SINIF YÖNETİMİNDE ÖĞRETMENLERİN ÖĞRETİMSEL LİDERLİK ROLLERİ

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 37, 19 - 44, 01.06.2017

Esen Altunay

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645166

Cited By: 6

Öz

Okullarda, sürdürülebilir okul gelişimi doğrultusunda çeşitli tartışma, öneri ve uygulamalar görülmektedir. Çoğunlukla bu tartışma, öneri ve uygulamaların kesiştiği temel öğelerden birisi de okullarda liderliğin geliştirilmesi kavramıdır. Liderlik kavramının, okulun yenileşme ve gelişme çabalarında temel kavramların başında geldiği düşünülmektedir. Liderlik türlerinden birisi de öğretimsel liderliktir. Bu bağlamda öğretimsel liderliğin, hem sınıf düzeyinde, hem de okul düzeyinde geliştirilmesi, okullarda yenileşme ve gelişme çabalarının hedeflerine ulaşması, etkili ve verimli eğitim ve öğretim etkinliklerinin yürütülebilmesine katkı sağlayabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, sınıf yönetiminde öğretmenlerin öğretimsel liderlik özelliklerine ilişkin araştırmaları gözden geçirmek ve sistematik bir biçimde incelemektir. Bu çalışma sistematik bir derlemedir. Bu çalışma ile alanyazında okul yöneticilerinin nasıl bir öğretimsel lider olabileceğini gösteren “öğretimsel liderlik modeli”nin, öğretmenler tarafından nasıl kullanılabileceği öğretmen davranışına uyarlanarak açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmada liderlik, öğretimsel liderlik kavramı, sınıf yönetiminde liderlik kavramına gereksinim ve sınıfa katkısı, öğretmenin öğretimsel liderlik rolü ve davranışları açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonucunda alanyazın doğrultusunda öğretmenlerin öğretimsel liderliğinin gelişimi için öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Öğretimsel Liderlik, Sınıf Yönetimi, Öğretmen

Teachers’ Instructional Leadership Roles in Classroom Management

Öz

Various discussions, proposals, and applications aiming at sustainable school improvement are seen at the schools. Usually, one of the common concepts intersecting with these discussions, proposals, and implementations are the leadership concepts at schools.The leadership concept is considered as one of the key concepts on the efforts about school innovation and development. In this context if instructional leadership is improved both in the class level and school level, innovation and development efforts in the schools can achieve the targets, it can contribute to the implementation of effective and efficient training and educational activities. This study aims to revise studies concerning instructional leadership characteristics of teachers in classroom management and investigate systematically these studies. To accomplish this goal, this study is carried out according to a systematic review model. In this review, it is tried to explain how instructional leadership model explaining for school administrators are able used by teachers through readapting for teachers’ behaviors. In this research has been attempted to explain leadership, the requirement for leadership concept in the class management and contribute to the class, the concept of instructional leadership, teachers’ instructional leadership role and behaviors and characteristics of instructional leadership

