Balıkesir’de Masal Anlatma Geleneği ve Masalların İşlevsel Yitirilişi Üzerine Değerlendirmeler

Yıl 2012, 20. Yıl Özel Sayı, 213 - 230, 31.12.2012

Satı Kumartaşlıoğlu

Öz

Masal, geleneksel ve bir takım kurallara bağlı olarak icra edilen bir tür olmakla birlikte bu türü yalnızca metin esaslı bir bakış açısıyla değerlendirmek yüzeysel bir takım sonuçlara sebep olmaktadır. Bu türün örneklerini icra eden ve aktaran, bunları yaparken de hem kendinden hem de çevresinden bir takım unsurlar katarak masala renk katan anlatıcı faktörü üzerinde durmak, masal türü üzerinde daha sağlıklı sonuçlar elde etmemizi sağlayacaktır. Bu yazıda Balıkesir’de masal anlatma geleneği ve bu gelenek içerisinde yer alan masal anlatıcılarından yola çıkılarak masalın günümüz toplumunda nasıl bir fonksiyona sahip olduğu ve değişimi konuları üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Masal, masal anlatım ortamı, masal anlatıcıları, masalların işlevleri, masalların işlevsel yitirilişi

The Thoughts On The Tradition Of Telling Tale In Balikesir Functionally Being Lost Of Tales

Öz

Although tale is a traditional variety applied according to some rules and if this variety is appreciated in the point of text base only, it causes some superficial results. Being considered the fact that the narrorer factor who applies the example of this sort and who adds some elements both from himself/herself and his/her wnvironment while applying this and so who adds colours to the tale, supplies us with the reliable results. In this writing, the subjects on the tradition of telling tale in Balikesir and how functions tales having in our society today and their changing by beginging from tale-tellers taken part in this tradition will be told

Anahtar Kelimeler

Tale, setting of tale-telling, tale-teller, functions of tales, functionally being lost of tales

Kaynakça

• Azadovski, M. (1992). Sibirya’dan Bir Masal Anası, (Çeviren: İlhan Başgöz). Ankara: Kültür Bakanlığı HAGEM Yayınları.
• Bascom, W. R. (2007). Sözlü Geleneğin (Folklorun) Dört İşlevi, (Çeviren: Aykut Tan- sel). Folklor/Edebiyat, 52, 7-28.
• Başgöz, İ. (1996). Protesto: Folklorun Beşinci İşlevi (Fonksiyonu). Folkloristik: Prof. Dr. Umay Günay Armağanı, Ankara: Feryal Matbaacılık, 1-4.
• Burke, P. (1996). Avrupa’da Yeniçağ Halk Kültürü, (Çeviren: Göktuğ Aksan), An- kara: İmge Kitabevi.
• Çobanoğlu, Ö. (1999). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Dorson, R. M. (2006). Günümüz Folklor Kuramları, (Çevirenler: Selcan Gürçayır, Ye- liz Özay). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Elçin, Ş. (2005). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları
• Ewig, U. (2003). Masal, Masal Araştırması ve Masal Derlemesi Üzerine, (Çev. Zeki C. Arda). Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, (Yayına Hazırlayanlar: Gülin Öğüt Eker, Metin Ekici vd.). Ankara: Milli Folklor Yayınları, ss.376–389.
• Günay, U. (1998). Masal. Türk Dünyası El Kitabı, 3. Cilt. Ankara: yay.y.
• Helimoğlu Yavuz, M. (2002). Masallar ve Eğitimsel İşlevleri. Ankara: T.C. Kültür Ba- kanlığı Yayınları.
• Krohn, J. ve Krohn, K. (1996). Halk Bilimi Yöntemi, (Çeviren: Günsel İçöz, Yayına Hazırlayan: Fikret Türkmen). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kumartaşlıoğlu, S. (2006). Balıkesir Masallarında Motif ve Tip Araştırması. Balıke- sir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yük- sek Lisans Tezi.
• Sakaoğlu, S. (1999). Masal Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Saran, Ş. (1988). İvrindi Yöresinin Masalları. Uludağ Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü Lisans Tezi.
• Şimşek, Esma. (2001). Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması. An- kara: Kültür Bakanlığı Yayınları, C. I.
• Tarama Sözlüğü V. (1996). Ankara: TDK Yayınları.
• Yılar, Ö. (2006). Halk Bilimi ve Eğitim. Ankara, PegemA Yayıncılık.