ORTAÇAĞ İSLAM TARİHİNDE SOSYAL SINIFLARIN TARİHİNE BİR BAKIŞ: AHDAS HAREKETİ

Yıl 2002, Cilt: 5 Sayı: 7, 71 - 89, 01.05.2002

Muammer Gül

Öz

Bu kısa çalışmamızda, Türk ve İslam toplumlarının genel tarih perspektifi içerisinde içtimai ve iktisadi olgulara dayanan sosyal gurupların tarihine değineceğiz. Bu sosyal guruplar için Ortaçağ İslam dünyasında, tabaka, sınıf, mertebe, zümre ve derece kelimeleri kullanılmaktaydı. Ancak bunlar Ortaçağ Avrupa'sındaki gibi şahısların statüsü nazariyesinden değil, ehliyet nazariyesinden yola çıktıkları için doğuştan kazanılan bir hak değil sosyal açıdan meşguliyetlerin tabii hiyerarşisi içerisinde görünmektedir. Bunlar içerisinde X,-XI. Yüzyıllarda Suriye, Filistin ve Yukarı Mezopotamya şehir ve kasabalarında gördüğümüz Ahdas hareketi, ayyar, şuttar ve fıtyan gibi genel gençlik hareketleri ile hatta Bizans sirk hiziplerine gidecek kadar benzer özelliklere sahiptir. Bu dönemlerde ahdas resmi ve resmi olmayan yollardan bölgenin iç ve dış olaylarında önemli rol oynamıştır

Anahtar Kelimeler

Ahdas , Sirk, Fütüvve , Suriye , Filistin

AN OVERVIEW TO THE HISTORY OF SOCIAL CLASSES IN THE MIDDLEAGE ISLAMIC WORLD: AHDATHMOVEMENT

Öz

In this short study, the history of social groups will be investigated based on the general historical perspectives of Turkish and islamic societes, considering the economical and social issues For the social groups, the terms layer, class, levelgroup and degree were used in the Middleage Islamic world. However they did not reflect the personal opinious of the bodies, as was the case in Roma or Middleage Europe. But the profesional hierarchy of the people, not the acquired birth rights. The movement of youths Ahdath observed in Syria, Palestine and Upper Mezopotamia's cities and towns in the X.-XI. Centuries reflect many similarities with general youth movements such as Ayyar, Şuttar, Fityan and even the Bizantine circus factions.

Anahtar Kelimeler

Ahdath , Circus , Futuwwa, Syria , Palestina.

Kaynakça

• Akdağ, Mustafa,(1999),Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi I. Ankara: Barış Yayınevi.
• Alptekin, Coşkun, (1978), The Reign of The Zangi 521-541/1127-1146. Erzurum
• Barthold, V.V., (1981), Moğol İstilasına Kadar Türkistan. Haz.: Hakkı D. Yıldız. İstanbul: Kervan Yayınları.
• Cüveyni, Alaaddin Ata Melik, (1999), Tarih-i Cihangüşa. Çev.: Mürsel Öztürk. Ankara: KBY.
• Çağatay, Neşet, (1963), İslamdan Önce Arap Tarihi ve Cahiliyye Çağı, Ankara.
• Dozy, R., (1927), Supplement aux Dictionnaires Arabes I. Paris. s. 257-258.
• Duri, Abdulaziz, (1991), İslam İktisat Tarihine Giriş. Çev.: S.Orman. İstanbul: Endülüs Yay.
• el-Azımi, Ebu Abdullah M, (1988), Azımi Tarihi. Yay.: Ali Sevim. Ankara: TTK.
• el-Makrizi, Ebu'l Abbas, (1948), İtti'az al-Hunafa bi Ahbar al-Aimma va'1-Hulafa. 2, Kahire.
• et-Tanci, Muhammed, (1983), İbn Batuta Seyahatnamesi. Tercüme: M.Şerif PaşaSadeleştiren: M. Çevik. İstanbul :Üçdal Neşriyat..
• Elisseeff, Nikita, (1967), Nur ad-Din Un Grand Prince Musulman de Syrie au Temps des Croisades (511-569 H./1118-1174).III, Damas: Instıtut Français de Damas.
• Günaltay, Şemseddin, (1997), İslam Öncesi Araplar ve Dinleri. Ankara: Ankara Okulu Yayınları..
• Hamidullah, M., (1990), İslam Peygamberi.il, Çev.:SalihTuğ. İstanbul: İrafan Yay.
• Hodgson, M.G.S., (1993), İslamın Serüveni. 2, Çev.: Taner C. Yıldırım. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Holt, P.M., (1999), Haçlılar Çağı 11. Yüzyıldan 1517'ye Yakındoğu. Çev.: Özden Arıkan. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• İbnu'l Adim, Kamal al-Din, (1967), Buğyat at-Talab fi Tarih Halab Selçuklularla İlgili Haltercümeleri. Yay.: Ali Sevim. Ankara: TTK.
• îbn Bibi, (1996), el-Evamirü'l Ala'iye fı'l Umuri'l Ala'iye (Selçuk Name) I. Haz.: Mürsel Öztürk. Ankara: KBY.
• İbn Cevzi, Sıbt, (1968), Miratü'z-Zeman fi Tarihi'l Ayan. Yay.: Ali Sevim. Ankara.
• IbnüT-Esir, (1985), El-Kamil fi't-Tarih. 9, Çev.: Abdülkerim Özaydın.
• İstanbul: Bahar Yayınları.
• İbn al Qalanisi, (1932), The Damascus Chronicle of the Crusades. Trans.: H.A.R.Gibb. London: Burleigh Press.
• Suudi Arabistan Krallığı, (1407-1987), Kur'an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali. Medine-i Münevvere.
• (2002), İslam ve Kapitalizm. Çev.L.Fevzi Topaçoğlu. İstanbul: Akyüz Yay.
• Sevim, Ali, (1989), Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi. Ankara: TTK.
• Seyyid, R., (1991), İslamda Cemaatlar Kavramı.Çev. M.Can.İstanbul: Endülüs Yay.
• Şeşen, Ramazan, (1983), Salâhaddin Devrinde Eyyûbîler Devleti. İstanbul..
• Tabakoğlu, Ahmet, (2000), Türk İktisat Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları.