Rekabetçi Fiyat Belirlemede Faaliyet Tabanlı Direkt Maliyetleme Sistemi

Yıl 2013, Cilt: 16 Sayı: 29, 243 - 259, 01.06.2013

Selim Yüksel Pazarçeviren Nisa Kıymet Şahin

Öz

Günümüzün küresel ve yoğun rekabet ortamında, geleneksel maliyet sistemleri temelinde belirlenen ürün maliyetleri; fiyatlamada ve karlılık değerlendirilmesinde yanlışlıklara neden olabilmektedir.Bu durumun sonucu olarak, işletmeler, her geçen gün ileri maliyetleme sistemleri uygulamalarına önem vermektedirler. Günümüzün yoğun rekabet ortamlarında, işletmeler, direkt ürün maliyetlerinin çok doğru ve objektif ölçüler temelinde belirlendiği, endirekt maliyetlerin ürünlere faaliyet tüketimleri temelinde yüklendiği, stratejik maliyet yönetimine destek veren maliyetleme sistemleri kullanmak durumundadırlar.Özellikle çok sayıda ürün ve bu ürünlerin çok farklı modellerinin, farklı üretim rutları ve farklı üretim üniteleri kullanılarak üretilebildiği, kurulu kapasitelerin talebin üstünde olduğu sektörlerde, ürünlerin tam ticari maliyetlerinin seviyesinde ve altında fiyatların ortaya çıktığı, stok fazlalıklarının olduğu çok yoğun rekabet dönemlerinde, ürün ön maliyetleme ve fiyatlama simülasyonları yapabilmek, rekabet üstünlüğü sağlamada çok büyük bir önem arz etmektedir.Bu çalışmada, ileri bir maliyetleme sistemi olan Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi FTMS tanıtıldıktan sonra, Pazarçeviren tarafından 2000 yılında geliştirilen, büyük ve orta ölçekte onlarca firmada ve farklı sektörlerde uygulamasını yaptığı, Faaliyet Tabanlı Direkt Maliyetleme Sistemi FTDMS ’nin yoğun rekabet ortamlarında stratejik önem arz eden ön maliyet ve ön fiyat simülasyonlarını nasıl desteklediği açıklanacaktır

Anahtar Kelimeler

İleri Maliyetleme Sistemleri, Faaliyet Tabanlı Direkt Maliyetleme, Rekabetçi Fiyat Belirleme Yöntemleri

Activity-Based Direct Costing System in Determining Competitive Price

Öz

The production costs which are determined on the basis of traditional costing system can cause some inaccuracy in pricing and in the evaluation of profitability in today’s global and intensive competitive environment.As a result of this situation, enterprises pays more importance to the implementation of advanced costing systems. In today’s intensive competitive environment, the enterprises have to use the costing systems which support strategic cost management, where most of direct product costs are determined on the basis of accurate and objective scales and inderect costs are loaded to the product on the basis of activity consumption.Being able to do pricing simulation and production pre-costing plays an important role to provide a supremacy in competition when the prices of the products are at the level of absolute commercial cost or under it in intensive competition periods at time of abundancy of stock particularly, in the sectors which have more established capacities, than demands a great number of product and several models can be produced by different production routes and different production units.In this study, after the Activity-Based Costing System which is an advanced costing system has been introduced, how the activity based direct costing system support pre-cost and pre-price simulation which have strategic importance in intensive competitive environment will be explained which has been improved by Pazarçeviren, since 2000 and has been implemented in tens of large and medium scaled firms and in several sectors

Anahtar Kelimeler

Advanced Costing Systems, Activity-Based Direct Costing, Competitive Price Determination Methods