Anahtar Kelimeler

Leadership, Instructional Leadership, Classroom Management, Teachers

Kaynakça

• Akgün, N. (2001). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretimsel Liderliği. Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Aydın, M., (1994). Eğitim Yönetimi, 4.Baskı, Ankara:Hatipoğlu Yayınevi.
• Bacharach, S. B., and Conley, S. C. (1986). Education Reform: A Managerial Agenda. Phi Delta Kappan, 67, 641-645.
• Balay, R. (2003). 2000’ li Yıllarda Sınıf Yönetimi. Ankara: Sandal Yayınları.
• Balcı, A. (2014). Etkili Okul-Okul Geliştirme. 7. Baskı.Ankara: Pegem Akademi
• Balcı, A. (1988). Etkili Okul, Ankara: Eğitim ve Bilim
• Baloğlu, N. (2001). Etkili Sınıf Yönetimi. 1. Baskı, Ankara: Baran Ofset Yayıncılık
• Barth, R.S. (2001). Teacher Leader. Phi Delta Kappan 82, (4).
• Barth, R.S. (2011). Teacher Leader. In E. Hilty (Ed.), Teacher Leadership: The “New” Foundations of Teacher Education. (22-33). New York: Lang Publishing.
• Başaran, İ. E. (1993). Türkiye Eğitim Sistemi. Ankara. Kadıoğlu Matbaası.
• Beycioğlu, K. (2015). Öğretmen Liderliği. Eğitim yönetiminde Yeni Liderlik Yaklaşımları içinde. (Editör Necdet Konan). Ankara: Pegem A Akade- mi.
• Beycioğlu, K., ve Aslan, B. (2012). Öğretmen ve Yöneticilerin Öğretmen Lider- liğine İlişkin Görüşleri: Bir Karma Yöntem Çalışması. Kuram ve Uygula- mada Eğitim Yönetimi. 18(2), 191-223.
• Beycioğlu, K. ve Aslan, B. (2010). Öğretmen Liderliği Ölçeği: Geçerlik ve Güve- nirlik Çalışması. İlköğretim Online, 9(2), 764-775.
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Sergiledikleri Liderlik Rollerine İlişkin Bir Değerlendirme (Hatay İli Örneği). Doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya
• Baykal, D. (1993). Örgütlerde Liderlik ve İşçi Sendikaları Liderlerinin Yöneticilik Tarzlarına İlişkin Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversite- si, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Buyrukçu, F. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Öğretimsel Liderlik Rolleri. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İlköğretim Ana Bilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı.Bolu.
• Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 22, 263-288.
• Can, N. (2004). Sınıf Yönetimi. Editör: Mehmet Sişman ve Selahattin Turan. An- kara: Pegem A Yayıncılık.
• Çelik, V. (2007). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çelik, V. (1999). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem Yayınları.
• Dağ, İ. ve Göktürk, T. (2014). Sınıf Yönetiminde Liderlik ve Liderliğin Sınıf Yönetimine Katkıları. The Journal of Academic Social Science Studies. 27, 171-184.
• Doğan, E. (2002). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. Ankara: Academyplus Ya- yınevi.
• Dubin, R. (1968). Human Relations in Administration (2nd-edn).Englewood Cliffs, NJ. Prentice-Hall
• Erdogan, İ. (2000). Okul Yönetimi ve Öğretim Liderligi. İstanbul: Sistem Yayıncı- lık, 2. Basım.
• Erdogan, İ. (1991). İşletmelerde Davranış. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yay. No:242.
• Fiedler, F. E. (1967). A Theory of Leadership Effectiveness, New York: McG- raw-Hill.
• Findley, B. and Findley D. (1992), Effective Schools: The Role of Principal. Con- temporary Education. 63 (2).
• Frost, D. & Judy D. (2003). Teacher Leadership: Rationale, Strategy and Impact. School Leadership ve Management, 23, 2; 173-186.
• Gümüşeli, A.İ. (1996). İstanbul İlindeki İlkögretim Okulu Müdürlerinin Öğretim Li- derliği Davranışları. Doçentlik Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Ede- biyat Fakültesi, İstanbul.
