Geography Teacher Training in Turkey

Yıl 2013, Cilt: 16 Sayı: 29, 23 - 44, 01.06.2013

Niyazi Kaya

Öz

Status of the Problem: Activities concerning education had begun with the existence of human on the earth, however the adoption of teaching as a profession had realised just after establishment of settlements. It is not possible to give an exact date for the beginning of profession of teaching but it is known that teaching became a profession today after several phases. The most important element of education system is teacher. The succession of an education system does not produce any services on teachers who operate and apply the system. For this reason, the education system is as good as teachers in that system Aladağ, 2003: 7 . In addition to disciplinary knowledge, profession of teaching is fairly complex profession understanding teaching and student as a complement. Arı ve Saban, 2000; Aladağ, 2003: 8 . The teacher is an important person who applies the state’s policy of education developed as a result of many researches, affects these politics with his/her application results, benefits from professional studies and searches and also provides problems for these studies. Sünbül, 2001: 226 . The teacher is an individual not only transfers knowledge decently but also he/she is effective by his/her attitudes and behaviours with organizing activities that can affect pupils’ succession. Varış, 1988: 117 . Persistence of nations as powerful, rich and happy depends on their ability to renew themselves technologically and socially. The most important duty belongs to teachers as social engineers. Rapid developments in science and technology change the structure and goals of the societies. Thus, the changes are inevitable on both general purposes of education and traditional role of teachers. Baki, 2009; 62 . Purpose of the Study: The general purpose of this study is to determine politics and applications concerning geography teacher training and to state the adequacy of these politics and applications quantitatively and qualitatively to the period of transferring training of subject matter teachers of secondary schools to the universities 1923-1982 . Method of the Study: In this study the technique of documentary analysis is used in accordance with method of descriptive analysis. The study of documents contains analysis of written materials covering knowledge on fact or facts which is/ are aimed to be searched. The documentary analysis can be mere instrument for collecting data in quantitative research and it can be also used with other methods Yıldırım ve Şimşek, 2011: 187 . Traditionally the study of documents is known as the method of historians, anthropologists and linguists. In this method the questions of which documents are important and which ones are suitable to use as source of data are related to the problem of the research. For instance, in a research related with education such kind of documents can be used as sources of data: text books, curricula, official writings in/out schools, student enrolments, books, student papers and exams, lesson and unit plans, teachers’ portfolios, official documents concerning education and so on Yıldırım ve Şimşek, 2011: 188; Boğdan ve Bilken 1992; Goetz ve Le Compte, 1984 . Findings and Conclusions: In Republican era several works have been done for development of profession of teaching, training of teachers to meet the needs quantitatively and qualitatively. The findings of these works are official arrangements like 3 March 1924 dated and 439 number “Law for Secondary Education Teachers” and 1739 number Law of National Education; the establishment of institutions of education to train subject matter teachers for secondary schools, High Teacher Schools and universities; preparing reports by national and international experts to reveal the problems on teacher training and to develop politics for solutions. After the reclamation of the Republic in all institutions aiming to train subject matter teacher, geography departments took place and graduates from these departments were employed by Ministry of National Education. The programmes of geography education should be considered historically especially in terms of quality of education, the programmes of geography education should be observed, suggestions should be developed to overcome the difficulties and malfunctions by publishing evaluation reports and the works should be done to implement all of these.

Anahtar Kelimeler

Teacher training, geography, geography teacher

Türkiye’de Coğrafya Öğretmeni Yetiştirme (1923-1982)

