ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZ-YETERLİLİK ALGILARI VE KOPYA ÇEKMEYE İLİŞKİN TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2011, Cilt: 14 Sayı: 26, 1 - 18, 01.12.2011

Kemal Oğuz Er Uğur Gürgan

Öz

Problem Durumu: Kopya çekme dünyadaki tüm eğitim sistemlerinde bir türlü önüne geçilemeyen temel sorunlarından biridir. Kopya çekme hem etik olarak hem de ölçme değerlendirme açısından bir sorun teşkil etmektedir. Kopya, ölçme ve değerlendirme sisteminde test araçlarının güvenirliği ve geçerliğini tehdit etmektedir. Araştırmalar, kopya çekme sebepleri arasında olumsuz öğretmen tutumları, ezberci eğitim, anne ve babaların yüksek başarı beklentisi, verimli çalışma alışkanlıklarının kazandırılmamış olması, sınıfların kalabalık olmasını vb. göstermektedir. Öğrencileri kopya çekmeye iten nedenlerden biri de öğrencilerdeki öz-yeterlilik algısının düşük olması olabilir. Bandura 1977, 3 , öz-yeterliği “bireyin belli bir işi başarılı bir şekilde gerçekleştirmesi için gerekli etkinlikleri organize edip başarılı olabileceğine olan inanç” olarak tanımlamıştır. Bandura 1977 öğretmen öz-yeterlilik algısını ise bir öğretmenin, öğrencilerin yeterince güdülenmemiş olduğu durumlarda bile öğrencilerin öğretmenlerinde arzu edilen sonuçları elde edebileceğine yönelik yargısı olarak tanımlamıştır. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın genel amacı, öğretmen adaylarının kopya çekmeye ilişkin tutumları ile öz-yeterlilik algıları arasındaki ilişkiyi belirli değişkenler açısından ortaya koymaktır. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma durum tespitine yönelik betimsel nitelikli bir çalışmadır. Bu araştırmada Semerci 2003 tarafından geliştirilen “Kopya Çekmeye İlişkin Tutum Ölçeği” ile Schmitz ve Schwarzer 2000 tarafından geliştirilen ve Yılmaz, Köseoğlu, Gerçek ve Soran 2004 tarafından Türkçeye uyarlanan Öğretmen Öz-yeterlilik Ölçeği ve araştırmacılar tarafından oluşturulan veri toplama aracı uygulanmıştır. Araştırmanın Evrenini Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi’nde 2009-2010 Eğitim Öğretim yılında öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, İlköğretim Bölümü; Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı, İlköğretim Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı, Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı, Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalında okuyan birinci sınıftan 334 öğrenci ve dördüncü sınıftan 315 öğrenci olmak üzere toplam 649 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Bu araştırmada, kopya çekmeye ilişkin tutumlar ve öğretmen öz-yeterlilik algısı, cinsiyet, birinci ikinci öğretim, anabilim dalları, mezun olunan ortaöğretim kurumu değişkenlerine göre analiz edilmiştir. Verilerin analizinde t-testi, Anova ve frekans yüzde ve ortalamalara bakılarak sonuçlar yorumlanmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır: Öğretmen adaylarının kopya çekmeye ilişkin tutum puan ortalamaları yeterince olumlu bulunmamıştır 213.49 . Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ise 22.09 bulunmuştur. Bu iki değerde ortalama bir puanı göstermektedir. Öğretmen adaylarının cinsiyete yönelik kopya çekmeye ilişkin tutumları ve öğretmen öz-yeterlilik puanları kızlar lehine anlamlı bulunmuştur. Kız öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlilik inanç puanlarının yüksek olmasına rağmen kopya çekmeye ilişkin tutumlarının da olumlu olması düşündürücüdür. Normalde kopya çekmeye yönelen öğrencilerin öz-yeterlilik algısının düşük olması beklenirken; öz-yeterliliği yüksek olan öğrencilerin kopya çekmeye ilişkin tutumlarının olumlu olması öz yeterliliğin bazen istenmedik davranışları da ortaya çıkarmada etkili olduğunu düşündürmektedir. Sınıf değişkenine göre kopya çekmeye ilişkin tutum puanları arasındaki fark anlamlı değilken, öğretmen öz-yeterlilik inanç puanları arasındaki fark dördüncü sınıfların lehine anlamlı bulunmuştur. Son sınıf öğrencilerini, kopya çekme davranışına yönlendiren etken; kopya çektiği halde ceza almayan, affedilen ya da yakalanmayan öğrenciler olabilir. Öğretmen adaylarının kopya çekmeye ilişkin tutumları ile öğretmen öz-yeterlilik algıları birinci öğretim lehine anlamlı farklılık göstermektedir. Bu farklılığın cinsiyet değişkeninde olduğu gibi öz-yeterlilik algısının yüksek olmasının olumsuz bir etkisi olduğu söylenebilir. Branş değişkenine göre ise, öğretmen adaylarının kopya çekmeye ilişkin tutum puanlarının Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği lehine anlamlı farklılık olduğu bulunmuştur. Öğretmen öz-yeterlilik inanç puanlarının ortalamaları arasındaki farkın ise Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği lehine anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmen öz-yeterlilik algısı kopya çekmeye karşı tutumun anlamlı bir yordayıcısıdır denilebilir r=.115 .