• Gürsun, Y. (2007). İlköğretim Okul Müdürlerinin Öğretmenler Tarafından Algıla- nan Öğretimsel Liderlik Rolleri İle İletişim Tarzları Arasındaki İlişkinin İnce- lenmesi (Kartal İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Hallinger, P., and Murphy, J. (1989). Assessing and Developing Principal Inst- ructional Leadership. In Brandt R.(ed). Readings from Educational Le- adership: Effective Schools and Improvement . Alexandria, VA: Associ- ation for Supervision and Curriculum Development.
• ve Uygulama içinde. (Editör. Nezahat Güçlü). Ankara: Pegem Yayınevi.
• Kılınç, A. Ç. ve Recepoğlu, E. (2013). Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Öğ- retmen Liderliğine İlişkin Algı ve Beklentileri. Kalem Eğitim ve İnsan Bi- limleri Dergisi. 3 (2), 175-215.
• Lieberman, A., Saxl, E. R. and Miles, M. B. (2000) Teacher Leadership: Ideology and Practice. The Jossey-Bass Reader on Educational Leadership içinde (339- 345). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Maccoby, M. (1988). Looking for Leadership now. Paper Presented at the National Center for Educational Leadership Conference, Harvard University, Camb- ridge, MA.
• Mcdonald, J. P. (1998). Redesigning School. San Francisco: Jossey-Bass
• Mcneil, L. J. (1988). Contradictions of Control, Part 2: Teachers, Students, and Curriculum. Phi Delta Kappan, 69, 432-438.
• Meier, D. (1997). The Power of Their Ideas. New York: Farrah, Strauss, and Giroux.
• Miller, F. B. (1966). Sanayide Beşeri Münasebetler 1966 ,çev. S. Yalçın, T.Dereli. İstanbul: İstanbul Matbaası
• Murphy, J. (2005). Connecting Teacher Leadership and School Improvement. Thou- sand Oaks, California: Corwin.
• Ounpigul, C. (2000). Relationship University Students’ Perception of Teachers’ Styles and Teacher Performance in First Year Spanish Classes, PhD The- sis, The University of Mississipi, USA.
• Saygınar, H. (2007). Hava Sınıf Okulları ve Teknik Eğitim Merkezi Komutanlı- ğında Görev Yapan Okul Yöneticilerinin Öğretimsel Liderlik Davranış- ları. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi. 3 (2), 67-78.
• Schmoker, M. J. (1996). Results: The Key to Continuous Improvement. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Sergiovanni, T. J.,and Starratt, R. J. (1998). Supervision: A redexnition. New York: McGraw-Hill.
• Sizer, T. R. (1996). The Crafting of America’s Schools: The Power of Localism. Lancaster, PA: Technomic Publishing Company.
• Şişman, M. (1997). Öğretim Liderliği. Araştırma Raporu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2006). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Tatlıoğlu, K. ve Okyay, E. O. (2012). Özel Eğitim Okul Müdürlerinin ve Öğretmen- lerin Öğretim Liderliği Rolleri (Gaziantep Örneği). Turkish Studies - Inter- national Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/2 Spring, 1045-1061. Ankara/Turkey.
• Taymaz, H. (1989). Uygulamalı Okul Yönetimi. Ankara: E.B.F. Yayını.
• Thomas, M. D.(1981). Variables of Educational Excellence. The Clearing House. 54, 251-253.
• Toprakçı, E. (2013). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem A Akademi.
• Turan, S. (2010). Eğitim Yönetimi Teori, Araştırma ve Uygulama. Ankara: No- bel yayın dağıtım
• Urbanski, A. and Nickolaou, M. B. (2006). Reflections on Teachers as Leaders. http://mw.k12.ny.us/files/filesystem/REFLECTIONS%200N%20 Teachers.
• Ward, L., and Parr, J. (2006). Authority, Volunteerism, and Sustainability: Cre- ating and Sustaining an Online Community through Teacher Leaders- hip. Leadership and Policy in Schools, 5, 109-129.
• Wise, A. (1988). The Two Conflicting Trends in School Reform: Legislated Le- arning Revisited. Phi Delta Kappan, 69, 328-333.
• Yiğit, Y., Doğan, S. ve Uğurlu, C. T. (2013). Öğretmenlerin Öğretmen Liderliği Davranışlarına İlişkin Görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Edu- cation-CIJE l 2 (2), 93-105.
• York-Barr, J. and Duke, K. (2004). What Do We Know about Teacher Leaders- hip? Findings from Two Decades of Scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255-316.