HAKANÎ MEHMED BEYİN ŞİİR ANLAYIŞI

Yıl 1998, Cilt: 1 Sayı: 2, 98 - 121, 01.07.1998

Abdülkerim Gülhan

Öz

16. yüzyılın önemli şairlerinden Hakani Mehmed Bey ?-1598/9 'in şiir anlayışı, Divanı'ndaki şiir üzerine söylediği sözlerden hareketle çıkarılmaya çalışıldı. Yazı: 1. Şiirin kaynağı, amacı ve yararı 2. Kendi şiirine bakışı 3. Şiir ve sevgilinin güzellik unsurları 4. Şiir yerine veya şiirle ilgili kullandığı kelimeler 5. Kendini benzettiği şair ve şahsiyetler ana bölümlerinden oluşmuştur. Hakani'ye g °r e şairlik, Allah vergisidir. Şiir insana fazilet, şöhret ve güç kazandırır, durumunu anlatabilmesini, suçlarım bağışlatabilmesini sağlar; sevgilinin güzelLMerirü anlatmalıdır. Hakani'ye göre şiiri, fasih ve beliğdir; yenilikler taşır, hem şekil, hem de muhteva yönünden mükemmeldir; etkileyicidir. O şairlerin sultanıdır, ancak ne kendinin ne diğer sanatçıların değen bilinmektedir. Hakani, şiirim sevgiliye ait güzellik unsurlarına benzetmiş; bu arada kendini de birçok tarihi ve efsanevi şahsiyete banzetmiş; şiir ve şair yerine başka birçok terim kullanmıştır

HAKANI MEHMED BEY'S UNDERSTANDING OF POETRY

Öz

One of significant poets in the sixteenth century, Hakani Mehmed Bey's understanding of poetry has been determined through what he said about poetry m his Divan. The article consists of: 1. The source, aim and use of poetry 2. His ideas on his poems 3. Components of beauties for poetry and beloved 4. The words he used for and abaut poetry 5. Poets and personalities he compared himself For him poetizing is innate. Poetry provides us with virtue, fame and power, expressing our feelings and we can be forgiven by poetry; so poetry should tell about the beauties of beloved. In Hakani's point of view, poetry should be eloquent and rhetoric; poetry should have renovation and it should be excellent m both form and content; it should be effective. He is the "sultan" of poets but neither he nor other artists are appreciated

Kaynakça

• GÜLHAN, Abdülkerım; Hakani Mehmed Bey Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divanı'nın Tenkidli Metni, Ankara 1996, Gazi Ünıv. (Yayımlanmamış DoktoraTezi.)
• PALA, İskender; Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara 1990.
• TARLAN, Alı Nihat; İran Edebiyatı, İstanbul 1944.
• TURKMEN, Erkan; Emir Hüsrev-i Dihlevi'nin Hayatı, Eserleri ve Edebi Şahsiyeti, Ata. Kült., Dil ve Tar. Yük. Kur. Yay., Ankara 1989.
• ÜZGÖR, Tahir; Türkçe Divân Dibaceleri, Kültür Bak. Yay., Ankara 1990.