Anahtar Kelimeler

Kopya çekme, Tutum, Sınav, ilköğretim, Öğretmen Adayları, Öğretmen Yetiştirme

The Relationship Between Teacher Candidates’ Self-Efficacy Perceptions and Their Attitudes Towards Cheating

Öz

Status of the Problem: Cheating system is one of the main problems that can not be avoided in all education systems around the world. Cheating is a problem both in ethical and measurement-evaluation aspects. Cheating threatens the reliability and validity of the testing tools in measuring and evaluating system. The research shows that factors such as negative teacher attitudes, education system that makes students memorize, parents’ high expectations of success, not having effective work habits, the overcrowded classrooms are some of the reasons for cheating. One of the reasons that led the students to cheat may be the low self-efficacy of the students. Bandura 1977, 3 defines self-efficacy as “the belief in the individual that he/she can be successful by organizing the required activities in order to perform a specific job successfully”. Bandura 1977 defines teacher’s perception of self-sufficiency as estimation of a teacher that the students can get the desired outcomes from their teachers even in the cases where the students are not motivated enough. Purpose of the Study: The overall purpose of this study is to show the relationship between teacher candidates’ attitudes toward cheating and their self-efficacy perceptions in terms of some specific variables. Method of the Study: This study is a descriptive study carried out to determine the current state. In this study, “An Attitude Scale Towards Cheating” designed by Semerci 2003 and “Teachers’ Self-Efficacy Scale” developed by Schwarzer and adapted into Turkish by Yılmaz, Köseoğlu, Gerçek and Soran 2004 as well as the data-gathering tools designed by the researchers were used. The universe of the research was composed of the students being educated in Balıkesir University, Necatibey Faculty of Education in 2009-2010 Academic Year. The sampling group of the research consisted of 649 teacher candidates, 334 of which freshmen and 315 of which were senior students from Elementary Education Department, Initial Teacher Training Department, Primary School Mathematics Teacher Training Department, Science Teacher Training Department, Pre-School Teacher Training Education Department and Social Sciences Teacher Training Department. In this study, attitudes toward cheating and teacher self-efficacy perception were analyzed according to the variables such as, gender, day and evening shift instruction of the programs, departments, high school that the students graduated. In data analysis, the results were interpreted depending on t-test, ANOVA and frequency percentage and average scores.

