6-7 YAŞ ÇOCUKLARDA OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN İLKOKUL BİRİNCİ SINIFTAKİ SOSYAL YETERLİK VE HAZIRBULUNUŞLUKLA İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 42, 159 - 174, 31.12.2019

Muhammed İkbal Türkyılmaz Serpil Pekdoğan

https://doi.org/10.31795/baunsobed.657288

Cited By: 3

Öz

Çocuk küçük yaştan itibaren öncelik aile bireyleri ile etkileşime girerken daha sonraki süreçte ise okul öncesi eğitim boyunca sosyal çevresinde bulunan birçok kişi ile iletişim ve etkileşimde bulunur. Çocuğa sağlanan sosyal destek, okul öncesi eğitimle pekiştirilmektedir. Sosyal desteğin yanı sıra, çocuğun okul öncesi eğitimden sonra alacağı ilkokul eğitimi için de çeşitli becerileri kazanması gerekmektedir. Bu becerileri içerisinde ise sosyal yeterlik ve hazırbulunuşluk becerileri çocuğun ilerleyen dönemlerdeki akademik başarısı ve toplumsal uyumu açısından önemlidir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı okul öncesi eğitimin ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin sosyal davranış ve hazırbulunuşluk becerileri ile ilişkisinin incelenmesidir. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modelinde ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi basit seçkisiz örneklem yöntemiyle belirlenmiş ve örneklem grubunu 249 ilkokul birinci sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Çalışmanın verileri 2016-2017 eğitim öğretim yılında toplanmıştır. Verilerin toplanmasında öğrencilerin demografik bilgilerinin elde edilebilmesi için “Kişisel Bilgi Formu”, sosyal yeterlikleri ölçmek için “Okul Sosyal Davranış Ölçeği” ve hazırbulunuşluk becerilerini ölçmek için ise “İlkokul Hazırbulunuşluk Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 20 programı kullanılmıştır. Veriler normal dağılmadığı için, verilerin analizinde Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri yapılmıştır. Ayrıca değişkenler arasında var olan ilişkinin durumunu tespit etmek için Spearman’s Brown sıra farkları korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda okul öncesi eğitimin, ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin sosyal davranış ve hazırbulunuşlukları üzerinde anlamlı farklılık oluşturduğu görülmüştür. İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin sosyal yeterlik ve hazırbulunuşluk becerileri arasında ise pozitif yönlü orta düzeyde bir ilişkiye rastlanmıştır. Araştırmanın sonucunda bulgular, ilgili araştırmalar ve literatür ışığında tartışılarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Eğitim, İlkokul, Sosyal Yeterlik, Hazırbulunuşluk

The Relationship Between Preschool Education in 6-7 Years Children on Their Social Competence and the School Readiness in First Grade of Primary School

Öz

The child interacts primarily with family members from an early age and then communicates and interacts with many people in the social environment throughout the pre-school period. The social support provided to the child is reinforced by pre-school education. In addition to social support, it is also necessary for children to acquire various skills for primary school education after pre-school education. In these skills, social competence and readiness skills are important in terms of the child's academic success and social cohesion in later periods. Within this context, the aim of this study is to examine of pre-school education on the social behavior and readiness skills of primary school students. Relational screening model in quantitative research methods from descriptive screening model was used in the study. The sample of the study was determined by simple random sampling method, and the sample group consisted of 249 primary school 1st grade students. The data of the study was collected in the 2016-2017 academic year. In the collection of data, "Personal information form" was used to obtain students' demographic information, "School social behavior scale" was used to measure their social competence and "Primary school readiness scale" to measure their readiness skills. SPSS 20 software was used for the analysis of the data. Since the data were not normally distributed, Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis tests were performed in the analysis of the data In order to determine the relationship between the variables, Spearman's rank correlation coefficient was used. As a result of the study, it was observed that the pre-school education had a significant difference on the social behavior and school readiness of primary school 1st grade students. There was a positive and moderate correlation between social competence and readiness skills of primary school 1st grade students. As a result of the research, the findings were discussed in the light of related researches and literature, and some suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Preschool Education, Primary School, Social Competence, Readiness