Öz

Problem Durumu: Eğitim ve öğretim faaliyetleri insanın yeryüzünde var oluşu ile başlamış, fakat öğretmenliğin bir meslek olarak benimsenmesi ancak yerleşik hayata geçilmesinden sonra gerçekleşmiştir. Öğretmenlik mesleğinin tarihi konusunda kesin bilgi verebilmek imkânının olmadığı, ancak belli evrelerden geçtikten sonra günümüzde bir meslek hâlini aldığı bilinmektedir. Bir eğitim sisteminin en önemli unsuru öğretmendir. Eğitim sistemin başarısı, temelde sistemi işletip uygulayacak olan öğretmenlerin üzerinde hizmet üretmez. Bundan dolayı, bir eğitim sistemi ancak içindeki öğretmenler kadar iyidir denilebilir Aladağ, 2003: 7 . Öğretmenlik, alan bilgisi yanında, öğretmeyi ve öğrenciyi bir bütün olarak anlamayı gerektiren oldukça karmaşık bir uzmanlıktır Arı ve Saban, 2000; Aladağ, 2003: 8 . Öğretmen, araştırmalar sonucu geliştirilen devletin eğitim politikasını uygulamaya koyan ve uygulama sonuçları ile bu politikayı etkileyen, eğitimde uzmanlık çalışmalarında ve araştırmalardan yararlanan, ancak aynı zamanda bu çalışmalara problem sağlayan önemli bir kişidir Sünbül, 2001: 226 . Öğretmen sadece yeterli düzeyde bilgi aktaran kişi değil aynı zamanda davranışlarıyla, tutumlarıyla öğrenci başarısını sağlayacak etkilere sahip etkinlikler düzenleyebilecek ve öğretimde etkili olan bireydir Varış, 1988: 117 . Milletlerin güçlü, zengin ve mutlu kalmaları, sosyal ve teknolojik gelişmelere göre kendilerini yenileyebilmelerine bağlıdır. Bu yenilenme işinde en önemli görev toplumun mimarı durumunda öğretmenlere düşmektedir. Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler, toplumun yapısını ve hedeflerini de hızla değiştirmektedir. Böylece, hem eğitimin genel amaçlarında hem de öğretmenin geleneksel rollerinde değişmeler olmaktadır Baki, 2009; 62 Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın genel amacı, ortaöğretim kurumlarına branş öğretmeni yetiştirmenin üniversiteler devrine kadar geçen süreçte 1923- 1982 coğrafya öğretmeni yetiştirmeye yönelik uygulanan politika ve uygulamaları derleyerek, bu politika ve uygulamaların nitel ve nicel yönden yeterliliğini ortaya koymaktır. Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırmada, “betimsel analiz” yöntemine uygun olarak “doküman analizi” tekniği kullanılmıştır. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Geleneksel olarak doküman incelemesi, tarihçilerin, antropologların ve dilbilimcilerin kullandığı bir yöntem olarak bilinir. Bu yöntemde hangi dokümanların önemli olduğu ve veri kaynağı olarak kullanılabileceği araştırma problemi ile yakından ilgilidir. Örneğin eğitim ile ilgili bir araştırmada ders kitapları, öğretim programları, okul içi ve dışı yazışmalar, öğrenci kayıtları, kitapları, öğrenci ders ödevleri ve sınavları, ders ve ünite planları, öğretmen dosyaları, eğitimle ilgili resmi belgeler vb dokümanlar veri kaynağı olarak kullanılabilir Yıldırım ve Şimşek, 2011: 188; Boğdan ve Bilken 1992; Goetz ve LeCompte, 1984 . Bulgular ve Sonuçlar: Cumhuriyet döneminde öğretmenlik mesleğinin gelişmesi, öğretmenlerin sayıca ve nitelik bakımından ihtiyacı karşılayacak biçimde yetiştirilmeleri için çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalara ilişkin bulgular şunlardır; 3 Mart 1924 tarih ve 439 sayılı “Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu” ve 1739 sayılı Millî Eğitim kanunu gibi yasal düzenlemelerin yapılması, yapılan yasal düzenlemelere bağlı olarak genel liselere ve dengi okullara branş öğretmeni yetiştirmek, eğitim enstitüleri, yüksek öğretmen okulları ve üniversitelerin kurulması, öğretmen eğitiminde yaşanan sorunları ortaya koymak ve bu sorunların çözümüne yönelik politikalar geliştirmek için ulusal ve uluslar arası uzmanlara zaman zaman raporlar hazırlatılmasıdır. Cumhuriyetin ilanından sonra branş öğretmeni yetiştirmeye yönelik olarak açılan her kurumda coğrafya bölümlerine yer verilmiş ve açılan bu bölümlerden mezun olanların çoğu Millî Eğitim Bakanlığı tarafından istihdam edilmiştir. Coğrafya eğitimi verilen programlar tarihsel süreç içerisinde özellikle eğitimin ve öğretimin niteliğini ortaya koyacak şekilde irdelenmeli, coğrafya eğitimi verilen programlar izlenmeli ve değerlendirme raporları yayınlanarak görülen aksaklıkların giderilmesi için öneriler geliştirilmeli ve bunların yaşama geçirilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Eğitimi, Coğrafya, Coğrafya Öğretmeni

