Russia’s Rendezvous with the Black Sea: The Istanbul Treaty (13 July 1700)

Yıl 2012, Cilt: 15 Sayı: 28, 199 - 220, 01.12.2012

Osman Köse

Öz

Russia, after emerging as a state at the turn of the 15th century, started to expand eastward. Until the 17th century, Russia made an effort to not come across by the Ottoman Empire who is the important power of that period. After the defeat of the Ottoman Empire in Vienna in 1683, Russia changed her traditional policy and she also attended to the war near Austria, Poland and Venice. After occupying Azov, she reached the Black Sea coast. After Austria, Poland and Venice signed the treaty with the Ottoman Empire, the treaty of Istanbul with Russia will be examined in this article. At the end of the article, the full text of the treaty will be given in the Ottoman Turkish and its transcription in Latin letters.

Anahtar Kelimeler

Russian, Otoman state, İstanbul Treaty, Azov, Black Sea, Peter I, Mustapha II

Rusya’nın Karadeniz’le İlk Buluşması: İstanbul Antlaşması (13 Temmuz 1700)

Öz

Rusya, 15. asır sonlarına doğru bir devlet olarak ortaya çıkınca sürekli doğuya doğru yayılmaya başladı. 17. Asrın sonlarına kadar o devrin güçlü devleti olan Osmanlı devleti ile karşı karşıya gelmemeye dikkat etti. Osmanlı devletinin 1683 yılında Viyana’da yaşadığı bozgundan sonra geleneksel dış politikasını değiştirerek Avusturya, Lehistan ve Venedik’in yanında o da savaşa katıldı ve Azak’ı alarak Karadeniz kıyıların ulaştı. Bu makalede, Avusturya, Lehistan ve Venedik’in Osmanlı devleti ile imzaladığı antlaşmalardan sonra, Rusya ile imzalanan 1700 İstanbul Antlaşması incelenmektedir. Makale sonunda antlaşmanın Osmanlıca ve Latin harfleriyle tam metni de yer almaktadır

Anahtar Kelimeler

Rusya, Osmanlı devleti, İstanbul Antlaşması, Azak, Karadeniz, I. Petro, II. Mustafa

Kaynakça

• Anonim Osmanlı Tarihi, Haz. Abdülkadir Özcan, Ankara 2000.
• Cezar, Mustafa, Mufassal Osmanlı Tarihi, IV, İstanbul 2011.
• Çelik, M. Bilal – İsmail Bülbül, “ Peter Andreeviç Tolstoy’un İstanbul Elçiliği ( 1702 – 1714)”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 19, Güz 2008, s. 51 – 66.üp
• Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, 3, İstanbul 1972.
• Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekayiât, Haz. Abdülkadir Özcan, Ankara 1995.
• Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, Çev. Vecdi Bürün, İstanbul 1991.
• Hülagu, Metin, “Kırım Hanlığı’nın Kuruluşu ve Türk – Rus ilişkilerindeki Yeri ( 1441 – 1783)”, http://www.metinhulagu.com/images/dosyalar/20120302155532_0.pdf.
• İlgürel, Mücteba, “ Zenta”, İslam Ansiklobedisi, 13, İstanbul 1988, s. 535 – 538.
• İnalcık, Halil, “ Karadeniz’de Kazaklar ve Rusya: İstanbul Boğazı Tehlikede”, Çanak- kale Savaşları Tarihi, Edit. Mustafa Demir, I, İstanbul 2008. s. 59 – 64.
• ----------------, “ Osmanlı – Rus İlişkileri 1492 – 1700”, Türk – Rus İlişkilerinde 500 Yıl 1492 – 1992, Ankara 1992.
• Jorga, Nicolea, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, 4, Çev. N. Kepçeli, İstanbul 2005.
• Köse, Osman, “XVIII. Yüzyıl Osmanlı-Rus Münasebetleri”, Osmanlı, I, Edit. K. Çi- çek – C. Oğuz, Ankara, 1999, s. 536 – 549.
• Mustafa Necati Paşa, Netayic ül-Vukuat, Sad. Neşet Çağatay, Ankara 1987.
• Oreshkova, Svetlana, “ Rus – Osmanlı Savaşları: Sebepler ve Bazı Tarihi Sonuçlar”, Editör: K. Çiçek – C. Oğuz, Osmanlı, I, Ankara 1999. s. 556 – 560.
• Özkan, Selim Hilmi, “ Türk Tarihi’nin Kırılma Noktası: Zenta Faciası”, Turkish Stu- dies, Volume 4 Issue 3, (Spring 2009), s. 1779 – 1793
• Özkan, Selim Hilmi, “ II. Viyana Kuşatması Sonrası Türk – İngiliz İlişkileri”, Dumlupı- nar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 18, Ağustos 2007. s. 189 – 203.
• Raşid Mehmed Efendi, Tarih-i Raşid, İstanbul 1282 ( 1865),.
• Savaş, Ali İbrahim, “Genel Hatlarıyla Osmanlı Diplomasisi”, Osmanlı, I, Editör: K. Çiçek – C. Oğuz, Ankara 1999. s. 643 – 659.
• Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Nusretname, Sad. İsmet Parmaksızoğlu, I/III, İstan- bul 1964.
• Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Silahdar Tarihi, I, İstanbul 1928.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, III/I, Ankara 1995.
• Ünal, Fatih, “Karadeniz’e Çıkan ilk Rus Savaş Gemisi “Krepost” ve Ukraintsev’in İstanbul Elçiliği ( 1699 – 1770)”, The Journal of İnternational Social Research, Volume 5 Issue 20, (Winter 2012)
• Sinan Yüksel, “Don Kazaklarının Azak’ı İşgali”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğ- rafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, cilt 30, sayı 49, (2011), s. 205 – 218.
• -----------------, Kuzey Savaşları Sırasında Rusya’nın Karadeniz’e Yönelik Faaliyet- leri”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araş- tırmaları Dergisi, cilt 31, sayı 50, 2012, s. 171 – 190.