Balıkesir Çepnilerinde Göçebelik ve İskân İzleri

Yıl 2012, 20. Yıl Özel Sayı, 177 - 188, 31.12.2012

Zeynep Şimşek Umaç

Öz

Balıkesir ve çevresinde yaygın olarak yaşayan Çepniler, göçebe yaşam tarzını XIX. yüzyılın ikinci yarısında terk etmişlerdir. Dönemin Bursa Mutasarrıfı Ahmet Vefik Paşa’nın göçebe Yörük ve Türkmenlere karşı uyguladığı sert iskân siyaseti, Çepniler üzerinde de derin izler bırakmıştır. Bu izler birer anekdot olarak bugün de genellikle orta yaşın üzerindeki kişilerin hafızalarında yaşamaktadır. Bu iskân hareketinden önce göçebe yaşam tarzına sahip olunduğu, çadırlarda yaşam sürüldüğü ise Çepniler arasında bilinen bir konudur. Bu bildiride Balıkesir ve çevresinde gerçekleşen Çepni iskânı ile ilgili bilgi verildikten sonra; Çepnilerden derlenmiş metinlerde yer alan göçebelik ve iskân konularındaki anekdotlara ve ifadelere yer verilecektir. Böylece göçebe yaşam tarzının ve iskân hareketinin günümüzde kişilerin hafızalarında ne şekilde yaşadığı işlenmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Çepniler, Göçebelik, Ağıt, İskân, Yörük, Türkmen

The Impact of Nomadic and Housing on Balıkesir Cepnies

Öz

Cepnis who live widely around Balikesir and around has left the migratory life style at the second half of the XIX. century. The strict housing strategy that has been applied to the Cepnis by Bursa governor of the day Ahmet Vefik Paşa has left deep impact on them. These impacts today lives on the peoples’ mind that are over middle-aged. Before this migration event its is well known by Cepnis that they had migratory life style and were living in the tents. In this work after giving information about the Cepni housing which took place in and around Balikesir, the migratory and housing stories that have been derlenmek by Cepnis will be discussed. In this way the topic how the migratory life style and housing issue has made a place on peoples mind today will be discussed.

Kaynakça

• AKKUŞ Tacettin (2001). Tanzimat Başlarında Balıkesir Kazası (1840-1845), Ba- lıkesir: Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı.
• AKÜN Ömer Faruk (1989), Ahmet Vefik Paşa Maddesi, İslam Ansiklopedisi, C: II, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 143-157.
• ATALAY Besim (1998). Divanü Lûgat-it Tercümesi I.Cilt, Ankara: Türk Dil Ku- rumu Yayınları.
• BOSTAN M. Hanifi (2002). “Anadolu’da Çepni İskânı”, Türkler, C: VI, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s. 299-311.
• HALAÇOĞLU Yusuf (1991). XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorlu’nun İskân Si- yaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• MUTLU Hüseyin Kahraman (2008), Balıkesir İli Ağızları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• ORHONLU Cengiz (1987). Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiretlerin İskânı, İstan- bul: Eren Yayıncılık.
• SAYDAM Abdullah (2000). XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Aşiretlerin İskânına Dair Göz- lemler, Anadolu’da ve Rumeli’de Yörükler ve Türkmenler Sempozyumu Bil- dirileri, Ankara: Yör-türk Vakfı.
• SÜMER Faruk (1992). Çepniler Anadolu’nun Türk Yurdu Haline Gelmesinde Önemli Rol Oynayan Oğuz Boyu, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• ŞAHİN Halil İbrahim (2004), Balıkesir Çepni Kültürü, Balıkesir Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.