An Investigation on the Macroeconomic Effects of Natural Disasters in Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 81 - 102, 27.06.2025

Melike Kökçü , Ömer Faruk Biçen

Öz

Turkey is a country that frequently faces natural disasters due to its geographical location. This study aims to provide a multidimensional evaluation of the impacts of disasters, not only in terms of their immediate destruction but also their long-term economic consequences. Accordingly, an empirical analysis was conducted using the ARDL(Autoregressive Distributed Lag) bounds testing approach to examine the mocroeconomic effects of geological, meteorological, hydrological, biological, and climatological disasters that occurred between 1974 and 2023. The analysis utilized a dataset consistind of Natural Disaster Costs, Gross Domestic Product (GDP), Foreign Direct Inverstment, Domestic Investment disaster costs have a positive long-term effect on the national economy. This result is associated with the contributions of post disaster recovery and reconstruction processes to economic growth.

Anahtar Kelimeler

natural disasters , Macroeconomic Impacts , Turkey , Economic Growth , Disaster Management

Türkiye’de Doğal Afetlerin Makroekonomik Etkileri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Türkiye, bulunduğu coğrafi konumu nedeniyle doğal afetlerle sıklıkla karşı karşıya kalan bir ülkedir. Bu çalışmada, afetlerin yalnızca anlık yıkımları değil, aynı zamanda uzun vadede ekonomi üzerindeki etkilerinin çok boyutlu bir değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, 1974-2023 yılları arasında meydana gelen jeolojik, meteorolojik, hidrolojik, biyolojik ve iklimsel doğal afetlerin makroekonomik etkileri, ARDL(Autoregrassive Distributed Lag) sınır testi yaklaşımı kullanılarak ampirik bir analiz yapılmıştır. Söz konusu ampirik değerlendirme kapsamında, Doğal Afet Maliyeti, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla(GSYH), Doğrudan Yabancı Yatırım, Yurtiçi Yatırım ve Cari Açık değişkenlerinden oluşan veri seti kullanılmıştır. ARDL modeli kapsamında elde edilen bulgular, doğal afet maliyetlerinin uzun vadede ülke ekonomisi üzerinde pozitif yönlü bir etki yarattığını ortaya koymaktadır. Bu sonuç, afet toparlanma ve yeniden yapılanma süreçlerinin ekonomik büyümeye olan katkısıyla ilişkilendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğal Afetler , Makroekonomik Etkiler , Türkiye , Ekonomik Büyüme , Afet Yönetimi

Kaynakça

• Akar, S. (2013). Doğal afetlerin kamu maliyesi üzerindeki etkisi: Türkiye örneği(Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altıntaş, K., Akbal, E. (2022). Doğal afetlerin makroekonomik açıdan etkileri ve afetlere karşı alınması gereken iktisadi tedbirler. (Yayın yeri belirtilmemiş).
• Avdar, R., & Avdar, R. (2022). Türkiye’de yaşanan doğal kaynaklı afetlerin sosyo-ekonomik etkileri. Afet ve Risk Dergisi, 5(1),1-12.
• Chang, S. (1983). Disaster and fiscal policy: Hurricane impact on municipal revenue. Urban Affairs Quarterly, 18(4), 511-523.
• Çoban, M. N., Biçen, Ö. F., & Çimen, G. (2023). Cumhuriyetîn yüzüncü yılına doğru Türkiye’de kamu transfer harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49-1), 157-176.
• Demir, Y. (2021). Eğitim, sağlık Ar-Ge harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ARDL sınır testi ile belirlenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1758-1770.
• Göksu, S., & Balkı, A. (2023). ARDL ve NARDL eşbütünleşme analizleri: Adım adım EViews uygulaması. Serüven Yayınevi.
• Gülmez, A. (2015). Türkiye’de dış finansman kaynakları ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 139-152.
• Güvel, E. A. (2001). Doğal afetlerin politik ekonomisi. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yayonları.
• Kadıoğlu, M., & Özdamar, E. (2008). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri. (yay. No. 2). JICA Türkiye Ofisi.
• Karatağ, M. E. (2021). Doğal afetlerin ekonomik büyümeye etkileri: Türkiye 1960-2018 Dönemi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keyifli, N. (2021). OECD ülkelerinde doğal afetlerin bütçe açıkları üzerine etkisi: Dinamik panel veri analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (43), 303-318.
• Koç, T., Çavuş, C., Sarış, F., & Çalışkan, V. (2005). Çanakkale kar fırtınası afetinin sosyal ve ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi. Sivil Savunma Dergisi, 181, 5-20
• Loayza, N., Olaberria, E., Rigolini, J., & Christiaensen, L. (2009). Natural disasters and growth: going beyond the averages (Policy Research Working Paper No. 4980). The World Bank.
• Mert, M., & Çağlar, A. E. (2023). EViews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi. Detay yayıncılık. Narayan, P.K., & Narayan, S. (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a cointegration framework. Economic Modelling, 22(3), 423-438
• Özey, R. (2011). Afetler coğrafyası. Aktif Yayınevi.
• Pesaran, MH, Shin, Y., & Smith, RJ(2001). Düzey ilişkilerinin analize yönelik sınır testi yaklaşımları. Uygulamalı ekonometri dergisi, 16 (3), 289-326.
• Şahin, İ., & Kılınç, T. (2016). Türkiye’de 1980-2014 yılları arasında görülen depremlerin ekonomik etkileri. İktisadi Yenilik dergisi, 4(1), 33-42.
• Şahin, İ., & Yavuz, Ö. (2014). Afetlerin ekonomik etkilerinin analizi. 12. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi Bildirileri, 301-306.
• Şeker, A. (2020). Türkiye’de ihracat ve yatırım teşvikleri arasındaki ilişki: ARDL sınır testi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 23-2326.
• Tural Dikmen, A. (2019). Türkiye’de doğal afetlerin makroekonomik etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Universite catholique de Louvain- CRED. (2025). EM-DAT: The international disaster databese. https://public.emdat.be/