MAHTUMKULU’NUN ŞİİR DÜNYASINDA TOPRAK

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 39, 39 - 53, 15.06.2018

Soner Sağlam

https://doi.org/10.31795/baunsobed.437778

Cited By: 1

Öz

Mahtumkulu, yaşadığı devri, bulunduğu çevreyi ve üyesi olduğu toplumun
düşünce dünyasını bütün ayrıntılarıyla eserlerinde yansıtmıştır. Onun şiir
dünyası bize Türkmen kültürünü, Türkmenlerin sanat ve ahlak anlayışını
göstermesi bakımından çok önemlidir. Bu çalışmada Mahtumkulu Divanı’nda yer
alan şiirler tahlil edilmiş, şiirlerde toprak teması incelenmiştir Mahtumkulu’nun
şiirlerinde toprak bir doğa unsuru olarak yer aldığı gibi, tasavvufi kültürün
de etkisiyle en çok “topraktan geldik yine toprağa döneceğiz.” düşüncesi ile
bağlantılı olarak ele alınır. Mahtumkulu özellikle dünyanın faniliği, gelip
geçiciliği gibi konularda düşüncelerini söylerken, toprağı bir imge olarak
kullanır. Şair, toprağın kendine bakan insana karşılık vereceğini, insanın
emeğini karşılıksız bırakmayacağını söyler. Toprak, Mahtumkulu’nun mısralarında
bir düşünce ya da durumun daha iyi anlaşılması için somutlaştırma ve benzetme
unsuru olarak kullanılmış, bazen de kişileştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mahtumkulu, Türkmen halk kültürü, Toprak

Soil in Mahtumkulu's Poetry

Öz

In his works, Mahtumkulu truly depicted the time period and the place in which he lived, as well as the world of thought owned by the community that he belonged to. His poetry is of critical importance since it demonstrates the Turkmen culture together with Turkmen art and ethical understanding. In this study, the poems that existed in Mahtumkulu's collection of poems were analysed and specifically the theme of soil was examined. In the Mahtumkulu's poems soil is described as a part of nature while it is also regarded to be related to Islamic mysticism because of the idea that "All are from the dust, and to dust all return". While dealing with issues such as transience and temporariness of the universe, Mahtumkulu uses soil as an image. The poet states that soil responds to the man who cares for it and the effort made will never be unrequited. Soil, in the verses of Mahtumkulu, is used as a part of simile and concretisation so as to make a situation or an idea clearer and also it is sometimes personalised.

Anahtar Kelimeler

Mahtumkulu, Turkmen Culture, Soil

Kaynakça

• Arat, R. R. (1947). Kutadgu Bilig I Metin, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Âşık Paşa, Garib-nâme, (haz. Kemal Yavuz).09.09.2017 tarihinde http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78417/asik-pasa---garib-name.html adresinden erişildi.
• Aşırov, A. (2014). Mahtumkulu Bütün Eserleri. (Aktaran: Güzel, A., Duymaz, A., Duran H., Biray N., Sarıyev, B., Yılmaz, E.). Ankara: TÜRKSOY Yayınları.
• Çariyev, M. (2005). Türkmen Halk Nakılları. Aşgabat: Türkmenistanıñ Milli Medeniyet Miras Merkezi.
• Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş. (Lale Arslan, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yay. (Orijinali 1949’da yayımlanmıştır.)