Anahtar Kelimeler

Cheating, Attitude, Examination, Primary Education, Teacher Candidates, Teacher Education

Kaynakça

• Altun, S. (2005). Öğrencilerin öz düzenlemeye dayalı öğrenme stratejilerinin ve öz- yeterlilik algılarının öğrenme stilleri ve cinsiyete göre matematik başarısını yor- dama gücü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aydoğan, İ. (2008). Küreselleşme ve Etkisi: Rus ve Kırım Tatar öğrencilerinin Tutum ve Davranışlarının Analizi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (2) s.107-118).
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: the exercise of control. Newyork: Freeman.
• Bandura, A. (1986). Social fouandations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bıkmaz, F. (2004) “Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz Yeterlilik İnancı” Ölçe- ğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması” Milli Eğitim Dergisi sayı 161. http:// ya- yim. meb. gov.tr/ dergiler/161/bikmaz.htm internet adresinden 15.05.2009 tarihinde alınmıştır.
• Bıkmaz, F.H. (2004). “Öz-yeterlilik inançları” Eğitimde bireysel farklılıklar. Ed: Kuz- gun, Y. ve Deryakulu, D. Ankara: Nobel Yayıncılık..
• Bozdoğan, A.E. ve Öztürk, Ç. (2008). Öğretmen Adayları Neden Kopya Çeker? İlköğre- tim Online, 7(1), 141-149, 2008. WEB: http://ilkogretim-online.org.tr.
• Büyükduman, F.İ. (2006). İngilizce öğretmen adaylarının ingilizce ve öğretmenlik bece- rilerine ilişkin öz-yeterlilik inançları ve arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek
• Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegam A Ya- yıncılık
• Çetin, Ş. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Kopya Çekme Davranışlarını Farklı Değiş- kenler Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim.175, s.129-142.
• Denizoğlu, P. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen bilgisi öğretimi öz-yeterlilik inanç düzeyleri, öğrenme stilleri ve fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları arasın- daki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çu- kurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Derman, A. (2007). Kimya öğretmeni adaylarının öz-yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniver- sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Gözütok, F.D. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Ekinoks.
• Gürgan, U., Er.K.O. Öğretmen Adaylarının Fen ile İlgili Öz Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi”. Uluslararası 5. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi. 2. Cilt. Syf. 567- 1-3 EKİM 2009 Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, EDİRNE/TÜRKİYE
• Kapıkıran, Ş. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Kopya Çekme ve Hile Yapma Davranış- ları İle Etik. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi: Pamukkale Üniversitesi. WEB: http: //www. pegem. net/ akademi/ bildiri_detay.aspx?id=100626
• Karahan, Ş. (2008). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlilik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İs- tanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. (9. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaymakcan, R. (2002). İlahiyat Öğrencilerinin Kopya Çekmeye Karşı Yaklaşımları. Sa- karya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5.121-138.
• Selçuk, Z. (1995). Bir Eğitim ve Rehberlik Sorunu. Okullarda Kopya Çekme. Eğitim Yönetimi, 1, 3 s.397-418.
• Semerci, Ç. (2003). Kopya Çekmeye İlişkin Tutum Ölçeği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bi- limler Dergisi, 1 (3), 1, 227-234. ------------ (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Kopya Çekmeye İlişkin Tutum ve Gö- rüşleri. F.Ü. Sağlık Bilimleri Dergisi, 18 (3), s.139-146.
• Semerci, Ç. ve Sağlam, Z. (2005). Polis Adaylarının Sınavda Kopya Çekmeye İlişkin Tutum ve Görüşleri (Elazığ İli Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 163-177.
• Uçak, N.Ö. ve Birinci, G.H. (2008). Bilimsel Etik ve İntihal. Türk Kütüphaneciliği Der- gisi, 2 (2) s. 187-204.
• Tayfun, A. ve Yazıcıoğlu, İ. (2008). Öğrencilerin Kopya Hakkındaki Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Yaz, 6(3), 375-393.
• Yangın, S. ve Kahyaoğlu, M. (2009). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Kopya Çekmeye Yönelik Tutum ve Görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der- gisi, 12 (21) 46-55.
• Yıldırım, K. (1998). Eğitimde Kopya Çekme Problemi. VII. Ulusal Eğitim Bilimle- ri Kongresi: Konya. WEB:http://www.pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay. aspx?id=36758
• Yılmaz, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulaması deneyimlerinin fen öğretimi öz-yeterlilik ve sınıf yönetimi inançlarına olan etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk, Ö. (2008). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin öz-yeterlilikleri ve mesleki doyumları- nın incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.