Yeşil Lojistik Araştırmalarına Yönelik Bibliyometrik İnceleme: Tezler Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 19 - 33, 27.06.2025

Rıfat Can Ayhan , Yusuf Bera Sanlı , Emel Güven , Tamer Eren

Öz

Yeşil lojistik, lojistik süreçlerin çevresel etkilerini en aza indirerek sürdürülebilirlik ilkelerine dayanan bir yaklaşımdır. Karbon emisyonlarının azaltılması, enerji verimliliğinin artırılması ve çevre dostu taşımacılık yöntemlerinin kullanılmasıyla çevresel sürdürülebilirliği destekler. Bu çalışma, Türkiye’de yeşil lojistik alanında yapılan 53 lisansüstü tezi analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) arşivinden elde edilen verilerle tezler tür, yıl, üniversite, enstitü, konu ve kullanılan yöntemlere göre incelenmiştir. Tezlerin %76’sı yüksek lisans, %24’ü doktora düzeyindedir. Yıllar bazında analizde, 2020 sonrası Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Paris İklim Anlaşması gibi politikaların etkisiyle artış görülmüştür. En fazla katkı sağlayan kurumlar arasında Gazi Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi öne çıkmıştır. Tezlerin %47’si Sosyal Bilimler Enstitüsü kapsamında gerçekleştirilmiş, lojistik yönetimi, çevresel sürdürülebilirlik ve tedarik zinciri optimizasyonu en sık çalışılan konular olmuştur. Çalışmalarda nicel yöntemler baskın olup regresyon analizi, optimizasyon modelleri ve çok kriterli karar verme yöntemleri sıkça kullanılmıştır. Bu araştırma, Türkiye’de yeşil lojistik çalışmalarının kapsamını belirleyerek literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeşil lojistik , sürdürülebilirlik , bibliyometrik analiz , lisansüstü tezler

Bibliometric Analysis of Green Logistics Research: A Study on Theses

Öz

Green logistics is an approach based on sustainability principles that aims to minimize the environmental impacts of logistics processes. By reducing carbon emissions, increasing energy efficiency, and utilizing environmentally friendly transportation methods, it supports environmental sustainability. This study aims to analyze 53 graduate theses conducted in the field of green logistics in Turkey. The data were obtained from the Council of Higher Education National Thesis Center (YÖKTEZ) archives, and the theses were examined based on type, year, university, institute, topic, and methods employed. Of the theses, 76% were at the master’s level, while 24% were doctoral dissertations. A year-by-year analysis revealed an increase in studies after 2020, influenced by policies such as the European Green Deal and the Paris Climate Agreement. Gazi University and Istanbul Technical University were among the leading contributors. 47% of the theses were conducted under Social Sciences Institutes, with logistics management, environmental sustainability, and supply chain optimization being the most frequently studied topics. Quantitative methods predominated in these studies, with regression analysis, optimization models, and multi-criteria decision-making methods commonly utilized. This research contributes to the literature by outlining the scope of green logistics studies in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Green logistics , sustainability , bibliometric analysis , graduate theses