Kaynakça

• Asher, S. R., ve Taylor A. R. (1981). The social outcomes of mainstreaming: Sociometric assestment and beyond. Exceptional Children Quarterly, 1, 13-30.
• Atılgan, G. (2001). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen ilköğretim 1. kademe 1. devre öğrencilerinin sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Avcıoğlu, H. (2003). Okul öncesi dönemdeki çocuklara sosyal becerilerin öğretilmesinde işbirlikçi öğrenme yöntemi ile sunulan öğretim programının etkililiğinin incelenmesi. Omep Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı, Cilt:1. Ankara: Ya-pa yayınları.
• Bekman, S. ve Gürselel, F. (2005). Doğru başlangıç ve Türkiye’de okul öncesi eğitim. TÜSİAD Yayınları.
• Beller, E. K. (1983). The Philadelphia study: The impact of preschool on intellectual and socioemotional development. As the twig is bent... lasting effects of preschool programs, 133-70.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık. Canbulat, T. ve Kırıktaş, H. (2016). İlkokula hazır bulunuşluk ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 26-35.
• Cinkılıç, H. (2009). Okul öncesi eğitimin ilköğretim 1. sınıf öğrencilerinin okul olgunluğuna etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Dağlı Yeşil, Ü. (2012). Çocukların ilkokul birinci sınıfa başlama yaşına göre üçüncü sınıf başarılarının incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 291-302.
• Denham, S. A., Blair, K. A., DeMulder, E., Levitas, J., Sawyer, K., Auerbach–Major, S., ve Queenan, P. (2003). Preschool emotional competence: Pathway to social competence?. Child development, 74(1), 238-256.
• Dereli, E. ve Koçak, N. (2005). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin bakım tarzı ve anne-baba eğitim düzeyi açısından incelenmesi ( Konya İli Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 245-254.
• Dereli-İman, E. (2014). Değerler eğitimi programının 5-6 yaş çocukların sosyal gelişimine etkisi: Sosyal beceri, psiko-sosyal gelişim ve sosyal problem çözme becerisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 249-268.
• Dinç, B., Gültekin, M. (2003). Okul öncesi eğitimin 4-5 yaş çocuğunun sosyal gelişimine etkileri konusunda öğretme görüşleri. Omep 2003 Dünya Konsey Toplantısı Ve Konferansı Bildiri Kitabı. Ankara:Ya-Pa Yayınları.
• Dursun, Ş. (2009). A comparison of the mathematical skills of first graders with and without preschool education. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1705-1715.
• Ekinci Vural, D. (2006). Okul öncesi eğitim programındaki duyuşsal ve sosyal becerilere yönelik hedeflere uygun olarak hazırlanan aile katılımlı sosyal beceri eğitimi programının çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisi.( Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Ensar, F. ve Keskin, U. (2014). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyumları üzerine bir inceleme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(2), 459-477.
• Esaspehlivan, M. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarına gitmiş ve gitmemiş 78 ve 68 aylık çocukların okula hazırbulunuşluklarının karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gresham, F. (1997). Social competence and students with behavior disorders: Where we’ve been, where we are, and where we should go. Education &Treatment of Children, 20(3), 233-250. Günindi, N. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne-babalarının empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• İnan, M.,Aşıcı, M., Küçüktepe, C., Tıraş, S., Şimşek, Ö. ve Özden, B. (2006). Ilköğretim 1. sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmiş öğrencilerle etmemiş öğrencilerin ilköğretime hazırbulunuşluklarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Kongresi I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı, 1, 398-409.
• Johnson, K. (2008). The role of parent self-efficacy and parenting behaviors on school readiness outcomes. (Unpublished Doctoral Dissertation), University of South Carolina, USA.
• Kaya, İ. (2015). Ergenlerin çocukluk dönemi istismar yaşantıları ile davranış problemleri ve psikolojik sağlamlıkları arasında ilişkinin incelenmesinde otomatik düşünceler ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana. Kırca, A. (2007). Okul öncesi eğitimin ilkokul birinci sınıf çocuklarının okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Koçyiğit, S. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin ve ebeveynlerin görüşleri ışığında okula hazırbulunuşluk olgusu ve okul öncesi eğitime ilişkin sonuçları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Magnuson, K., A., Ruhm, C., J. ve Waldfoge, J. (2004). Does Prekindergarten Improve School Preparation And Performance? National Bureau of Economic Research. Working Paper 10452. http://www.nber.org/papers/w10452 adresinden 16.07.2018 tarihinde alınmıştır. Margetts, K. (2007). Understanding and supporting children: shaping transition practices. Informing transitions in the early years, 107-119.
• Mcfall, R. M. (1982). A review and reformulation o f the concept o f social skills. Behavioral Assessment, 4, 1-33.
• MEB. Okul Öncesi Eğitim Programı (36–72 Aylık Çocuklar İçin) (2006). (Ed. T. Gürkan & G. Haktanır). Ankara.
• Ogelman Gülay, H., ve Sarıkaya Erten, H. (2013). Okul öncesi eğitimi almış çocukların okula uyum düzeylerinin 5 ve 6 yaşta incelenmesi: İki yıllık boylamsal çalışma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 417-434.
• Rafoth, M. A., Buchenauer, E. L., Crissman, K. K., ve Halko, J. L. (2004). School readiness- Preparing children for kindergarten and beyond: Information for parents. School and Home.
• Stipek, D., ve Byler, P. (2001). Academic achievement and social behaviors associated with age of entry into kindergarten. Journal of Applied Developmental Psychology, 22(2), 175-189.
• Taşkın, N. (2013). İlkokula hazorbulunuşluk ve hazırbulunuşluğu etkileyen faktörler. İlkokula hazırlık ve ilkokul programları içinde (s.1-10). (Ed. Tolga Erdoğan). Ankara: Eğiten Kitap.
• Trower, P. (1982). Toward a generative model of social skills: A critique and synthesis. Social skills training: A practical handbook for assessment and treatment, 399-427.
• Tuğrul, B. (2005). Çocuğu tanıma ve değerlendirme (Ed.Müzeyyen Sevinç). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Yenilmez, K. ve Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin matematikteki hazırbulunuşluk düzeyi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 29-542.
• Yoleri, S., ve Tanış, H. M. (2014). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum düzeylerini etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 130-141.
• Yukay-Yüksel, M. (2009). Okul sosyal davranış ölçeklerinin (osdö) Türkçeye uyarlanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1605-1650.