BALIKESİRLİ MEHMED GAZÂLÎ’NİN “TÜRK KADIN ŞAİRLERİ” BAŞLIKLI YAZI DİZİSİ ÜZERİNE

Yıl 2016, Cilt: 19 Sayı: 36, 31 - 80, 01.12.2016

İsmail Avcı

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645228

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada Balıkesirli Mehmed Gazâlî tarafından hazırlanmış olan kadın şairlerle ilgili biyografiler konu edilmiştir. İstanbul’da doğan ve daha sonra Balıkesir’e gelip burada öğretmenlik yapan Gazâlî edebî ve kültürel hayatın içinde yer almış bir isimdir. Gazâlî’nin müstakil kitapları yanında çeşitli dergilerde yayımladığı yazıları ve şiirleri vardır. 1928 yılında Balıkesir’de 16 sayı olarak çıkan Irmak dergisinde neşrettiği biyografiler Osmanlı döneminde yaşamış 12 şairenin hayatlarını, şairliklerini ve şiirlerinden örnekleri ihtiva etmektedir. Makalede önce Osmanlı devri kadın şairleri hakkında bütün olarak yapılan çalışmalarla ilgili kısaca bilgi verilmiş, ardından söz konusu biyografilerin yazarı Mehmed Gazâlî tanıtılmış ve biyografilerin kaynakları, muhtevası, tezkire geleneği içindeki durumu, müellifin şaireleri değerlendirme konusundaki tutumu gibi konular üzerinde durulmuştur. Çalışmanın sonuna biyografi metinleri eklenmiştir. Makalenin, adı geçen şairelerin daha iyi tanınmasına ve bu şairelerle ilgili yapılacak yeni çalışmalara katkı yapması beklenmektedir

Anahtar Kelimeler

Türk Kadın Şairleri, Balıkesirli Mehmed Gazâlî, Irmak Dergisi.

On the Article Series of “Turkish Female Poets” by Mehmed Gazali of Balıkesir

Öz

The subject of this article consists of biographies of female poets compiled by Mehmed Gazali of Balıkesir. Born in Istanbul, and later travelled to Balıkesir to work as a teacher, Gazali had always been involved in literary and cultural life. In addition to individual books, Gazali had also published articles and poems in various journals. Biographies of 12 female poets, who lived during the Ottoman period, published in Irmak journal, consisting of 16 issues published in Balıkesir in 1928, consist of biographical information, poetry, and examples from the poems of these female poets. Firstly, brief information on the complete studies conducted on female poets in the Ottoman period were provided in this article, and then Mehmed Gazali, who wrote the aforementioned biographies, was introduced. Afterwards, such subjects as the sources and contents of such biographies, their status within the tradition of collection of biographies, and the author’s style in evaluating such female poets were discussed. Finally, the texts of these biographies were included at the end of the study. This article is expected to contribute to a better recognition of the aforementioned female poets and further studies to be conducted on these female poets