Kaynakça

• Aladağ, C. (2003). Orta Öğretimde Coğrafya Öğretmeni Profili ve Öğretmen Görüş- leri Işığında Müfredat Değerlendirilmesi (Konya İli Örneği), Yayınlanmamış Dok- tora Tezi, Selçuk Üniversitesi,: Konya.
• Altunya, N. (2006). Gazi Eğitim Enstitüsü, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayını.
• Arı, R. ve Saban, A. (2000). Sınıf Yönetimi, Ankara: Mikro Yayıncılık.
• Baki, A. (2009). Türkiye’de alan Öğretmeni Yetiştirmede Programlarının ve Politika- larının Değerlendirilmesi, Eğitimde Yansımalar: IX Türkiye’nin Öğretmen Ye- tiştirme Çıkmazı Ulusal Sempozyumu 12-13 Kasım 2009, Evren Yayıncılık ve Basım San. Tic. A.Ş. Ankara.
• Duman, T. (1991). Türkiye’de Orta öğretime Öğretmen Yetiştirme, İstanbul: MEB Ya- yınları, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi, Araştırma ve İnceleme Dizisi No: 20.
• Erinç, S. (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Türkiye’de Coğrafya. Ankara: Başbakan- lık Basımevi.
• Ersoy, N. (1966). Enstitünün 40. Yılını Açarken, Eğitim Dünyası, Yıl 5, Ankara.
• Eşme, İ. (2003). Yüksek Öğretmen Okulları. İstanbul: Bilgi-Başarı Yayınevi.
• Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü (1931). Teşkilat ve Programlar, Ankara.
• Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü (1941). Müfredat Programı, Ankara
• Kavcar, C. (1987). Yüksek Öğretmen Okulunun Öğretmen Yetiştirmedeki Rolü, Gazi Üniversitesi Öğretmen Yetiştiren Yüksek Öğretmen Kurumlarının Dünü-Bugünü- Geleceği Sempozyumu, Ankara.
• Kaya, N. (2012). Türkiye’de Coğrafya Eğitimi: Program, Ders Kitapları ve Öğretmen Eğitimi Boyutu, Yayınlanmamış Doktora Tezi: Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Okçabol, R. (2005). Öğretme Yetiştirme Sistemimiz. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Öngör, S. (1987). Geçen Yılları Düşündükçe, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Öztürk, C. (2007). Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası. 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Resmi Gazete. 7.2.1968/15142
• Selçuk, M. (2012). İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi (1900-1933), Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
• Sünbül, A. M. (2001). Bir meslek olarak öğretmenlik, Demirel Ö. ve Kaya, Z. (Editör), öğretmenlik mesleğine giriş, Pegem A yayıncılık, Ankara.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 03.10.1966 ve 1422 Sayılı Kararı, Ankara.
• Tarihmen, Ş. (1962). Hasan Âli Yücel, İstanbul: İnkılâp ve İsmail Akgün Kitapev- leri.
• Tebliğler Dergisi. 03 Ekim 1966, Cilt 29 , Sayı 1388, Ankara.
• Varış, F. (1988). Eğitimde Program Geliştirme, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No: 157.
• Yıldırım. A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8.Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Muallim Mektebi Talimatnamesi, 1340, Ankara.