Victory in Gallipoli, Joy in Damascus: The Poems of Hayri of Crete about Gallipoli

Yıl 2020, , 715 - 726, 31.12.2020

İsmail Avcı

https://doi.org/10.31795/baunsobed.791310

Öz

The subject of this review is the poems written by Hayrî of Crete about Gallipoli. Being one of the volunteers participating from Kastamonu to Mücahidîn-i Mevleviyye, the poet had served there as a state chronicler in the capacity of an honorary lieutenant. Using Hayrî in his poems as his pen name, the only known work of the poet is called Mısır Yolunda İlhâmât-ı Cihâd. Three poems about the battles in Gallipoli as contained in the work by Hayrî are particularly significant. The first of such poems is in the form of a “terkib-i bent” with 7 passages. The second poem is a historic poem written in the literary form of “müseddes”. The third poem is also a historic poem and consists of 2 couplets. In this review, brief information about Mevlevi Regiment and the author is provided and then the poems written by the author on Gallipoli are discussed in further detail.

Anahtar Kelimeler

Hayrî of Crete, Mevlevi Regiment, Gallipoli, Victory, Poem

ÇANAKKALE’DE ZAFER ŞAM’DA SEVİNÇ: GİRİTLİ HAYRÎ’NİN ÇANAKKALE ŞİİRLERİ

Öz

Bu çalışmada, Giritli Hayrî’nin Çanakkale’ye dair yazmış olduğu şiirler konu edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında Mevleviler tarafından kurulan Mücahidîn-i Mevleviyye birliğine Kastamonu’dan katılan gönüllülerden biri olan şair, burada fahri yüzbaşı unvanıyla vakanüvis olarak görev yapmıştır. Şiirlerinde Hayrî mahlasını kullanan şairin bilinen tek eseri Mısır Yolunda İlhâmât-ı Cihâd’dır. Hayrî’nin eserde yer alan Çanakkale savaşlarına dair üç şiiri dikkati çekmektedir. Bunlardan ilki 7 bentlik bir terkib-i benttir. “Çanakkale’ye” başlıklı bu şiirde Hayrî savaş sırasında gösterilen kahramanlıklar vesilesiyle Çanakkale’yi övmüştür. İkinci şiir müseddes nazım şekliyle yazılmış bir tarih manzumesidir. Üçüncü şiir de bir tarih manzumesidir ve 2 beyitten oluşmaktadır. Çalışmada kısaca Mevlevi Alayı ve müellifin kimliği hakkında bilgi verildikten sonra şairin Çanakkale hakkında yazmış olduğu şiirler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Giritli Hayrî, Mevlevi Alayı, Çanakkale, Zafer, Şiir

Kaynakça

• Avcı, İ. (2019). Kastamonu’dan Şam’a: Mevlevi Alayı Gönüllülerinden Giritli Hayrî ve Manzum Seyahatnamesi. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 24 (Bahar), 1-22.
• Cengiz, H. E. (1986). Divan Şiirinde Musammatlar. Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), 415-416-417 (Temmuz-Ağustos-Eylül), 291-429.
• Çakır, Ö. (2004). Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Doğan, E., Tığlı, F. (2005). Sultan V. Mehmed Reşad’ın Çanakkale Gazeli ve Bu Gazele Yazılan Tahmisler. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi TDE Dergisi, 33 (33), 41-96.
• Enginün, İ. (1987). Çanakkale Zaferinin Edebiyata Aksi. Marmara Üniversitesi Türklük Araştırmaları Dergisi, 2, 111-29.
• Güzel, A. (2015). Yaşayanların ve Savaş Meydanlarını Görenlerin Kaleminden Çanakkale. Ankara: Keçiören Belediyesi.
• İpekten, H. (2002). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (1994). Çanakkale Savaşı, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 2. 203-210, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kurnaz, C., Çeltik, H. (2013). Divan Şiiri Şekil Bilgisi, Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Kurşun, Z. (1993). Çanakkale Muharebeleri, İslam Ansiklopedisi. 205-8, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Uzun, M. (1993). Çanakkale Muharebeleri (Edebiyat), İslam Ansiklopedisi. 208-9, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.