Anahtar Kelimeler

Turkish Female Poets, Mehmed Gazali of Balıkesir, Irmak Journal

Kaynakça

• Açıl, B. (2007). Eski Türk Edebiyatında Kadın Yazarlar. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5 (10), 587-96.
• Alkan İspirli, S. (2007). Kadın Divan Şairleri ve Geleneğin Uzantısı. Ankara: Sal- kımsöğüt Yay.
• Alkan İspirli, S. (2008). Trabzonlu Kadın Divan Şairlerimiz: Fıtnat, Saniye ve Mahşah Hanım. Karadeniz Araştırmaları. 16, 113-20.
• Alp, N. (2007). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Balıkesir’de Dil ve Ağız Çalışma- larına Genel Bir Bakış. GAU Journal of Social and Applied Science, 3 (5), 36-45.
• Alp, N. (2014). Osmanlıda Kadın Şairler. Ankara.
• Ay, T. (1934). Türk Kadın Şairleri. İstanbul: Universum Matbaası.
• Aydın, M. (1995). Ne Yazıyor Bu Kadınlar, Osmanlıdan Günümüze Örnekleriyle Kadın Yazar ve Şairler. Ankara: İlke Kitabevi Yay.
• Aydın, M. (2001). Edebiyatımızda Kadın Şair ve Yazarlar Sözlüğü. Ankara: Alesta Yay.
• Bekiroğlu, N. (1999). Osmanlı’da Kadın Şairler. Osmanlı. Edt. Güler Eren. Cilt 9. Ankara: Yeni Türkiye Yay., 802-12.
• Bezirci, A. (1992). Sabahattin Ali. İstanbul: Çınar Yay.
• Bilir, J. (2009). Kadın Dîvan Şairlerinden Mihrî Hâtun, Leylâ Hanım ve Şeref Hanım Dîvanları’nda Sosyal Hayat. Yayımlanmamış YLT, Dumlupınar Üniversi- tesi SBE, Kütahya.
• Bozdağ, E. (2013). Yerel Bir Mecmua Örneği: Çağlayan Mecmuası (İnce- leme-Fihrist). Turkish Studies, 8 (1), 1071-99.
• Ceyhan, Â. (2000). Ahmed Muhtar Bey’in Şâir Hanımlarımız İsimli Eseri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 8, 2000, 299-350.
• Cunbur, M. (2011). Osmânlı Dönemi Türk Kadın Şâirleri. Ankara: Türk Kadınları Kültür Derneği Yay.
• Cunbur, M.-Saryal (Duranoğlu), N. (1970). Türk Kadınının Şiiri. Ankara: Kadı- nın Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Yay.
• Çeri, B. (1999). Divan Edebiyatının Kadın Şairleri. Hürriyet Gösteri. 212, 45.
• Dil, Ş. (1948). Resimli Türk Kadın Şairleri Antolojisi. Ankara: Nur Yay.
• baa-i Safâ ve Enver.
• Havlioğlu, D. (2010). On the Margins and between the Lines: Ottoman Women Poets from the Fifteenth to the Twentieth Centuries. Turkish Historical Review. 1 (1), Leiden, 25-54.
• İbnü’l-Emîn Mahmud Kemâl İnal (2000). Son Asır Türk Şâirleri (Kemâlü’ş-Şuarâ), Cilt 2, Haz. M. Kayahan Özgül, Ankara: AKM Yay.
• Kara, M. (2009). Sûfi Gözüyle Kadına Zeyl, Derviş Hanım Şairler. Sûfi Gözüyle Kadın. İstanbul: İnsan Yay., 161-8.
• Kızıltan, M. (1994). Divan Edebiyatı Özelliklerine Uyarak Şiir Yazan Kadın Şa- irler, Sombahar Dergisi Kadın Şairler Özel Sayısı, 4 (21-22), 104-69.
• Mehmed Zihnî (1294-95/1877-78). Meşâhîrü’n-Nisâ. 2 Cilt, İstanbul.
• Özgül, M. K. (2000). Arayışlar Devri Türk Şiiri Antolojisi. Ankara: Türkiye Diya- net Vakfı Yay.
• Sever, M. (1993). Divan’dan Günümüze Türk Kadın Şairler Antolojisi. İstanbul: Yön Yay.
• Sılay, K. (1994). Singing His Words: Medieval Ottoman Women Poets and the Power of Patriarchy. 18 Nisan 1994. Women in the Ottoman Empire: His- tory and Legacy of the Early Modern Middle East, University of Maryland, College Park.
• Sılay, K. (1994). Techniques of Negotiation: Women Poets of the Ottoman Em- pire. 17 Ekim 1994. NELC Colloquium. University of Washington, ABD.
• Sılay, K. (1995). Medieval Love Lyric and Women Poets: The Ottoman Case. 1 Mayıs 1995. Indiana University, Bloomington, ABD.
• Sılay, K. (1996). Behind the Veil of Rhyme: Ottoman Women Poets. 3 Ekim 1996. University of Madison, Wisconsin.
• Sılay, K. (2000). Erkeğin Ağzından Söylenen Gazel: Osmanlı Kadın Şairler ve Ata- erkilliğin Gücü. Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. edt. Madeline C. Zilfi. Çev. Necmiye Alpay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 188-203.
• Sursal, H. (2002). Choice of a Male Voice: Language of Ottoman Women Po- ets. 9-12 Eylül 2002. The First World Congress for Middle Eastern Studies (WOCMES). University of Mainz, Mainz.
• Şişman, P. (2008). Kadın Divan Şairlerinin Hayatlarındaki Ortak Hususiyetler. İKÜ I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi, Bildiriler. Edt. Ömür Ceylan. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yay., 332-6.
• Tamsöz, B. (1994). Osmanlıdan Günümüze Kadın Şairler Antolojisi. Ankara: Ay- yıldız Yay.
• Tekdurmaz, B. (2004). Balıkesir Halkevi Çalışmaları ve Kaynak Dergisinin Siste- matik İndeksi, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Toska, Z. (2007). Divan Şiirinde Kadın Şairlerin Sesi. Türk Edebiyatı Tarihi. Edt. Talât Sait Halman vd., C. 2. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 672-82.
• Uraz, M. (1941). Resimli Kadın Şair ve Muharrirlerimiz. İstanbul: Tefeyyüz Kita- vebi.
• Yenigün, H. (1957). Kadın Şâirlerimiz. Türk Yurdu. 269, 31-7.
• Yenigün, H. (1960). Kadın Şâirlerimiz. Yeni Musiki Mecmuası. 147, 468-75.
• Yenigün, H. (1960). Kadın Şâirlerimiz. Yeni Musiki Mecmuası. 149, 532-8.
• Yeniterzi, E. (2008). Kadın Şairlerimizin Gözüyle Hz. Peygamber. İnsan Sevgisi, 2007 Yılı Kutlu Doğum Sempozyumu Tebliğ ve Müzakereleri. Ankara, 258- 69.
• Yıldız, N. (1987). Mutasavvıf Türk Kadın Şairleri Üzerine Bir Araştırma. Yayım- lanmamış YLT, Gazi Üniversitesi SBE. Ankara.
• Yılmaz, A. (2002). Türk Edebiyatında Kadın Şâirler ve Na’t. Türkler. Edt. Hasan Celâl Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca. C. 11. Ankara: Yeni Türkiye Yay., 768-75.
• Yılmaz, A. (2012). Geçmişten Günümüze Kadın Şairlerin Konumuna Genel Bir Bakış. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum. 1 (2), 46-63.