KONYA’DA KEÇECİLİK GELENEĞİNİN SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, , 339 - 356, 01.06.2017

Yeliz Pekerşen İsmail Çalık

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645189

Cited By: 4

Öz

Konya ili zengin kültür ve sanat birikimini gelenekler, adetler, mimari eserler ve el sanatları ile geçmişten günümüze taşıyan önemli bir Anadolu kentidir. Türklerin en eski el sanatlarından birisi olan keçecilik mesleği ise birkaç merkezle birlikte Konya’da da az sayıda ustayla yaşatılmaya çalışılmaktadır. Bölgede keçecilik öncelikli olarak ihtiyaçlardan doğmuş, toplumun gereksinimlerine göre şekillenmiş ve hayatın birçok alanında kendisine yer edinmiştir.Araştırmada, Konya’da keçecilik el sanatının eskiye göre durumunun ve el sanatına olan ilgi seviyesinin belirlenmesi, el sanatı ustalarının keçecilik kapsamında hangi ürünleri ürettiklerinin, el sanatının zor taraflarının, özgün niteliklerinin ortaya çıkarılması, keçecilik el sanatının gelecek nesillere ulaştırılmasında ve korunmasında karşılaşılan güçlüklerin açıklanılması ve son olarak somut olmayan kültürel miras çerçevesinde turizmin bu değerlerin korunmasındaki rolü hakkında çıkarımlarda bulunulması amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan verilerin toplanmasında görüşme, analiz edilmesinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar göstermektedir ki; teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesi, sosyal ve kültürel değişmeler keçecilik mesleğinin uygulama alanını daraltmış, el emeği giderek değer kaybetmiştir. Çalışmada ayrıca keçecilik mesleğinin devamlılığının sağlanması için gerekli öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Somut Olmayan Kültürel Miras, Konya, Keçecilik

The Evaluation of Felt Making Tradition in Terms of Intangible Cultural Heritage

Öz

Konya is an important Anatolian city that brings its cultural and artistic richness from the past to the present via manners, customs, architectural works and handicrafts. Felt making profession, which is one of the oldest handcrafts of Turkish people, is tried to be conserved with a few masters in conjunction with a few centers in Konya. Felt making is primarily originated from the needs, is shaped according to the requirements of the society and took place in many fields of life in the region.In this study, determining the felt making handicraft’s presesent condition in Konya in comparison with its past and the level of interest in this handicraft, revealing the kinds of products made by the masters of this handicraft from felt, the different sides of this handicraft and the authentic qualities of it, explaining the difficulties in transmitting the felt making handicraft to the next generations and in preservation of it and finally, making an inference about the role of tourism in the protection of these values within the scope of the intangible cultural heritage are aimed. In this study, negotiation method is used in collecting the datas and content analysis method is used in analysing them. The results obtained from this study put forward that the rapid development of technology, social and cultural changes narrowed the application field of felt making profession and manual labour gradually lost value. In addition, some necessary suggestions are presented in order to provide continuity in the felt making profession in this study