Kaynakça

• Akıl, S. (2022). Lojistik servis kalitesini belirleyen faktörlerin elektronik ticarette müşteri memnuniyeti ve bağlılığı üzerine etkisi. Sakarya Üniversitesi Doktora Tezi.
• Aksungur, B. N., Sever, H., Güven, E., & Eren, T. (2024). İnsansız hava araçları konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 6(1), 21-29.
• Alkan, G., Yılmaz, B., & Oğuz, S. (2020). Tersine lojistik alanındaki yayınların bibliyometrik analiz yöntemiyle değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), 711-729.
• Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP). (2023). CSCMP's definition of logistics. CSCMP Official Website.
• Çavdar, E. (2021). Yeşil lojistik: WoS verilerine dayalı bibliyometrik bir analiz (2000-2021). Econder International Academic Journal, 5(2), 359-374.
• Damarcı, D., Kılıç, D., Güven, E., & Eren, T. (2024). Tesis yerleşimi konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 2(2), 46-57.
• Duran, G., & Çelikkaya, S. (2019). Türkiye’de lojistik üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. GÜ İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi, 3(3), 152-167.
• Durmuş, İ., & Gücüyeter, İ. (2024). Karbon ayak izi ve yeşil organizasyon kavramlarına yönelik bibliyometrik araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 61(1), 113-124.
• Eren, T., & Akdaş, E. (2023). Afet ve acil durum yönetiminde arama kurtarma ekiplerinin oluşturulması. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 1060-1073.
• Gürsoy, H. (2014). Lojistik sektörünün dış ticaretteki rolü ve işletmeler üzerinde etkisi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Kutlu, B. H., & Ercoşkun, Ö. Y. (2021). Türkiye’deki lojistik firmalarının yeşil lojistik uygulamaları üzerinden değerlendirilmesi. Eksen Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2(1), 52-71.
• Kuzgun, Ş. (2024). Yeşil girişimcilik literatürünün bibliyometrik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(2), 692-712.
• Küpçüoğlu, E., Alakaş, H. M., & Eren, T. (2024). Blok zincir üzerine yazılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin bibliyometrik analizi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 17(4), 281-293.
• Mücevher, M. H. (2021). Sürdürülebilir Lojistik İçin Üç Öncelikli Strateji: Yeşil Lojistik, Tersine Lojistik ve Yalın Lojistik. Enderun, 5(1), 39-54.
• Öztürk, G. (2024). Afet dirençliliği konusunda yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(52), 742-757.
• Parıldar, G. (2020). Yeşil lojistik kapsamında çevre etkinlik VZA yöntemleri ile AB ülkeleri ve Türkiye'nin lojistik-çevre etkileşimli performanslarının değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Doktora Tezi.
• Ren, R., Hu, W., Dong, J., Sun, B., Chen, Y., & Chen, Z. (2020). A systematic literature review of green and sustainable logistics: Bibliometric analysis, research trend and knowledge taxonomy. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(1), 261.
• Sanlı, Y. B., Baltacı, F., Güven, E., & Eren, T. (2024). Siber güvenlik çalışmaları üzerine bibliyometrik analiz. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 17(3), 223-229.
• Seçkin, Z., & İşler, F. (2023). Yeşil girişimcilik: Uluslararası yayın kaynaklarının bibliyometrik analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(3), 203-222.
• Serdarasan, Ş., Yılmaz, H., Doğan, E., Koç, B. (2021). Lojistik ve tedarik zinciri alanında TR Dizin’de indekslenen çalışmaların bibliyometrik analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(68), 164-184.
• Sertel, B. C. (2023). Lojistik hizmet sağlayıcıların sürdürülebilirlik perspektifi ile performans değerlendirme kriterleri. İzmir Ekonomi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Suna, Z. Y., & Benzer, A. (2023). Türkçe eğitiminde üst düzey düşünme becerileri ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 281-305.
• Şahin, A. (2021). Sürdürülebilirlik bağlamında yeşil lojistik uygulamalarının lojistik performansı ile ilişkisinin incelenmesi: Mersin ili örneği. Mersin Üniversitesi Doktora Tezi.
• Şakar, G., & Cerit, A. G. (2013). Uluslararası alan indekslerinde Türkiye pazarlama yazını: Bibliyometrik analizler ve nitel bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 37-64.
• Tanrıverdi, K. (2021). Yeşil lojistik yönetimi uygulamalarının çevresel performansla olan ilişkisi üzerine bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Turgut, A. (2023). Lojistik ve tedarik zincirinde yapay zekâ çalışmaları: Bibliyometrik bir analiz. Alanya Akademik Bakış, 7(1), 461-480.
• Turğut, M., & Gürsoy, İ. (2023). Lojistik 4.0 üzerine yapılan araştırmaların bibliyometrik analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 96-113.
• Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete. (2021). Türkiye’nin Avrupa Yeşil Mutabakatına Uyum Eylem Planı. Resmî Gazete, No: 31541.
• Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete. (2021). Türkiye'nin Paris İklim Anlaşması'na Katılımı. Resmî Gazete No: 31592.
• Ulutaş, A., & Karaköy, Ç. (2019). G-20 ülkelerinin lojistik performans endeksinin çok kriterli karar verme modeli ile ölçümü. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 71-84.
• Üstünbaş, N. N. (2022). Marmara Bölgesi'ndeki lojistik firmalarının yeşil lojistik uygulamaları. Uludağ Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Yangınlar, G., & Sarı, K. (2017). İşletmeleri yeşil lojistik uygulamalarına zorlayan sebepler üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergi, 6(1), 101-121.
• Yolcu, M. B. (2023). Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye’deki yeşil lojistik uygulamaları. Econder Uluslararası Akademik Dergi, 7(2), 136-151.
• Yüksel, A., Eren, T., & Güven, E. (2024). Siber fiziksel sistemler: Bibliyometrik analiz. Bilgisayar Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, 5(2), 24-35.