliği diskriminant analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin öğrencilerin LGS sınavındaki fen bilimleri ve matematik akademik başarısı ile diğer testlerdeki akademik başarısını olumlu yönden etkilediği regresyon analizi ile saptanmıştır. Öğrencilerin fen bilimleri ve matematik alanı dışındaki diğer LGS test başarıları illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyini ayırt edici olmakla birlikte fen bilimleri ve matematik test başarıları açısından bakıldığında diskriminant analizi bulgularına göre matematik test başarısının tek başına sosyo-ekonomik gelişmişliği yüksek olan illeri ayırt edici bulunmuştur. Bu bulgu öğrencilerin matematik başarısının illerin gelişmişlik düzeyini ayırt etmede önemli bir gösterge olduğunu göstermektedir. LGS’nin sözel alandaki test başarıları açısından bakıldığında ise illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin ayırt ediciliğinde, yabancı dil test başarısının ayırt ediciliği daha yüksek bulunmuştur. Gelecekte yapılacak çalışmalarda yeni sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine ilişkin çalışmaların sonuçlarını da dikkate alarak Türkiye’de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzey değişiminin ortaöğretimdeki matematik ve fen bilimleri temel alanındaki derslerin akademik başarısını etkileme eğilimi belirlenebilir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Başarı, Fen ve Matematik Başarısı, sözel alan, Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik

Kaynakça

• Sarıer, Y., Türkiye'de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: Bir meta-analiz çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 609-627, (2016).
• İnal, H., ve Turabik, T., Matematik başarısını etkileyen bazı faktörlerin yordama gücünün yapay sinir ağları ile belirlenmesi, Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 23-50, (2017).
• Sezgin, F., Koşar, D., Koşar, S., ve Emre, Er., Liselerde akademik başarısızlık: Nedenleri ve önlenmesine ilişkin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), (2016).
• Uzun, G., ve Bökeoğlu, Ö. Ç., Akademik Başarının Okul, Aile ve Öğrenci Özellikleri ile İlişkisinin Çok Düzeyli Yapısal Eşitlik Modellemesi ile İncelenmesi, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 52(3), 655-684, (2019).
• Çiftçi, C., ve Çağlar, Ç., Ailelerin sosyo-ekonomik özelliklerinin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi: Fakirlik kader midir? International Journal of Human Sciences, 11(2), 155-175, (2014). doi: 10.14687/ijhs.v11i2.2914
• Suna, H. E., Tanberkan, H., Gür, B. S., Perc, M., Özer, M., Socioeconomic status and school type as predictors of academic achievement, Journal of Economy Culture and Society, (61), 41-64, (2020). https://doi.org/10.26650/JECS2020-0034.
• Abazaoğlu, İ., Yatağan, M., Yıldızhan, Y., Arifoğlu, A., & Umurhan, H. Öğrencilerin Matematik Başarısının Uluslararası Fen Ve Matematik Eğilimleri Araştırması Sonuçlarına Göre Değerlendirilmesi. Turkish Studies (Elektronik), 10(7), 33-50. (2015).
• Yüksel, M., Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Sınav Sonuçlarının İllerin Yaşam Endeksi Kriterlerine Göre Değerlendirilmesi. Sönmez, A.K. (Ed.). Eğitim Bilimleri Alanında Akademik Çalışmalar (129-158). Ankara: Gece Kitaplığı. (2020).
• Altun, S. A., ve Çakan, M. Factors affecting student success on exams: the case of successful cities on LGS /ÖSS exams. Elementary Education Online, 7(1), (2008).
• Şeremet, M., Temel Bilimlerin Öğrenci Çekmede Yaşadığı Zorluklar: Farklı Bir Perspektif Önerisi, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 214-218. (2015).
• Günay, D., Günay, A., ve Atatekin, E., Türkiye'de temel bilimlerde sarsılış: Ülkenin sarsılışı, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 85-96, (2013).
