GAP KAPSAMINDA SULAMAYA AÇILAN HARRAN OVASINDAKİ TARIM İŞLETMELERİNİN EKONOMİK ANALİZİ

Yıl 2000, Cilt: 3 Sayı: 4, 154 - 175, 01.05.2000

Sadettin Paksoy Bahri Karlı

Öz

Bu çalışmada, GAP kapsamında sulamaya açılan Harran Ovası'ndaki tarım işletmelerinin ekonomik analizi yapılmıştır. Araştırma alanını doğal faktörler ve tarım tekniği yönünden temsil eden sekiz köyden tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile 64 işletme 1-50, 51-150, 151 dekardan büyük olmak üzere üç işletme büyüklük grubuna ayrılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre işletme arazisinin % 78.7'si mülk, % 16.2'si ortağa tutulan ve % 5.1'i kiraya tutulan arazidir. Ortalama işletme arazisi genişliği 70.56 dekardır. 7 ve yukarı yaştaki nüfusun % 76.0'sı okuma-yazma bilmektedir. Aile işgücü varlığı erkek işgücü birimi cinsinden 4.82 erkek işgücü birimi olarak hesaplanmıştır. Aktif sermayenin % 75.17'sini toprak, % 10.32'sini bina, % 0.17'sini arazi ıslahı, % 12.50'sini alet-makine, % 0.90'mı hayvan ve % 0.94'ünü döner sermaye oluştururken, pasif sermayenin ise % 80.49'unu öz sermaye, % 17.27'sini kira-ortak arazi değeri ve % 2.24'ünü de borçlar oluşturmaktadır. Toplam masrafların % 38.88'i sabit, % 61.12'si de değişen masraflardan oluşmaktadır. İşletme başına ortalama tarımsal gelir 570.546.000 TL'dir. Aile gelirinin ise % 90.2'si tarımsal gelir, % 9.8'i ise tarım dışı gelirden meydana gelmekte olup, işletme basma ortalama aile geliri 632.290.000 TL'dir

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Analiz, Sulama, Tarım Teknikleri

ECONOMIC ANALYSIS OF FARMS IN THE HARRAN PLAIN IRRIGATED UNDER THE SOUTH EASTERN ANATOLIA PROJECT GAP

Öz

In this study, economic analysis of farms in Harran Plain irrigated under GAP were investigated. In 8 villages, representing research area with the respect of natural factors and agricultural techniques, 64 farms were classified into four groups as 1-50, 51-150 and more than 150 decare by using the method of stratified random sampling. According to results of the research, on the farms studied, 78.7 % of this was owned land, 16.2 % was shared cropped and 5.1 % was rented land. The average operated land was 70.56 decare for a farm. 76.0 % of the people who are seven and more than seven years old know how to read and write. The family labour force existence has been estimated 4.82 male labour force unit. 75.17 % of the active capital is land, 10.32 % is building, 0.17 % is land cultivation, 12.50 % is tools-machines, 0.90 % is animals, and 0.94 % is revolving fund, in the other side, 80.49% of the passive capital is real capital, 17.27 % is rent-shared land value, and 2.24 % is loans. 38.88 % of the total costs is fixed and 61.12 % is variable costs. Average agricultural income per farm is 570546.000 TL. 90.2 % of the family income is made up of the agricultural incomes and 9.8 % consists of external incomes, and average family income per farm is 632.290.000 TL

Anahtar Kelimeler

Economic Analysis, Irrigation, Agricultural Techniques.

Kaynakça

• Açıl, A.F. (1956). Samsun İli Tütün İşletmelerinde Rantabilite, Ankara: A.Ü. Basımevi, A.Ü. Zir.Fak., Yayın No: 105.
• Açıl, A.F. (1980).Tarımsal Ürün Maliyetlerinin Hesaplanması ve Memleketimiz Tarımsal Ürün Maliyetlerindeki Gelişmeler, Ankara: Gelişim Matbaası, 3. Baskı, A.Ü. Zir. Fak., Yayın No: 665.
• Açıl A.F., Demirci, R. (1984). Tarım Ekonomisi Dersleri, Ankara. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Yayın No: 880, s. 109-280.
• Akın, B. (1975). İğdır Ovasındaki Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Bölge İçin Optimum Planların Tesbiti, Erzurum. Atatürk Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 177, s. 41-75.
• Anoymous, (1997). DSİ XV. Bölge Müdürlüğü Dosya Kayıtları, Şanlıurfa.
• Bülbül, M. (1978). Adana Ovası Tarım İşletmelerinin Ekonomik Yapısı, Finansman ve Kredi Kaynakları, Ankara, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Mesleki Yayınlar Serisi.
• Demirci, R. (1978). Kırşehir Merkez İlçesi Hububat İşletmelerinde Optimal İşletme Organizasyonları ve Yeter Gelirli İşletme Büyüklüklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. (Doçentlik Tezi), s. 23, Ankara.
• Duyar, M. (1995). GAP'da İhracata Yönelik Tarım Teşvik Politikası Oluşturulması, Ankara, Tarım ve Mühendislik Dergisi, Sayı: 49, s. 12-13.
• Eraktan, S. (1995). Anamur Muz İşletmelerinin Ekonomik Analizi, Ankara. A.Ü. Zir. Fak., Yayın No: 1432, Bilimsel Araştırma ve incelemeler No: 794.
• Erkan, O., Orhan, M.E., KARLI, B., vd, (1989). Aşağı Mardin - Ceylanpmar Ovalarındaki Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve İleriye dönük Planlaması, Adana, TÜBİTAK Proje No: TOAG-613.
• Erkuş, A. (1979). Ankara İli Yenimahalle İlçesinde Kontrollü Kredi Uygulaması Üzerine Bir Araştırma, Ankara A.Ü. ZF Yay. No:709, s. 21.
• Erkuş, A., Demirci, R. (1985). Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Ankara, A.Ü.Z. F. Yayın No: 944.
• Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, VD., (1995). Tarım Ekonomisi, Ankara, A.Ü. Ziraat Fakültesi Eğitim, A G V Yayınları No: 5.
• Paksoy, S. (1998). Harran Ovasında GAP Kapsamında Sulamaya Açılan Arazilerde Pamuk Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi ve Yörede Pamuğa Dayalı Sanayideki Gelişmeler, Ankara, Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi, Ankara.
• Yamane, T. (1967). Elementary Sampling Theory. Prentice-Hall, New York. s. 141, Inc.Englewood Cliffs.
• Yurdakul, O., Akdemir, Erkan, O. VD, (1994). GAP Alanındaki Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi: Kısa, Orta ve Uzun Vadedeki Kredi İhtiyaçlarının Araştırılması, Ankara, Cilt: 11, TÜBİTAK Projesi.