DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİN KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ALGILAMASI ÜZERİNDEKİ ROLÜ: BANDIRMA YERELİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2008, Cilt: 11 Sayı: 20, 96 - 110, 01.12.2008

Harun Kaya

Öz

Problem Durumu: Türkiye’deki işletmelerde sosyal sorumluluk uygulamaları henüz kurumsallaşıp yaygınlaşamamıştır. Bunun nedenlerinden biri toplumun ve baskı gruplarının şirketleri sosyal sorumluluk uygulamaları yönünde teşvik edici ve zorlayıcı bir tutum sergilememeleridir. Burada toplumun kurumsal sosyal sorumluluk konusunda neler düşündüğünü öğrenmek önem kazanmaktadır. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı a toplumun kurumsal sosyal sorumluluk KSS konusundaki algılamalarını belirlemek; b bu algılamaların demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini saptamak; c bireylerin eğitim ve yaşlarının KSS algılamaları üzerindeki etkisini irdelenmektedir. Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırmada temelde kantitatif/nicel yöntem kullanılmış olup Balıkesir’in Bandırma ilçesinde kamu ve özel sektör çalışanları ve öğrenciler üzerinde bir anket çalışması Bulgular ve Sonuçlar: Verilerin analizi sonucunda bireylerin kadın veya erkek olmalarına, kamu veya özel sektörde çalışmalarına göre KSS algılamalarının pek farklılık göstermediği anlaşılmaktadır. Buna karşın, KSS algılamalarının bireylerin yaşlarına bağlı olarak orta düzeyde, eğitimlerine bağlı olarak yüksek düzeyde farklılık gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Bireylerin eğitim ve yaşlarının KSS algılamaları üzerindeki etkisini genel olarak değerlendirdiğimizde, bireylerin eğitim düzeyleri ve yaşları ile şirketlere sosyal sorumluluk atfetme arasında bir ilişki olduğunu söylemek mümkündür. Öneriler: Toplumun şirketlerden sosyal sorumluluk konusunda beklentilerinin yüksek olduğu görülmektedir. Dolaysıyla, sosyal sorumluluk uygulamalarının yaygınlaşmasına bireyler baskı grubu oluşturarak, sosyal sorumluluk programlarını uygulayan şirketlerin ürün ve hizmetlerini satın alarak; bu programları uygulamayanlarınkini de satın almayarak katkıda bulunabilirler

Anahtar Kelimeler

Kurumsal sosyal sorumluluk, demografik özellikler, toplumsal algı

The role of demographic characteristics on the perception of corporate social responsibility: A study in the town of Bandırma

Öz

Statement of the Research Problem: Corporate social responsibility applications of Turkish firms have not been institutionalized and widely applied yet. One reason of this is that society and interest groups do not support and force companies toward the social responsibility. At this point, it becomes important to learn what do people think about corporate social responsibility. The Aims of the Research: The purpose of this study is a to determine perception of people on the subject of corporate social responsibility CSR ; b to discern whether these perceptions vary according to demographic characteristics or not; c to explicate the effect of individuals education and age on the perception of CSR. Research Methodology: Basically, in this study we used quantitative research methods. For this a survey instrument administered on public sector workers, private sector workers and university students in the town of Bandırma, Balıkesir. Findings and the Results: Data analyses reveal that individuals’ perceptions of CSR do not vary based on their gender and based on their working in public sector and private sector. On the contrary, perception of CSR differs depending on their age at the moderate level and depending on their education at higher level. When we evaluate the effect of people’s age and education on the perception of CSR generally, it is possible to say that there is a relationship between ages, educational level and thinking Suggestions: We have seen that society has high expectations from the companies related with social responsibility. Accordingly, for the prevalence of social responsibility applications, individuals can make contribution by forming interest groups, by buying goods and services of the companies that apply social responsibility programs and by not buying goods and services of the comanies that do not apply social responsibility programs

Anahtar Kelimeler

Corporate social responsibility, demographic characteristics, people s perception

Kaynakça

• Atlığ, N. S. (2006). İş Etiği, Sosyal Sorumluluk ve İlaç Sektöründen Uygulamalar.Yayımlanmamış, Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Argüden, Y. (2002)..Kurumsal sosyal sorumluluk. İstanbul: ARGE Danışmanlık Yayınları.
• Ay, Ü.(2003). İşletmelerde etik ve sosyal sorumluluk. Ankara: Nobel Kitabevi.
• Aydemir, M. (1999). Sosyal Sorumluluk 8000 Standardı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (3), 1–11.
• Bowen, H. R. (1953). Social responsibilities of the businessman. New York: Harper & Row.
• Carroll, A. (1979). A Three Dimensional Conceptual Model of Corporate Social Performance. Academy of Management Review, 4, 497–505.
• Carroll A (1999). Corporate Social Responsibility: Evolution of a Definitional Construct. Business and Society, 38(3), 268– 95.
• Demirci, M. K. ve Aydemir, M. (2006). Örgütsel Değerlerin İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Anlayışlarını Belirlemedeki Rolü: Bursa İlinde Gerçekleştirilen Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (2), 311-326.
• Elms, H. (2006) Corporate (and stakeholder) Responsibility in Central and Eastern Europe. International Journal of Emerging Markets, 1 (3), 203-211.
• Freeman, R. E. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. New Jersey: Prentice-Hall.
• Friedman, M. (1962). Capitalism and freedom. Chicago: The University of Chicago Press.
• Gökbunar, A. R. (1995). İşletmelerin Çevrenin Korunmasında Sosyal Sorumluluğu. Ekoloji Çevre Dergisi, 14 (Ocak-Şubat-Mart).
• Garriga E. ve Mele, D. (2004). Corporate Social Responsibility Theories: Mapping the Territory. Journal of Business Ethics, 53, 51-71.
• Güzelcik, E. (1999). Küreselleşme ve işletmelerde değişen kurum imaj. Sistem Yayıncılık.
• Hair, J. H., Anderson, R.E., Tahtam, R. L. Ve Black, W. C. (1995). Multivariate Data Analysis with Readings. ( Fourth Edition). London: Prentice Hall International Edition.
• Halıcı, A. (2001). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Stratejileri: Çanakkale İlinde Bir Araştırma. Celal Bayar Üniversitesi IIBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7 (1), 11-27.
• Harmen, O., Andrew, A. ve Pauline S. (2006). Consumer Perceptions of Corporate Social Responsibility in Town Shopping Centers and their Influence on Shopping Evaluations. Journal of Retailing and Consumer Services, 13 (4), 261-274.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations: software of the mind. London: McGraw-Hill.
• İşseveroğlu, G. (2001). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve Etik. Celal Bayar Üniversitesi IIBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 8 (2), 55–67.
• Kooskora, M., Hiller T. Ve Omair K. (2005) Perceptions of Corporate Social Responsibility among Estonian Business Organizations. EBS Review, 20 (2), 74-87.
• Marangoz, M. (2004). İşletmelerin Çevresel Sorumluluğu: Türk Otomotiv Sanayine Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,6 (3), 75–97.
• Nalbant, Z.E. (2005). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlakı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12 (1),193-201.
• Özbaşar, S. (1979). Sosyal Sorumlulukların Yönetimi. İ. Ü. İşletme Fakültesi, İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi Sosyal Sorumluluk Özel Sayısı, 3, 11.
• Özkol, A. E., Çelik, M. ve Gönen, S. (2005). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramı ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 27, 134–145.
• Özutku, H. (2004). Yöneticilerin Sosyal Sorumluluğa Yönelik Tutumları: Afyon İlinde Faaliyet Gösteren Özel ve Kamu Banka Şubelerinde Bir Karşılaştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 6 (2), 91-104.
• Post, J. E., Frederick, W. C., Lawrence, A. T. ve Weber, J. (1996). Business and society: corporate strategy, public policy, ethic. (Eight Edition). New York: McGraw-Hill.
• Şahin, B. (2005). Yöneticilerin Çalışanlara Yönelik Sosyal Sorumlulukları ve Bunun Üzerinde Ailenin Etkisi: Ankara Elektronik Sanayi Örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22 (2 ), 281–305.
• Şahin, M. (1984). İşletme Yönetimi ve Sosyal Sorumluluk Kavramı. Eskişehir İİBF Dergisi, 2, 1-2.
• Tenekecioğlu, B. (1977). İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları. Eskişehir İTİA Dergisi, 13, 2.
• Thompson, J. K. and Smith, H. L. (1991). Social Responsibility and Small Business: Suggestions for Research. Journal of Small Business Management, 30-44.
• Ülgen, H. ve Mirze, K. (2007). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Arıkan Basım Yayım.
• Quazi, A. ve Brien, D. O. (2000). An Empirical Test of a Cross-national Model of Corporate Social Responsibility. Journal of Business Ethics, 25(1), 33–51.
• Yelkikalan, N. (2007). Aile İşletmeleri’nde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulaması: Dr.
• İbrahim Bodur Kaleseramik Eğitim, Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1):211-228.