GÜLTEN DAYIOĞLU’NUN YADA’NIN GİZİLGÜCÜ ADLI ESERİNDE EĞİTSEL, FANTASTİK, ESTETİK VE HALK KÜLTÜRÜNE AİT UNSURLAR

Yıl 2015, Cilt: 18 Sayı: 34, 63 - 77, 01.12.2015

Ayşe Derya Eskimen

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645362

Cited By: 4

Öz

Fransız çocuk edebiyatı yazarlarından Brigitte Labbé, “Aslında biliyoruz ki tüm çocuklar filozoftur. Ama çok azı öyle kalır. Bizim sorumluluğumuz, bu hayran kalış halini kalıcı ve sürdürebilir kılmaktır” der. Türkiye için çocuk edebiyatının önemli yazarlarından olan Gülten Dayıoğlu da çocuk ve gençlik edebiyatı serisine dâhil edebileceğimiz kitaplarında gerek fantastik gerek bilim kurgu türlerinde yazdığı eserlerindeki öğretici söylem ve anlatımıyla adeta bu hâlin sürdürülebilir kılınmasını sağlar. Dolayısıyla Gülten Dayıoğlu ve eserleri Türk edebiyatındaki konumu itibariyle önem arz eder. Bu çalışma, nitel bir araştırmadır. Bu bağlamda, araştırmada Gülten Dayıoğlu’nun Yada’nın Gizilgücü adlı eseri eğitsel, fantastik, estetik ve halk kültürüne ait unsurlar açısından ele alınmış; romandaki ana olay örgüsü, kahramanlar ve aralarındaki ilişkiler, ele alınan unsurlar etrafında belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Yazar, Yada’nın Gizilgücü” adlı bu eserinde, günümüzde teknoloji sayesinde artık değişen çocuk hayal dünyaları ve algılarını gözler önüne sermiş; eğitsel, fantastik, estetik, bilim-kurgu ve aynı zamanda halk kültürü ögelerine de fazlasıyla yer vermiştir. Dolayısıyla, bu eserin yalnızca okuma zevki ve alışkanlığı kazandırdığı düşüncesinden öte; gerek halk kültürü gerekse mitoloji ve fantastiğe dair barındırdığı bilgiler dolayısıyla eğitsel açıdan da faydalı, önemli ve yol gösterici olduğu düşüncesindeyiz

Anahtar Kelimeler

Çocuk ve Gençlik Edebiyatı, Fantastik Bilim Kurgu, Yada’nın Gizilgücü, Gülten Dayıoğlu’nun Yazı Hayatı

Educational, Fantastic, Aesthetic and Folk Culture Related Elements in “Potential Power of Yada” Novel of Gülten Dayıoğlu

Öz

Brigitte Labbé who is one of the French child literature authors says: “We actually know that all children are philosophers, but very few stay to be so. Our responsibility is to make this state of enthusiasm permanent and sustainable.” The child and youth literature books of Gülten Dayıoğlu who is one of the important authors in Turkish child literature and the fantastic and science fiction novels written by her ensure the sustainability of this state by their didactic discourse and expression. Therefore Gülten Dayıoğlu and her novels are very important due to their positioning in Turkish literature. This study is a qualitative research. In this context, the novel of Gülten Dayıoğlu named “Potential Power of Yada, were handled in terms of educational, fantastic, aesthetic and public culture related elements and the main course of events in the novel, characters and their relations, were determined around the handled elements. The obtained data were evaluated by content analysis. Author in her novel named “Potential power of Yada”, demonstrated the changing children dream worlds and perceptions due to technology, used the fantastic and technologic factors frequently and also gave place to plenty of educational, fantastic-technological, science fiction and public culture related factors at the same time. Therefore we think that this novel is not just redounding reading pleasure and habit but also it is useful, important and a guiding light in terms of education

Anahtar Kelimeler

Child And Youth Literature, Fantastic Science Fiction, Potential Power Of Yada, Clerical Life Of Gülten Dayıoğlu

Kaynakça

• Acıpayamlı, O. (1974). Türkiye’de Doğumla İlgili Adet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü. Ankara: Atatürk Üniversitesi.
• Acıpayamlı, O. (1974). Türkiye’de Yağmur Duası. Ankara Üniversitesi Dergisi. 22 (3), 221-250. 12 Haziran 2015 tarihinde adresinden erişildi.
• Ateş, K. (1998). Gülten Dayıoğlu’nun Çocuk Romanları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Atılgan, Ş. (25 Mart 2005a). Üç Kuşağı Büyüten Yazar. Radikal.
• Atılgan, Ş. (25 Mart 2005b). Düş Kurmak Çocukların Doğasında Var. Nokta Kül- tür-Sanat, s. 72
• Aydemir, A. (2011). Gülten Dayıoğlu’nun Romanlarının Çocuk ve Gençlik Edebiya- tı ve Fantastik Bilim Kurgu Türü Bakımından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi 2. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Bozkaplan, D. (2010). 1990-2008 Arası Çocuk Edebiyatımızda Fantastik ve Bilim Kurgu Romanlar Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Do- kuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çakır, A. (19 Mart 2005). Ben Herry Potter’dan Önce de Fantastik Roman Yazı- yordum. Milliyet.
• Çetin, İ. (1986). Gök-Türk Kitabelerinde İsimleri Geçen Hayvanlar. Türk Folklo- ru Araştırmaları. (73), 123-143.
• Dayıoğlu, G. (2000). Çocuk Kitaplarında Eğitsellik. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayınları.
• Dayıoğlu, G.(2005). Yada’nın Gizilgücü. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Eyuboğlu, İ. Z. (1987). Anadolu İnançları- Anadolu Mitolojisi. İstanbul: Geçit Ki- tabevi.
• Gürsoy, Ü. (2000). Fantastik Anlatım ve Nazlı Eray. Türk Yurdu, (153), 306-310.
• İnan, A. (2006). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. (6. Bs.), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kartal, S.G. (2007). Cumhuriyet Dönemi Türk Çocuk Roman ve Hikâyelerinde Fan- tastik Ögeler (1923-1960). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, D. (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Ak- çağ Yayınları.
• Kibar, O. (2005). Türk Kültüründe Ad Verme. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Moran, B. (1981). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Sever, S. (2013). Mo’nun Gizemi’nin Yazınsal ve Eğitsel Özellikleri S. Sever (Ed.), Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü içinde (ss.199-222).İzmir: Tu- dem.
• Oğuzkan, Ferhan A. (2010). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Anı Yayınları.
• Özlük, N. (2010). Türk Edebiyatında Fantastik Roman. İstanbul: İstanbul Üniver- sitesi.
• Sınar, A. (2007). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Tanyu, H. (2007). Türklerde Taşla İlgili İnançlar. Ankara: Elips Kitap.
• Taş, İ. (2002). İslam Öncesi Türk Düşüncesinde Kozmogoni Kozmoloji. Konya: Kö- men Yayıncılık.
• Yener, M. (8 Nisan 2010). Gülten Dayıoğlu’ndan Yazının ve Yaşamın Kucaklaş- tığı Bir Yapıt. Cumhuriyet. s. 48.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.