Kaynakça

• Akgün, M. (2004b). Standart Maliyetlemede Faaliyet Tabanlı Sapma Analizleri. Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 66, Yıl:14, Ocak-Şubat-Mart, 96-109.
• Alkan, H. (2001). İşletme Başarısında Maliyet Yönetiminin Rolü ve Maliyet Yöneti- minde Yeni Yaklaşımlar, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Der- gisi, Seri: A, Sayı: 2, 177-192.
• Alkan, A.T. (2005). Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi Ve Bir Uygulama. Selçuk Üniv. Sos.Bil.Ens.Dergisi, Sayı:13, 39-56.
• Brimson, J. A. (1991). Activity Accounting: An Activity Based Costing Approach. USA: John Wiley&Sons Inc.
• Büyükmirza, K. (2007). Maliyet Ve Yönetim Muhasebesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Coates, T. and Mcdermott (2002). An Explotary Analysis Of New Competencies: A Resource Based Wiev Perspective; Journal Of Operations Management. No- vember.
• Cooper, R. and Kaplan, R.S. (1988). Measure Cost Right:Make The Right Decisions. Harvard Business Review. September-October, Vol:66, No:5, 96-103.
• Cooper, R. (1988). The Rise of Activity-Based Costing-Part One:What is an Activity-Based Cost System?. Journal of Cost Management, Summer, Vol:2, No:2, 45-54.
• Dierks, P.A. and Cokins, G. (2001). The CAM-I Glossary of Activity-Based Mana- gement. Version 3.0. Journal of Cost Management. January/February,Volume:15, Number:1, 35.
• Durer, S., Çalışkan, A. Ö. ve Akbaş, H. E. (2009). Küçük ve Orta Büyüklükteki İşlet- melerde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme. Maliye Finans Yazıları, Yıl:23, Sayı:84.
• Erden, S. A. (2004). Stratejik Maliyet Yönetimi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Gupta, M. and Galloway K. (2003). Activity-Based Costing/Management and Its Imp- lications For Operations Management. Technovation, Vol: 23, No:2, 131-138.
• Hacırüstemoğlu, R. ve Şakrak, M. (2002). Maliyet Muhasebesinde Güncel Yaklaşım- lar, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Haftacı, V. (2010). Yönetim Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Kitabevi.
• Heitger, L., Ogan, P. and Matulich, S. (1992). Cost Accounting, Cincinnati Ohio: South- Western Publishing Co.
• Holmen, J. S. (1995). ABC vs. TOC: Its a Matter of Time. Management Accounting, January, 37-40.
• Kaplan, R. S. (1992). In Defense of Activity-Based Management. Management Acco- unting, Vol:74, No:5, November, 58-63.
• Kaplan, R. S. (1990). The Evolution of Management Accounting. The Accounting Re- view, Cilt: LIX(3), 390.
• Karacan, S. (2000). Genel Üretim Maliyetlerinin Dağıtımında Yeni Bir Yaklaşım: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme. Kocaeli Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:1, 25-37.
• Köse, T. (2005b). Faaliyete Dayalı Maliyetleme ve Kısıtlar Teorisinin Bütünleştiril- mesi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Sayı:14, Ocak, 127-148.
• Otlu, F. ve Demir, Ö. (2005). Stratejik Karar Verme Açısından Maliyet Sistemleri. Fı- rat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1), 155-170.
• Otlu, F. ve Çukacı, Y. C. (2006). Genel İmalat Maliyetlerinin Dağıtımında Faaliyet Esasına Dayalı Maliyetleme Sistemi ve Çevresel Maliyetlerin Değerlendirilmesi. İnönü Üniv., İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:20, Sayı:1, Nisan, 393-410.
• Özcan, M., Yücel, R. ve Çetin, T. (2003). Mamul ve Hizmet Maliyetlerinin Saptan- masında Faaliyet Tabanlı Maliyet Yönteminin Kullanımı. Mevzuat Dergisi, Yıl:6, Sayı:67, Temmuz, www.mevzuatdergisi.com/2003/07a/05.html
• Özer, G. (2001). Ürün Geliştirme Süreçlerinde Faaliyete Dayalı Tekniklerin Kullanımı. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Yıl:2, Sayı:5, Ekim, 79-97.
• Pazarçeviren, S.Y. (2006). Dinlence İşletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Mo- deli Önerisi. Marmara Üniversitesi Muhasebe-Finansman Araştırma ve Uygu- lama Dergisi, 6 (15), Yıl 15, Nisan, 52-53.
• Parlakkaya, R. (2003). Maliyet ve Performans Yönetim Aracı Olarak Tümleşik Faa- liyet Tabanlı Maliyetleme ve Ekonomik Katma Değer Sistemi. Afyon Kocatepe Üniv,İ.İ.B.F.Dergisi, 5 (2), 75-91.
• Saygılı, T. (2007). Yönetsel Kararlar Açısından Geleneksel ve Faaliyet Tabanlı Mali- yetleme Yaklaşımları. E-Akademi Hukuk-Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İn- ternet Dergisi, Sayı 60, Şubat, 3.
• Şakrak, M. (1997). Maliyet Yönetimi- Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Yeni Yakla- şımlar. (1. Basım). İstanbul: Yasa Yayıncılık.
• Titiz, İ. ve Çetin, C. (2000). Karar Almada Geleneksel Maliyet Yönetimi Yaklaşımında Yaşanan Gelişmeler ve Stratejik Maliyet Yönetimi. Süleyman Demirel Üniversi- tesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5 (2), 121-138.
• Johnson H.T. and Kaplan R. (1987). Relevance Lost-The Rice and Fall of Manage- ment Accounting. Boston: Harward Business School Press.
• Turney, P.B.B. (1990a). What Is The Scope of Activity-Based Costing?. Journal of Cost Management for Manufacturing Industry. Vol:3, Winter, 40-42.
• Ülker, Y. (2005). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ile Ön Maliyetleme Simulasyonu ve Bir Uygulama. Mali Çözüm, Sayı:70, 220.
• Yükçü, S. ve Şafak, İ. (1996). Genel Üretim Giderlerinin Mamullere Yüklenmesinde Yeni Bir Yaklaşım: Faaliyet Hacmi Maliyetlendirmesi. D.E.Ü., İ.İ.B.F. Dergisi. 11 (2), 16