• Berberoğlu, G., Celebi, O., Özdemir, E., Uysal, E., ve Yayan, B., Factors effecting achievement level of Turkish students in the third international mathematics and science study (TIMSS), Journal of Educational Sciences ve Practices, 2(3), (2003).
• Anıl, D., Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler, Eğitim ve Bilim, 34(152), (2009).
• Özer, Y., ve Anıl, D., Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011(41), 313-324, (2011).
• Ertürk, Z., ve Akan, O. E., TIMSS 2015 matematik başarısını etkileyen değişkenlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi, Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 2(2), 14-34, (2018).
• Sarıer, Y., TIMSS uygulamalarında Türkiye’nin performansı ve akademik başarıyı yordayan değişkenler, Temel Eğitim, 2(2), 6-27. (2020).
• Özgür-Güler, E., & Veysikarani, D. Sosyo-ekonomik göstergeler ve PISA skorlarına göre ülkelerin sınıflandırılması: OECD örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 506–522. (2022). http://doi.org/10.24287/ohuiibf/958903.
• MEB. PISA 2018 Türkiye ön raporu., (2019). https://pisa.meb.gov.tr/www/pisa-2018-turkiye-on-raporu-yayimlandi/icerik/3
• Dolu, A., Sosyoekonomik faktörlerin eğitim performansı üzerine etkisi: PISA 2015 Türkiye örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(2), 41-58, (2020).
• Kılıç, Y., ve Haşıloğlu, M. A., Sosyoekonomik durumun öğrenci başarısına etkisi (7. Sınıf Türkçe ve fen bilimleri dersleri örneklemi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1025-1049, (2017).
• Dadandı, I., ve Yazıcı, H., Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Başarılarının, Genel Yeteneklerinin ve Akademik Öz-Yeterliklerinin Sosyoekonomik Özellikleri Açısından İncelenmesi, Mediterranean Journal of Educational Research, 13(30), 139-158, (2019).
• Suslu, A. ve Ötken, Ş., Determination of Variables That Affect the Mathematics Success of the 7th Grade Students, Special Issue of Educational Sciences, 6(6),197-203, (2020).
• Gülel, F. E., Çağlar, A., Uyar, S. G. K., Karadeniz, O., ve Yeşilyurt, M. E., Türkiye’de illere göre insani gelişme endeksi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 208-216, (2017).
• Uçan, O. ve Koçak, E., İnsani gelişme endeksi ile büyüme ilişkisi: Pedroni eş bütünleşme örneği, Journal of Politics Economy and Management, 1(2), 55-61, (2018).
• Meydan, M. C., ve Sarı, V. İ., İnsani gelişme endeksi ve alt endekslerinin Türkiye’deki iller için ölçülmesi ve analizi, İdealkent, 9(24), 387-429, (2018).
• Akyüz, B. E., ve İpekçi Çetin, E., İnsani gelişme endeksi ve VIKOR yöntemine göre Türkiye’deki illerin sıralaması, Verimlilik Dergisi, (1), 60-77, (2022).
• Aydın, A., Sarıer, Y., ve Uysal, Ş., Sosyoekonomik ve sosyokültürel değişkenler açısından PISA matematik sonuçlarının karşılaştırılması, Eğitim ve Bilim, 37(164), (2012).
• Güveli, S. K., ve Kılıçkaplan, S., A ranking of Islamic countries in terms of their levels of socio-economic development, Journal of Economic Cooperation, 21(1), 97-114, (2000).
• Özdemir, A. İ., ve Altıparmak, A., Sosyo-ekonomik göstergeler açısından illerin gelişmişlik düzeyinin karşılaştırmalı analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (24), 97-110,(2005).
• Şen., H., Çemrek, F., ve Özaydın, Ö., Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesi, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 155-171,(2006).
• Yenel, F., ve Güngörmüş, H. A., Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması ile sportif gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesi, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 61-72,(2006).
• Çağlar, A., İllerin Yaşam Kalitesi: Türkiye İstatistik Kurumu Verileriyle Veri Zarflama Analizi ’ne Dayalı Bir Endeks, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(3), 875-902,(2020).