Anahtar Kelimeler

Intangible Cultural Heritage, Konya, Felt Making

Kaynakça

• Aksoy, A. ve Gönüz, A. (2008). Çanakkale İli (Türkiye) Ayvacık Yöresi Halı Do- kumacılığında Kullanılan Boya Bitkilerinin Botanik ve Boyarmadde Özel- likleri. Ayvacık Değerleri Sempozyumu: 29-30 Ağustos 2008- Çanakkale: Bil- diriler (289-304) Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, No: 87.
• Alberti, F. G. and Guisti, J. D. (2012). Cultural heritage, tourism and regional competitiveness: the motor valley cluster. City, Culture and Society, 3(4), 261-273.
• Ar, H. (2015). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Turist Rehberleri- nin Rolü, Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Balıkesir.
• Ar, H. ve Uğuz, S. (2015). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Turist Rehberlerinin Rollerine Yönelik Turist Algıları Üzerine Bir Araş- tırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1406-1418.
• Arıkan, M. (2010). Küreselleşme ve Millî Kimlik Açısından Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması. Kültür Bakanlığı VII. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi: 7 Haziran–1 Temmuz 2006- Gaziantep, Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 8(2), İzmir.
• Begiç, H. (2015). Konya Müzelerinde Bulunan Keçe Ürün Örnekleri, İdil Dergi- si, 4(15), 155-180.
• Begiç, H. (2013). Gelenekten Geleceğe Keçeciliğin Sürekliliğine Dair Bir Çalış- ma: “Barış Sevgi Çadırı” Projesi, Kalemişi Dergisi, 1(1), 40-54.
• Begiç, H. (2012). Konya Keçeciliğinde Çoban Kepeneği, Milli Folklor, 24(94), 214-222..
• Begiç, H. (1999). Konya’lı Keçe Sanatçısı Mehmet Girgiç ve Eserleri, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Benson, W. (2014). The benefits of tourism handicraft sales at Mwenge handic- rafts centre in Dar Es Salaami Tanzania, (Bachelor’s Thesis). Tampere, Finland: Degree Programme in Tourism, Tampere University of App- lied Sciences.
• Çalık, İ. ve Ödemiş, M. (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi: Gümüşhane İli Örneği. (Haz.) 16. Ulusal Turizm Kongresi, 12-15 Kasım 2015- Çanakkale: Bildiriler, Detay Yayınları, 833-843.
• Çankaya, E. (2006). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzecilik Bağlamında Korunması, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Çeliker, D. (2011). Geçmişten Günümüze Türklerde Keçecilik ve Keçe Yapımında Yeni Teknikler, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi ART-E, 1-22.
• Davulcu, M. (2015). Ahlat Yöresi Taş Ustası Geleneğinin Somut Olmayan Kültürel Miras Açısından Önemi ve Yapı Ustası Tahsin Kalender, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 4(7), 48-80.
• Demirbulat, Ö., Sonat, S. ve Bozok, D. (2015). El Sanatları ve Turizm İlişkisi Çerçevesinde Türk Halı Dokumacılığının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesinde Yer Alan Örnekler Doğrultusunda Değerlendirilmesi, 14. Geleneksel Turizm Paneli, 16 Nisan, Sakarya, 564-579.
• Doğan, Ş. (2001). Konya’da Bulunan İşlemeli Keçe Örnekleri, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Duncan, M. E. (2009). Tourism and cultural heritage preservation. 17.12.2016 tarihinde http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1399124 adresinden erişildi.
• Durovic, M., ve Lovrentjev, S. (2014). Indıcators of Sustaınabılıty In Cultural Tourısm. The Marcotheme Review 3(7). 180-189.
• Georgiev, G. ve Terziyska, I. (2013). Master Pieces of İntangible Heritage in the Countries of Southeast Europe and Tourism Development. Management Knowledge and Learning Conference, 19-21 June, Zadar, Crotia, (1279-1285).
• Güdü, Ö., Sonat, S. ve Bozok, D. (2015). El sanatları ve turizm ilişkisi çerçevesinde Türk halı dokumacılığının UNESCO somut olmayan kültürel miras listesinde yer alan örnekler doğrultusunda değerlendirilmesi. 14. Ulusal Turizm Kongresi, Nisan 2015, Sakarya, 564-579.
• Gür, S. (2012). Anadolu’nun Sanat Objesine Dönüşen Kültürel Değeri Keçe, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 1173-1181.
• Ilgın, Ö. (2011). 21. Yüzyıl Başında Tepme Keçe Ürünlerinin Geleneksel ve Çağdaş Tasarımlar Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakaya, B. (2011). Konya Bölgesinden Elde Edilen Yünün (Yapağı) Keçeleşme Özelliği Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kazar, M. (2001). Günümüz Konya yöresi (Merkez) Geleneksel Keçe Yapımı, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kuntay, O. (2004). Sürdürülebilir Turizm Planlaması. Ankara: Alp Yayınevi.
• Küçük, M. (2013). Çamlık Kasabası Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi İçin Çözüm Önerileri, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 35-45.
• Oğuz, M. (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras ve Kültürel İfade Çeşitliliği, Milli Folklor, 21(82), 6-12.
• Öter, Z. (2010). Türk El Sanatlarının Kültür Turizmi Bağlamında Değerlendiril- mesi, Milli Folklor, 22 (86), 174-185.
• Özdoğan, O. (2014). Sürdürülebilir Turizm ve Kültürel Miras. M. Kozak (Ed.), Sürdürülebilir Turizm Kavramlar-Uygulamalar içinde (ss. 45-60) Ankara: Detay Yayınları.
• Skounti, A. (2011). The Lost Ring: Unesco’s World Heritage and Intangible Cultural Heritage, Milli Folklor Dergisi, 23(89), 28-40.
• Şimşek, G. (2013). Somut Olmayan Kültür Mirası (SOKÜM) ve Kadın, Mediter- ranean Journal of Humanities, 3(1), 225-236.
• Tahir, M. (2007). Cultural tourism and the opportunities for presentation of the ethno cultural heritage. 16.08.2016 tarihinde http://vasil7penchev. files.wordpress.com/2007/11/cultural-tourism-mumun.pdf. adresinden erişildi.
• Ulusan, Y. ve Batman, O. (2010). Alternatif Turizm Çeşitlerinin Konya Turizmi- ne Etkisi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 243- 260.
• Unesco Türkiye Milli Komisyonu, 13.08.2016 tarihinde http://www.unesco. org.tr/?page=11:129:5:turkce adresinden erişildi.
• Uslu, A. ve Kiper, T. (2006). Turizmin kültürel miras üzerine etkileri: Beypaza- rı/Ankara örneğinde yerel halkın farkındalığı, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3), 305-314.
• Uygur, S. M. ve Baykan, E. (2007). Kültür turizmi ve turizmin kültürel varlıklar üzerindeki etkileri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 30-49.
• Yalçınkaya, R. (2011). Afyonkarahisar’da keçecilik, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(1), 1863-1870
• Yolcu, M. (2014). Nevşehir’de Yaşayan Geleneksel Mesleklerin Değişim ve Dö- nüşümü, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Lite- rature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 1719-1738.