• Peiró-Palomino, J., ve Picazo-Tadeo, A. J. OECD: One or many? Ranking countries with a composite well-being indicator. Social Indicators Research, 139(3), 847-869, (2018).
• Peiró-Palomino, J., Regional well-being in the OECD. The Journal of Economic Inequality, 17(2), 195-218, (2019).
• Correa, H., Quality of education and socio-economic development, Comparative Education Review, 8(1), 11-16, (1964).
• Tutar, F., ve Kılınç, N., Türkiye'nin sağlık sektöründeki ekonomik gelişmişlik potansiyeli ve farklı ülke örnekleriyle mukayesesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 31-54, (2007).
• Ağır, H., ve Tıraş, H. H., Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: panel nedensellik analizi, Gaziantep University Journal of Social sciences, 17(4), 1558-1573, (2018).
• Kart, R. B. ve Keser, İ.K., Türkiye’deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesi ve yerel seçim oy dağılımlarının karşılaştırılması, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 25-52. (2019).
• Susan Taylan, A., Türkiye Kentlerinin Sürdürülebilir Yaşam Kalitesi Temel Bileşenlerinde Dağılımı ve Kümelenmesi, Planlama Dergisi, 31(2), 170-190, (2021).
• T.C. Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı., İllerin Ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017, Hazırlayanlar: Salih Acar, Mustafa Caner Meydan, Leyla Bilen Kazancık Ve Mustafa Işık, Ankara: Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını Sayı: 3, Araştırma Raporu Sayı: 3, Aralık 2019.
• Patowary, M., Education as a determinant of socioeconomic development in India: an empirical investigation, International Journal of Management, 11(12), 1266-1272, (2020).
• Burchi, F., Identifying the Role of Education in Socio-Economic Development18, Human and Economic Resources Proceedings Book, 190, (2006).
• Akkurt, Z., ve Karabağ Köse, E., Öğrenci başarısının okul, öğretmen ve aileyle ilgili değişkenler açısından incelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 1-16, (2019).
• Cingöz, Z. K., ve Gür, B. S., Ekonomik, sosyal ve kültürel statünün akademik başarıya etkisi PISA 2015 ve TEOG 2017 sonuçlarının karşılaştırması, İnsan ve Toplum, 10(4), 247-287,(2020).
• Suna, H.E., Özer, M., Sensoy, S., Gür, B.S., Gelbal, S., ve Aşkar, P., Türkiye’de akademik başarının belirleyicileri, Journal of Economy Culture and Society, 64, 1-20,(2021). https://doi.org/10.26650/JECS2021-934211.
• Kahraman, Ü., ve Çelik, K., Analysis of PISA 2012 results in terms of some variables. Journal of Human Sciences, 14(4), 4797-4808, (2017).
• MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED). TIMSS 1999 Üçüncü uluslararası Matematik ve Fen Bilgisi Çalışması Ulusal Rapor. Yayınevi, Ankara, Türkiye. (2003).
• Şişman, M., Acat, M. B., Aypay, A., & Karadağ, E. TIMSS 2007 Ulusal Matematik ve Fen Raporu 8. Sınıflar. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. (2011).
• Büyüköztürk, Ş., Çakan, M., Tan, Ş. ve Atar, H. Y. TIMSS 2011 Ulusal Matematik ve Fen Raporu 4. sınıflar. Ankara: MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü yayınları. (2014).
• Büyüköztürk, Ş., Çakan, M., Tan, Ş. ve Atar, H. Y. TIMSS 2011 Ulusal Matematik ve Fen Raporu 8. sınıflar. Ankara: MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü yayınları. (2014).
• Yıldırım, A., Özgürlük, B., Parlak, B., Gönen, E., & Polat, M. TIMSS 2015 Ulusal Matematik ve Fen Bilimleri Ön Raporu 4. ve 8. Sınıflar. MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara, (2016).
• MEB TIMSS 2019 Türkiye Ön Raporu. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, No:15. Ankara. (2020).
• MEB., 2019 Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, No:7. (2019).
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, B. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. (2021).